به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ توهم در سالمندان یکی از مشکلات شایع در دوران پیری است که می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند و تاثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی افراد و خانواده‌های آنان بگذارد. سالمندان در این دوران از زندگی خود با تغییرات زیادی روبه‌رو هستند، از کاهش توانایی‌های فیزیکی و ذهنی گرفته تا افزایش احساس انزوا و تنهایی. در این میان، توهمات می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی، زوال عقل یا اختلالات روانی باشد و علل مختلفی از جمله استرس‌های زندگی، عوارض دارویی، یا بیماری‌های زمینه‌ای مثل آلزایمر در بروز آن نقش داشته باشد.
درک و شناخت درست این بیماری به ما کمک می‌کند تا روش‌های درمان توهم سالمندان را فراهم کنیم و از پیشرفت و شدت یافتن آن جلوگیری کنیم. در ادامه به بررسی راه‌های درمانی مختلف، از جمله روش‌های طب سنتی و دارویی، و همچنین علل و عواملی که منجر به ایجاد توهم در سالمندان می‌شوند، خواهیم پرداخت.
راه‌های درمان توهم سالمندان در طب سنتی
درمان توهم در سالمندان به روش‌های طبیعی و سنتی یکی از گزینه‌هایی است که با استفاده از داروهای گیاهی و تکنیک‌های غیرشیمیایی، تلاش می‌کند علائم توهم را کاهش دهد و به بهبود وضعیت روانی آن‌ها کمک کند. در کنار این روش‌ها، مراقبت از نیازهای جسمی سالمندان نیز اهمیت زیادی دارد، از جمله آموزش‌هایی در مورد اینکه چگونه سالمندان را پوشک کنیم، که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند. لازم به ذکر است در این موارد درمان خانگی بی اختیاری ادرار در سالمندان را بهتراست بدانید زیر اینسالمندان ممکن است دچار عارضه بی اختیاری ادرار هم بشوند و نیاز به مراقبت و نگهداری داشته باشند.
راه های درمان توهم سالمندان در طب سنتی عبارتند از:
1- استفاده از گیاهان آرام‌بخش
بابونه یکی از گیاهان دارویی مهم در طب سنتی است که خواص ضداضطراب و آرام‌بخش دارد. این گیاه به ویژه برای سالمندانی که دچار توهم سالمندی هستند مفید است، زیرا به کاهش استرس و تنش‌های عصبی کمک می‌کند. مصرف چای بابونه به‌صورت منظم، به دلیل ترکیبات فعال همچون فلاونوئیدها و آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به تنظیم سیستم عصبی کمک کند و در نتیجه، احساس آرامش بیشتری برای سالمندان به ارمغان بیاورد. استفاده از چای بابونه به عنوان یک روش طبیعی و ملایم، می‌تواند کیفیت خواب سالمندان را بهبود بخشد و از بروز یا شدت توهمات شبانه جلوگیری کند.
سنبل‌الطیب یکی دیگر از گیاهان دارویی شناخته شده است که در طب سنتی به عنوان دارویی قوی برای کاهش استرس، اضطراب و اختلالات خواب به کار می‌رود. این گیاه به دلیل داشتن ترکیباتی همچون والرنیک اسید و آنتی‌اکسیدان‌ها، اثر آرام‌بخش بر سیستم عصبی دارد و می‌تواند به سالمندانی که توهمات شنوایی یا دیداری دارند، کمک کند تا کمتر دچار این مشکلات شوند. مصرف منظم چای یا عصاره سنبل‌الطیب، به سالمندان کمک می‌کند تا خواب آرام و عمیقی داشته باشند، چرا که خواب منظم و کافی نقش مهمی در کاهش توهم و هذیان دارد.
اسطوخودوس یکی از گیاهان خوشبو و مفید در طب سنتی است که به‌طور گسترده برای درمان اختلالات عصبی و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات آرامش‌بخش مانند لینالول و لینالیل استات، می‌تواند به تنظیم سیستم عصبی کمک کرده و استرس را کاهش دهد. سالمندانی که از توهمات رنج می‌برند، با مصرف منظم چای اسطوخودوس یا استفاده از روغن آن به صورت ماساژ یا استنشاق بخار، می‌توانند علائم اضطراب و بی‌قراری خود را کاهش دهند. اثرات آرام‌بخش اسطوخودوس می‌تواند به کاهش تنش‌های روانی کمک کند و در نتیجه، سالمندان کمتر دچار توهمات دیداری و شنوایی شوند.
