به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از ایده‌ها و طرح‌های دولت سیزدهم در وزارت علوم تحقیقات و فناوری، راه‌اندازی سامانه نان بود. سامانه‌ای که اسم کامل آن «نظام ایده‌ها و نیازها» است و آن را به اختصار «نان» می‌خوانند. آن‌چنان که ایده‌پردازان و طراحان این سامانه مطرح کرده‌اند، «نان» قرار است حفره همیشگی میان صنعت و دانشگاه را پر کند و فرصتی برای استخدام و جذب نیروهای نخبه، خلاق و باسواد دانشگاهی پدید بیاورد.
نان و عملکرد آن
این سامانه قصد دارد تولید در ایران را به سمت نیازمحوری پیش ببرد و برای این کار باید شکاف قدیمی و عمیق میان صنعت و دانشگاه را پر کند. برای پر کردن این شکاف، سامانه نان به‌عنوان یک حلقه واسط به میدان آمده تا در آن، مطابق نیازهایی که اعلام می‌شود، ایده‌هایی برای حل مسئله از سوی متخصصان و پژوهشگران ارائه شود و به این ترتیب، در یک بازی دو سر بُرد، هم محصول موردنیاز تولید شود و هم پژوهشگران خلاق و صاحب ایده جذب فضای صنعتی و تولیدی کشور شوند.
به‌صورت خلاصه و آن‌چنان که این سامانه خودش را تعریف می‌کند، «سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (نان) زمینه‌ای برای ارتباط نیازهای مختلف با تحقیقات و مراکز تحقیقاتی کشور است. متخصصان می‌توانند نیازهای خود را در حوزه‌ها و سطوح مختلف اجتماعی و صنعتی در این سامانه ثبت کنند. همچنین مشوق‌های علمی برای مراکز دانشگاهی فعال در سامانه در نظر گرفته شده است. این سامانه از سه مرحله تشکیل شده: ۱- ارائه ایده و نیاز ۲- محصول ۳- اشتغال دانش‌بنیان.
آیین‌نامه‌های مصوب درخصوص نان
سکوی نظام ایده‌ها و نیازها (نان) توسط مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ رونمایی شد. این سامانه به لحاظ جایگاه قانونی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیات وزیران و قانون بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ است.
شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری با شناخت اهمیت سکوهای علم و فناوری، نظام ایده‌ها و نیازها و اهداف آن، در بیست و نهمین جلسه مورخ ۳ تیر ۱۴۰۲ با حضور رئیس جمهور، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) و اعضای شورا، مصوب کرد که نظام ایده‌ها و نیازها به عنوان پنجره واحد علوم، تحقیقات و فناوری کشور فعالیت خود را ادامه دهد.
هدف از تأسیس این صندوق، تجمیع و مدیریت منابع مالی حوزه پژوهش و فناوری در راستای اجرای اولویت‌‌های علم و فناوری کشور مندرج در اسناد بالادستی و تأمین مالی اجرای طرح‌ها و پروژه‌های کلان ملی جریان‌ساز و تحول آفرین در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری است. در همین راستا، در بند ۹ ماده ۴ اساسنامه صندوق شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری بر اهمیت حمایت مالی از پارساهای نیاز محور بر اساس سامانه نان تأکید شده است.
بر اساس این بند، از انجام پایان نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی و دوره پسادکتری مؤسسات و اشخاص حقیقی در راستای رفع نیازهای جامعه و صنعت با اولویت نیازهای ثبت شده در سامانه «نان» حمایت مالی انجام می‌گیرد.
وزیر علوم از نان می‌گوید
محمد علی زلفی گل وزیر علوم تحقیقات و فناوری در آیین گرامیداشت روز دانشجو در سالن جابربن‌حیان دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف در بخشی از صحبت‌های خود در خصوص فعالیت‌های سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (نان) گفت: سامانه نظام ایده‌ها و نیازها در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز تصویب شده است و همه وزارت‌خانه ها و صنایع، خصوصی و دولتی مکلف هستند نیازها و مسئله‌های خود را در این سامانه قرار دهند.
