به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از پدیده های بسیار مهم و مورد توجه در زمینه‌ی مطالعات فرهنگی، پدیده ی خرده‌فرهنگهاست. خرده فرهنگها به طور مستقل و یا در تعامل با فرهنگ غالب، یکی از موضوعات بسیار مناقشه برانگیز در طول تاریخ مطالعات فرهنگی و اجتماعی بوده است.
تعریف خرده فرهنگ
به طور کلی در علوم اجتماعی به گروهی از افراد که ارزشها، هنجارها و سبک زندگی متفاوتی از فرهنگ غالب جامعه دارند خرده فرهنگ اطلاق می گردد.
این گروهها ممکن است از نظر لباس، موسیقی، زبان، ارزشها یا حتی دیدگاههای سیاسی و اجتماعی تفاوتهایی با فرهنگ عامه داشته باشند اما با این حال، اعضای خردهفرهنگها همچنان بخشی از جامعه ی بزرگتر محسوب می‌شوند.
در حقیقت، یکی از مولفه‌های قدرت در حکمرانی مربوط به یک نظام سیاسی، فرهنگی، اقتصادی ، اجتماعی، علمی و...این است که تا چه میز‌ان توان جذب و هضم و یا همگام سازی خرده فرهنگها را با خود دارد.
اهمیت این موضوع در جایی بیشتر نمایان می‌گردد که خرده‌فرهنگ مورد نظر همراه با تعصبات قومی قبیله‌ای و یا در اصطکاک و مقابله با فرهنگ غالب باشد.
دیپلماسی حکمرانی در ارتباط با خرده فرهنگها
دیپلماسی حکمرانی می‌تواند با نقش کلیدی خود در ایجاد روابط مؤثر و رشد‌دهنده نه تنها از بروز تنشهای اجتماعی جلوگیری کند، بلکه به رشد و تکامل جامعه به عنوان یک کل، کمک شایانی برساند.
در این راستا، سیاستهای فرهنگی موثر می‌توانند به توسعه روابط مثبت و پایدار میان فرهنگها منجر شوند. برخی از مهمترین راهکارهایی که دیپلماسی فرهنگی می‌تواند برای این تعامل به‌کار گیرد در ادامه به صورت خلاصه اشاره خواهد شد.
پذیرش و احترام به تنوع فرهنگی
اولین گام در دیپلماسی فرهنگی موفق، پذیرش و احترام به تنوع فرهنگی است. فرهنگ غالب باید خرده‌فرهنگهای ریشه‌دار را به عنوان بخشی از غنای جامعه بپذیرد و به آنها احترام بگذارد. این پذیرش، از طریق سیاستهای رسمی و غیررسمی ترویج می‌یابد که شامل شناسایی و به رسمیت شناختن خردهفرهنگها و احترام به تاریخ و هویت فرهنگی خرده فرهنگهای ریشه دار می شود.
گفتگوی فرهنگی سازنده
این باب یکی از ابزارهای کلیدی در دیپلماسی فرهنگی است و این گفتگو باید بر مبنای همکاری، فهم متقابل و همزیستی صورت پذیرد که در ذیل برخی از اصول لازم جهت تحقق آن را بیان می داریم:
ایجاد بستر‌های مناسب گفتگو
دولتها و نهادهای فرهنگی می‌توانند فضاهایی را برای برگزاری گفتگوهای بین‌فرهنگی میان نمایندگان خردهفرهنگها و فرهنگ غالب فراهم کنند و از طریق آن به تبادل تجربه‌ها، کاهش سوءتفاهمها و حل‌وفصل منازعات کمک کنند.
همکاری در زمینه‌های فرهنگی مشترک
پروژه‌های مشترک فرهنگی مانند جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها یا کارگاههای آموزشی می‌توانند بستر مناسبی برای ایجاد همفکری و تعامل میان خردهفرهنگها و فرهنگ غالب باشند.
