به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ قرارداد هند و ایران بر سر توسعه بند چابهار، روابط شکننده میان هند و آمریکا را برجسته کرده و به نظر می‌رسد دهلی‌نو در مسیر پیشبرد منافع ملی خود از برخی تحریم‌های اقتصادی به رهبری واشنگتن به ویژه در کشورهایی مانند روسیه و ایران چشم‌پوشی کرده است. پایگاه تحلیلی صنعت دریایی «مارین اِگزِکیوتیو» در یادداشتی این تحلیل را منتشر کرده است.این پایگاه تحلیلی مدعی است که تقریبا 2 ماه پس از امضای توافقنامه 10 ساله هند برای توسعه و بهره‌برداری از بندر چابهار ایران جزئیاتی مبنی بر محرمانه بودن بخش‌هایی از این قرارداد برای جلوگیری از تحریم‌های آمریکا آشکار شده است.
به نوشته این گزارش، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی ایران، علی‌اکبر صفایی در مصاحبه با مطبوعات داخلی ایران در مورد فعالیت‌های آتی اپراتور هندی در چابهار با اشاره به برخی از بندهای محرمانه قرارداد از ارائه جزئیات خودداری کرده است.صفایی گفته، «قرارداد با اپراتور هندی عمومی است اما برخی از جنبه‌های آن محرمانه است. در صورتی که تمام جزئیات قرارداد در رسانه‌ها منتشر شود، ممکن است هند تحت فشار آمریکا قرار گیرد.»
* چرا چابهار برای هند مهم است؟
دهلی‌نو بندر چابهار را به عنوان یک دروازه دریایی راهبردی برای تقویت مبادلات تجاری خود با افغانستان محصور در خشکی و کشورهای آسیای مرکزی می‌بینید. این بندر همچنین یک مرکز مهم در راه‌گذر حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) به شمار می‌رود.راه‌گذر حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب به عنوان یک شبکه حمل‌ونقل چند وجهی به دنبال اتصال اقیانوس هند و خلیج فارس به دریای خزر از طریق ایران است. سایر کشورهای عضو در پروژه این راه‌گذر می‌توان به هند، روسیه و چند کشور محصور در خشکی آسیای مرکزی اشاره کرد.
مهم‌تر از همه، چابهار رقیب مستقیم بندر گوادر به عنوان بندر تحت حمایت چین در پاکستان است؛ این 2 بندر 100 مایل از هم فاصله دارند و به دنبال دسترسی به تقریبا مناطق مشابهی هستند.
* دلیل اهمیت چابهار برای واشنگتن
سرمایه‌گذاری هند در بندر چابهار همچنان بحث‌برانگیز و جنجالی‌ست؛ چراکه به صورت ویژه ایران را قادر می‌سازد با وجود تحریم‌های اقتصادی شدید آمریکا، مبادلات بین‌المللی خود را توسعه دهد.وزارت خارجه آمریکا می‌گوید هر نهادی که قصد انجام معاملات تجاری با ایران را دارد، باید از خطر احتمالی تحریم‌ها آگاه باشد. این امر سبب شده تا در مورد اینکه آمریکا چگونه از خود قدرت خود برای تاثیر گذاشتن بر توافق ایران و هند استفاده خواهد کرد، گمانه‌زنی‌های زیادی صورت بگیرد.
هند برای نخستین بار در سال 2018 یک قرارداد کوتاه مدت برای این توسعه بندر امضا کرد و چندین قرارداد بعدی به دنبال آن وجود داشت. یک قرارداد 10 ساله در ماه می 2024 میان دو کشور برای تقویت این بندر امضا شد. زمانی که آخرین توافق اعلام شد، وزارت خارجه هند با کم اهمیت جلوه دادن تنش اعلام کرد که دهلی‌نو «مزایای» توافق چابهار را برای آمریکا مطرح خواهد کرد.
با وجود اینکه دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا مواضع سختی علیه ایران اتخاذ کرد، اما در دسامبر 2018 به دهلی‌نو معافیت تحریمی برای توافق توسعه بندر داد. وزیر خارجه وقت آمریکا، مایک پمپئو، به نوعی ارائه این معافیت را اینگونه توجیه کرد که این بندر برای ارائه حمایت اقتصادی از افغانستان طراحی شده است.
* بی‌توجهی هند به تحریم‌های روسیه
در عین حال، از زمان آغاز تحریم‌های غرب علیه روسیه، هند در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت خام این کشرو از طریق دریا به شمار می‌رود، دهلی‌نو هند اخیرا قراردادی با روسیه برای خرید نفت به روبل منعقد کرده است. این اقدام به دنبال تحریم‌های شدید اتحادیه اروپا و آمریکا علیه بخش مالی روسیه و توقف تجارت دلار و یورو صورت گرفته است.
