به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ از ۱۲ شهریور سال جاری اخباری در راستای گران شدن نان در تهران در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و از همان روزهای اول بود که بدون اینکه چیزی ابلاغ شود خبازها به صورت خود‌سر قیمت نان را افزایش دادند و نوزدهم شهریور سال جاری هم قیمت‌های جدید نان در تهران اعلام شد. اما این نرخ‌ها به طور علنی در سکوت سنگین وزارت جهاد کشاورزی حتی از قبل هم رعایت نمی‌شد و پس از اعلام قیمت‌های جدید، نانوایان همچنان مثل قبل نان را ۲ برابر قیمت مصوب به فروش می‌رساندند و هم اکنون نیز بسیاری از نانوایی‌ها اقدام به گران‌فروشی ۲ تا ۳ برابری قیمت‌ها می‌کنند.
این گران‌فروشی در حالی انجام می‌شود که قیمت‌های جدید نان به طور رسمی ۴۰ تا ۶۶ درصد افزایش یافته است.
پاسخ نانوا به اعتراض گران‌فروشی: «نمی‌خوای نخر!»
بر اساس قیمت‌های مصوب جدید نان که اخیرا ابلاغ شده، نان سنگک ساده ۵ هزار تومان، بربری ساده با آرد نوع یک ۲ هزار و ۵۰۰ تومان، بربری ساده با آرد نوع دو ۳ هزار و ۵۰۰ تومان، نان لواش با آرد نوع یک ۷۰۰ تومان و لواش نوع دو ۹۰۰ تومان، نان سنتی تافتون با آرد نوع یک ۱۲۶۰ تومان و نوع دو ۱۵۰۰ تومان، نان ماشینی تافتون با آرد نوع یک ۸۵۰ تومان و نوع دو ۱۲۰۰ تومان تعیین شده است.
با این حال، بر اساس مشاهدات میدانی یک نانوایی بربری نزدیک میدان فردوسی در مرکز شهر تهران نان ساده را ۶ هزار تومان از کارتخوان شخصی و نه از کارتخوان هوشمند کارت می‌کشد و نان کنجدی را هم ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان می‌فروشد و می‌گوید: گزارش کنید، از هیچ‌کس نمی‌ترسم، نمی‌خواهی نخر!
در این شرایط یک نانوای از خدا بی‌خبر که هر روز ۱۲ تنور پخت می‌کند، حداقل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان از مردم بیشتر دریافت می‌کند که با گران فروشی کنجدی و سایر تخلفات مثل فروش آرد، نایلون و کم‌فروشی تا ۶ میلیون تومان در روز درآمد ناحق و غیرشرعی کسب می‌کند و می‌گوید از هیچ‌کس هم ترسی ندارد.
این در حالی است که بارها اقدام این نانوایی از سوی مردم گزارش شده و هنوز پس از ماه‌ها هیچ برخوردی با وی نشده است.
مشاهدات ما حاکی از آن است که یک نانوایی سنگکی در خیابان گلریزان محله ولنجک هم قرار دارد، هر نان سنگک ساده را به جای ۵ هزار تومان، ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رساند. در پاسخ به اعتراض خریدار، نانوا می‌گوید: «از اینجا خرید نکنید» و اجازه نمی‌دهد خریدار خود از دستگاه‌های مخصوص فروش نان استفاده کند.
وضعیت فروش نان‌های کنجدی اسفناک‌تر است
وضعیت فروش نان‌های کنجدی اسفناک‌تر است. با وجود اینکه برای فروش نان به این شکل نیز سازوکار تعیین شده است، نانوایان در تهران این محصولات را به قیمت‌های بسیار بالاتر و با سودهای نامتعارف به فروش می‌رسانند به طوری که قیمت نان سنگک کنجدی که نهایت باید ۶ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۹ هزار تومان باشد، به راحتی و بدون هیچ نظارتی ۱۵ تا ۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
یک نانوایی سنگک در خیابان سهروردی شمالی، نان سنگک یک رو کنجد را ۱۰ هزار تومان و ۲ رو کنجد را ۳۰ هزار تومان می‌فروشد. در واکنش به گران‌فروشی، نانوا با حالتی پرخاشگرانه با صدای بلند طوری که همه مردم بشنوند می‌گوید: «از اینجا دیگه نان نخر».
برای جلوگیری از گران‌فروشی، نرخ هر واحد کنجد با وزن ۱۰ گرم، یکهزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده است. برای هر نان بربری امکان اضافه کردن یک تا 2 واحد کنجد و برای نان سنگک امکان اضافه کردن یک تا ۳ واحد به درخواست مشتری فراهم شده است. اما به این موارد در نانوایی‌ها توجهی نمی‌شود.