غنا بخشیدن به فرهنگ غالب از طریق هم افزایی فرهنگها و آگاهی از نقاط قوت و منحصر به فرد هر فرهنگ
ترویج سیاستهای چندفرهنگی (Multiculturalism)
فرهنگ غالب می‌تواند با ترویج چندفرهنگی به شکلی که خردهفرهنگها نه تنها حفظ شوند بلکه تشویق به رشد و مشارکت در جامعه شوند، روابط مؤثر و رشددهندهای ایجاد کند.برخی از این روشها به شرح ذیل می باشند:
حمایت از تنوع زبانی و فرهنگی
فراهم کردن فرصتها برای آموزش زبان‌ها و سنت‌های فرهنگی خردهفرهنگها در سیستم‌های آموزشی می‌تواند یک گام مهم در حمایت از تنوع فرهنگی باشد.
دسترسی عادلانه به منابع و فرصتها
فرهنگ غالب باید به خردهفرهنگها امکان دسترسی برابر به منابع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بدهد. این امر احساس نادیده گرفته شدن یا تبعیض را کاهش می‌دهد.
ایجاد فضاهای مشترک فرهنگی
ایجاد فضاهای عمومی مشترک که اعضای خردهفرهنگها و فرهنگ غالب بتوانند در آنها با هم تعامل کنند، به شکل‌گیری روابط مثبت کمک می‌کند.
مراکز فرهنگی مشترک
ایجاد مراکز یا نهادهای فرهنگی که به هر دو گروه امکان استفاده از امکانات و تبادل فرهنگی را بدهند، می‌تواند به تعامل سازنده منجر شود. به عنوان مثال می توان به بازارچه‌ها و نمایشگاههای اقوام و یا نظیر آنچه در شب شعر‌های رهبرمعظم انقلاب اتفاق می افتد فرصتی برای آشنایی با ادبیات و فرهنگهای شهر‌های کوچک و بزرگ ایران در نزد عالیترین مقام کشور فراهم می‌شود و یا می توان به روز عشایر و دیدار قومیت‌های ایرانی با مقام معظم رهبری اشاره کرد.
جشن های مشترک
برگزاری جشنها یا مناسبتهایی که هم ارزشهای فرهنگ غالب و هم ارزشهای خردهفرهنگها را برجسته می‌کند، می‌تواند به تقویت همبستگی اجتماعی کمک کند. جشن انار، روستاآباد و یا عزاداری به سبک یزدی‌ها (برداشتن نخل و...) و... نمونه هایی از این جشنها هستند.
توانمندسازی خردهفرهنگها
توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی
خردهفرهنگها از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آموزشی، فرهنگی و اقتصادی می‌تواند احساس برابری و احترام را تقویت کند.
توسعه برنامه‌های آموزشی ویژه
ارائه برنامه‌های آموزشی و مهارتی که به تقویت هویت خردهفرهنگها و افزایش توانایی آنها در مشارکت فعال در جامعه کمک کند.
حمایت مالی و نهادی از خلاقیت‌های فرهنگی
دولت می‌تواند از پروژه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی خردهفرهنگها از طریق کمک‌های مالی و زیرساختی حمایت کند.
مدیریت تنشها و حل منازعات
یکی از وظایف مهم دیپلماسی حکمرانی، حل منازعات فرهنگی است. این شامل مدیریت تنشها و چالشهای میان خردهفرهنگها و فرهنگ غالب به شیوه‌ای سازنده است.
میانجی‌گری فرهنگی
در مواردی که تنشها یا اختلافات میان خردهفرهنگها و فرهنگ غالب وجود دارد، نهادهای فرهنگی و اجتماعی می‌توانند به عنوان میانجی عمل کرده و به حل منازعه کمک کنند.
آموزش صلح و همزیستی
آموزش درباره اصول همزیستی مسالمت‌آمیزواستفاده از روش‌های صلح‌آمیز برای حل منازعات فرهنگی می‌تواند به کاهش تنشها کمک کند.
نتیجه‌گیری
دیپلماسی حکمرانی فرهنگ غالب می‌تواند با استفاده از استراتژی‌هایی نظیر گفتگوی فرهنگی، احترام به تنوع، ترویج سیاستهای چندفرهنگی، و مشارکت دادن خردهفرهنگها در تصمیم‌گیریها، روابط مؤثر و رشددهندهای را با خرده‌فرهنگهای ریشه‌دار ایجاد کند. این تعاملات سازنده می‌تواند نه تنها به تقویت همبستگی اجتماعی کمک کند، بلکه موجب پویایی و غنای فرهنگی کل جامعه شود.
