به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کلیه یکی از اندام‌های داخلی بدن است که اهمیت بسیاری در دفع مواد زاید و حفظ تعادل در الکترولیت‌های خون دارد؛ همچنین می‌تواند هورمون‌های مهمی را نیز تولید کند. ساختار کلیه به صورت دو اندام لوبیایی شکل است که اندازه آنها هر کدام به اندازه یک مشت بوده و در دو طرف ستون فقرات، در انتهای قفسه سینه، قرار دارند.یک کلیه سالم در هر دقیقه حدود نصف استکان خون را تصفیه می‌کند و مواد زائد و آب اضافی را برای ساخت ادرار به‌کار می‌گیرد.
اهمیت کلیه‌ها
کلیه‌ها مواد زاید و مایعات اضافی را از بدن دفع می‌کنند. کلیه شما همچنین اسیدی که توسط سلول‌های بدن تولید شده است را حذف می‌کند تا تعادل طبیعی و سالمی از آب، نمک‌ها و مواد معدنی همچون سدیم، کلسیم، فسفر و پتاسیم در خون شما حفظ شود؛ بدون برقراری این تعادل، اعصاب، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های بدن ممکن است نتوانند به طور طبیعی کار کنند. همچنین در بدن کلیه‌ها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که به کنترل فشار خون، تولید گلبول قرمز و حفظ سلامت و استقامت استخوان‌ها کمک می‌کنند.
آیا می‌دانید سنگ کلیه چقدر شایع است؟
سالانه بیش از نیم میلیون نفر به دلیل مشکلات سنگ کلیه به اورژانس مراجعه می‌کنند. تخمین‌زده می‌شود که از هر ده نفر یک نفر در طول زندگی خود دچار سنگ کلیه می‌شود. خطر ابتلا به سنگ کلیه در مردان حدود ۱۱ درصد و در زنان ۹ درصد تخمین‌زده شده است. سایر بیماریها مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یک جسم سخت است که از مواد شیمیایی موجود در ادرار ساخته می‌شود. چهار نوع سنگ کلیه وجود دارد؛ اگزالات کلسیم، اسید اوریک، استروویت و سیستین. علائم شایع عبارتند از درد شدید در ناحیه کمر، خون در ادرار، حالت تهوع، استفراغ، تب و لرز، یا ادراری که بوی بد یا کدر به نظر می‌رسد.
ادرار دارای مواد زائد مختلفی است که در آن حل شده است. هنگامی که مقدار زیادی مواد زاید در مایع کم ادرار وجود دارد، کریستال‌ها شروع به تشکیل می‌کنند. کریستال‌ها عناصر دیگر را جذب می‌کنند و به هم می‌پیوندند تا جامدی را تشکیل دهند که بزرگتر شده و به سنگ بی‌انجامد؛ مگر اینکه با ادرار از بدن خارج شود. معمولاً این مواد شیمیایی توسط کلیه از ادرار دفع می‌شوند. در بیشتر افراد، داشتن مایع ادرار کافی باعث شستشوی این مواد زاید می‌شود یا سایر مواد شیمیایی موجود در ادرار از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند. مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده سنگ عبارتند از کلسیم، اگزالات، اورات، سیستین، گزانتین و فسفات.
پس از تشکیل، سنگ ممکن است در کلیه باقی بماند یا از مجرای ادراری به بیرون حرکت‌کند. گاهی اوقات، سنگ‌های ریز بدون ایجاد درد زیاد از بدن در ادرار خارج می‌شوند. اما سنگ‌هایی که حرکت نمی‌کنند، ممکن است باعث درد بسیار سخت در کلیه، حالب، مثانه یا مجرای ادرار شوند. این همان چیزی است که باعث درد می‌شود.
فرزانه شریفی اقدس، استاد ارولوژی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص اینکه «آیا زنان بیشتر به مشکل سنگ کلیه دچار می‌شوند یا مردان؟»،گفت: در دنیای امروز نمی‌توانیم بگوییم که سنگ کلیه بیشتر در زنان ایجاد می‌شود یا در مردان؛ اما چند نکته وجود دارد که در ابتلا به سنگ کلیه موثر هستند.
وی ادامه داد: بی تحرکی، افزایش وزن، فشار خون و دیابت، همه اینها باعث می‌شود مشکلات عروقی ایجاد شود؛ در نتیجه همه ارگان‌هایی که رگ به آنها می‌رسد و باید از خون تغذیه شوند، دچار مشکل می‌شوند؛ یکی از این ارگان‌ها کلیه است.
عامل افزایش سنگ کلیه
استاد ارولوژی دانشگاه شهید بهشتی افزود: دربعضی از کشورها مسائلی وجود دارد که آمار ابتلا به سنگ کلیه را تشدید می‌کند. به طور مثال کشور ما در کمربند سنگ کلیه قرار دارد و این می‌تواند آمار ابتلا را در کشور ما افزایش دهد. آب و هوای خشک و عادت به مصرف نکردن آب در افزایش آمار ابتلا به سنگ کلیه در کشور ما بسیار موثر است.
سبک زندگی در ابتلا به سنگ کلیه موثر است
شریفی اقدس با تاکید بر اینکه سبک زندگی در ابتلا به سنگ کلیه موثر است، اضافه کرد: در حال حاضر سبک زندگی افراد تغییر کرده است اما تغییر طول عمر افراد نیز بیماری‌های متفاوتی را در افراد ایجاد می‌کند. به طور مثال در سال ۱۹۰۰ میلادی طول عمر افراد ۴۰ سال بوده است، اما در حال حاضر میانگین عمر افراد ۷۵ تا ۸۰ سال رسیده است و این سبب می‌شود که بدن واکنش‌های بیشتری نسبت به بیماریها داشته باشد. افزایش وزن و مشکلات کلیوی با افزایش سن بیشتر می‌شود.
وی اضافه کرد: مشکل دنیای جدید تغییر سبک زندگی زندگی است که این موضوع مشکلات عروقی را افزایش می‌دهد و در کنار آن مشکلات کلیوی افزایش پیدا می‌کند.
این استاد ارولوژی با اشاره به اینکه برخی بیماریها مختص بانوان است و برخی مشکلات مانند پروستات مختص مردان است، خاطرنشان کرد: ایران، افغانستان، مصر، ترکیه و بخشی از هند در کمربند سنگ کلیه قرار دارند. نحوه زندگی، تغییرات آب و هوایی، رژیم غذایی، ژنتیک عوامل محیطی در این کمربند تا حدودی مشترک است.
شریفی اقدس ابراز کرد: وظیفه گروه بهداشت و سلامت در هر جامعه‌ای این است که مردم را آگاه کنند و در مورد مصرف نمک و شکر و آب به مردم هشدار بدهند؛ زیرا وقتی ادرار رقیق تر شود املاح کمتری وارد بدن می‌شود؛ حتی اگر عوامل ژنتیکی در فرد زیاد باشد، مصرف زیاد آب می‌تواند مانع بروز سنگ کلیه در افراد شود.در واقع با تغییر سبک زندگی و مصرف درست مواد غذایی می‌توان از بروز سنگ کلیه جلوگیری کرد.
وی افزود: طبیعت اجازه استفاده از نمک و شکر را به بشر داده است.می‌توانید یا آن را همه عمر به صورت متعادل مصرف کنید یا اینکه در اول عمر مقدار زیاد ان را استفاده کنید و در میانه عمر به انواع بیماریها مبتلا شد.