بر این اساس، حداکثر امکان افزایش قیمت ناشی از کنجد برای نان بربری ۳ هزار تومان و برای نان سنگک ۴ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است. این در حالی است که بسیاری از نانوایی‌ها تا ۴ برابر این قیمت را از مشتری می‌گیرند و هیچ برخوردی هم با این تخلفات نمی‌شود.
یک نانوایی دیگر هم در شرق تهران در محله شهرک رضویه تا وقتی نان ۱۸۰۰ تومان بود نان ساده را ۳ هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروخت، اکنون که نان ۲۵۰۰ تومان اعلام شده همان نان ساده را با کیفیت پایین‌تر و وزن کمتر ۴ هزار تومان می‌فروشد و با وجود بارها شکایت و گذشت ماه‌ها هنوز به تخلف خود ادامه می‌دهد، ولی با وجود گذشت ماه‌ها از شکایت‌های اهالی منطقه همچنان در حال بررسی هستند!
بازار فروش نان اینترنتی به کل رها شده
درباره فروش نان‌های یارانه‌ای به صورت اینترنتی نیز هیچ‌گونه نظارتی وجود ندارد و به طور کامل به حال خود رها شده و محل گران فروشی و جولان برخی نانوایان برای انجام تخلف شده است.
بنابراین، علاوه بر وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی، اتاق اصناف و سازمان تعزیرات حکومتی نیز به عنوان نهادهای ناظر مسؤولیت‌هایی برای نظارت بر رعایت قیمت نان در نانوایی‌ها دارند که شواهد امر نشان می‌دهد به درستی به وظایف خود عمل نکرده‌اند.
فقدان نظارت مؤثر بر نانوایی‌ها
سؤال این است که نهادهای نظارتی چگونه هنوز نتوانسته‌اند بر این روند نظارت مؤثری داشته باشند؟ چرا پس از چند سال و با وجود اجرای سیاست‌های اقتصادی متعدد، این تخلفات همچنان پرتکرارترین تخلفات در جامعه هستند؟ چگونه ممکن است یک نانوا با تخلف و ظلم به مردم، روزانه ۲ تا ۶ میلیون تومان سود نامشروع به جیب بزند؟ این در حالی است که این رقم جدا از آردی است که به شیرینی‌پزی‌ها و آزادپز‌ها می‌فروشند.
پاسخ جالب اپراتور ۱۲۴ به پیگیری‌ها
اپراتور سامانه ۱۲۴ در پاسخ به پیگیری این موضوع از علت عدم پیگیری و زمان بر شدن رسیدگی به شکایات مردمی اظهار کرد: سامانه ۱۲۴ در زمینه تخلفاتی که مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است فقط ارسال‌کننده شکایت است و وزارت جهاد کشاورزی هم مثل وزارت صمت بازرسان حرفه‌ای دوره دیده و با تجربه ندارد و از نیروهای افتخاری با یک آموزش چند هفته‌ای برای رسیدگی به این شکایات استفاده می‌کند ولی این موضوع در دولت چهاردهم دوباره مطرح شده و ممکن است در هفته‌های آینده دوباره موضوع رسیدگی به شکایت از نانوایی‌ها به وزارت صمت بازگردد.
نیاز به نظارت بیشتر و شفافیت
جلوگیری از این تخلفات به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است. شهروندان انتظار دارند سامانه ۱۳۵ سازمان تعزیرات حکومتی و سامانه ۱۲۴ سازمان صنعت، معدن و تجارت به سرعت با این تخلفات برخورد کنند. ادامه این روند نه تنها به ظلم به بیت‌المال و حق‌الناس منجر می‌شود، بلکه شرایط را بدتر کرده و مانع تحقق شعارهای کاهش تورم و افزایش تولید خواهد شد.
برای جلوگیری از تخلفات برخی واحدهای نانوایی، نیاز به نظارت دقیق‌تری احساس می‌شود. همچنین باید به تخلفات متقابل بین مشتریان و نانوایی‌ها توجه شود. تشویق مشتریان به استفاده از سامانه کارتخوان هوشمند و ثبت خرید در آن می‌تواند به کاهش تخلفات و افزایش شفافیت در توزیع نان کمک کند.
به طور کلی، باید به دنبال راه‌حل‌هایی بود که عرضه نان را افزایش دهد و در عین حال تخلفات و تناقضات در توزیع آن را کاهش دهد. هوشمندسازی نان و نظارت بیشتر بر نانوایی‌ها و مشتریان می‌تواند گام‌های مثبتی در این راستا باشد.