بر اساس مصوبات و آیین‌نامه‌های موجود اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی که عنوان رساله دکتری و پایان‌نامه ارشد شأن را براساس نیازهای سامانه نظام ایده‌ها و نیازها انتخاب کنند مورد حمایت ویژه قرار خواهند گرفت، پژوهانه چنین پایان‌نامه و رساله‌هایی، ضریب دو می‌گیرد و استادی که پایان‌نامه های ارشد و رساله دکتری دانشجویان وی در راستای نیازهای صنایع مختلف که در سامانه قرار گرفته باشد از امتیازات پایه‌های تشویقی، پژوهانه ویژه، امتیازات ویژه‌ای به آن اختصاص داده می‌شود.
وزیر علوم با بیان اینکه امسال برای اولین‌بار هزار نفر از دانشجویان استعدادهای درخشان براساس «طرح استاد محور» پذیرش شدند افزود: یک مشکل که دررابطه با نخبگان داشتیم، این بود که می‌دیدیم عزیزان ما در المپیادها مدال کسب می‌کنند، ولی در رشته غیرمرتبط از مدالی که کسب کرده اند تحصیل می‌کنند، بنابراین با دکتر ستاری معاون علم و فناوری ریاست‌جمهوری وقت، جلسه گذاشته و موافقت‌نامه امضا کردیم معاونت علمی قبول کرد، از طریق بنیاد ملی نخبگان دانشجویانی که چنین شرایطی داشته و رتبه‌های زیر ۱۰۰ داشته باشند، برای اینکه در رشته‌هایی که مدال کسب کرده اند، تحصیل کنند، می‌توانند بورس شده و حقوق دریافت کنند و بعد از فارغ‌التحصیلی تا دکتری می‌توانند ادامه داده و مستقیماً به‌عنوان عضو هیأت علمی انتخاب شوند.
آماری از تعداد بورس دانشجویان
بر اساس آمارهای واصله امسال تعداد بورس دانشجویان به یک هزار و سیصد و هشتاد نفر در رشته‌های اولویت‌دار افرایش یافته است.امسال همچنین برای نخستین‌بار هزار نفر از استعدادهای درخشان براساس «طرح استاد محور» دانشجو پذیرش شدند.
کار دیگری که برای اعتلاء جامعه نخبگانی درنظر گرفته شده است تصویب آیین‌نامه‌هایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی است که براساس آن اعضای بنیاد ملی نخبگان و برگزیدگان بنیاد نیاز به حضور در فراخوان جذب اعضای علمی نداشته باشند و مستقیماً به دانشگاه معرفی شده و به‌عنوان هیأت علمی جذب شوند.
زلفی گل در راستای تشریح فعالیت‌های صورت گرفته افزود: برای اولین‌بار در سال جاری بورس صنعت را تأسیس کردیم و به عنوان الگو در دانشگاه‌های یزد، هرمزگان، سهند تبریز اجرا کردیم. بعد از اجرای موفق طرح، امسال به صورت ملی اجرا شد، مثلاً سایپا قبول کرد هزار نفر از رتبه‌های مختلف را در رشته‌های خاص خود بورس کند. دانشگاه فنی‌حرفه‌ای کنسرسیومی با صنایع مختلف تشکیل داد تا چند هزار نفر از دانشجویان دانشگاه فنی‌حرفه‌ای برای صنایع مختلف بورس شوند.
امسال با وزارت نفت هماهنگ شد تا تعداد بورسیه‌های صنعت افزایش یابد. سامانه‌ای ذیل سامانه نظام ایده‌ها و نیازها تحت عنوان جریان اقتصادی نوین ایجاد گردید تا در جریان اقتصادی نوین شرکت‌های دانش بنیان و هسته‌های فناوری که محصول تولید می‌کنند محصولات خود را عرضه می‌کنند.
گزارش از عرفان عباسی