2- تغذیه‌ی مناسب و تقویت‌کننده‌های طبیعی
تغذیه سالم نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت روان و جسم دارد. در طب سنتی، استفاده از خوراکی‌های گرم و تقویت‌کننده مثل عسل، زعفران و بادام توصیه می‌شود. این مواد غذایی می‌توانند به تقویت عملکرد مغز کمک کنند و تأثیرات مثبتی بر کاهش علائم توهم در سالمندان داشته باشند.
زعفران به‌عنوان یک تقویت‌کننده طبیعی، می‌تواند به بهبود حافظه و کاهش اضطراب کمک کند. ترکیب زعفران در غذاهای روزانه یا مصرف آن با شیر به‌عنوان یک نوشیدنی گرم، می‌تواند احساس آرامش و رضایت بیشتری برای سالمندان ایجاد کند.
راه‌های دارویی درمان توهم سالمندان
درمان دارویی توهم در سالمندان، بسته به شدت و نوع توهم، می‌تواند متفاوت باشد. پزشکان معمولا با توجه به علت توهم سالمند، از داروهای مختلف استفاده می‌کنند.
داروهای ضد روان‌پریشی
در موارد شدید توهم زدن سالمندان، پزشکان معمولاً از داروهای ضد روان‌پریشی استفاده می‌کنند. این داروها به تنظیم مواد شیمیایی مغز کمک کرده و باعث کاهش توهمات بینایی و شنوایی می‌شوند. داروهای ضد روان‌پریشی مانند هالوپریدول و اولانزاپین برای کنترل توهمات در سالمندان تجویز می‌شوند و باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.
مصرف این داروها می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، از جمله خواب‌آلودگی، گیجی و حتی تغییر در رفتار. بنابراین، انتخاب دارو و تنظیم دوز آن باید با دقت و بر اساس شرایط سالمند انجام شود. مهم است که مراقبان و خانواده‌ها با پزشک در ارتباط باشند تا هرگونه تغییر در رفتار سالمند را گزارش دهند.
داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی
اضطراب و افسردگی از عوامل مهم در بروز توهم سالمندان هستند. بنابراین، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی نیز در کاهش توهمات مؤثر هستند. این داروها به کاهش سطح اضطراب و تثبیت خلق و خوی سالمندان کمک کرده و در نتیجه توهمات را کاهش می‌دهند.
استفاده از داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین و سرترالین می‌تواند به بهبود وضعیت روحی سالمندان کمک کند. این داروها معمولاً اثرات آرام‌بخش داشته و به سالمندان کمک می‌کنند تا کنترل بهتری بر روی حالت‌های روانی خود داشته باشند.
علل اصلی توهم در سالمندان
توهم در سالمندان دلایل مختلفی دارد که برخی از آن‌ها به مشکلات جسمی و برخی دیگر به اختلالات روانی باز می‌گردد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین علل توهم در دوران سالمندی می‌پردازیم:
بیماری‌های عصبی و زوال عقل
از شایع‌ترین عوامل بروز توهم در سالمندان، بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون هستند. این بیماری‌ها بر روی مغز تأثیر می‌گذارند و ممکن است باعث بروز توهمات شنوایی و دیداری شوند.
آلزایمر، به عنوان یک بیماری زوال عقل، می‌تواند باعث شود که سالمندان دچار مشکلات در شناخت واقعیت شوند. این افراد ممکن است تصاویری ببینند یا صداهایی بشنوند که واقعیت ندارند. درمان این بیماری‌ها معمولاً شامل داروهای تقویت حافظه و ضد روان‌پریشی است که باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
تنهایی و انزوا
انزوای اجتماعی و تنهایی می‌تواند یکی از عوامل مهم بروز توهمات در سالمندان باشد. سالمندانی که از خانواده و دوستان خود دور هستند، ممکن است دچار احساسات تنهایی و ترس شوند که این امر منجر به بروز توهم می‌شود.
برای مقابله با این مسئله، تشویق سالمندان به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و جسمانی بسیار مهم است. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شرکت در کلاس‌های آموزشی یا برنامه‌های تفریحی می‌تواند به سالمندان کمک کند تا ارتباط بیشتری با محیط اطراف خود داشته باشند و از بروز توهمات جلوگیری کنند.
استفاده از داروهای خاص
برخی از داروهایی که سالمندان مصرف می‌کنند، می‌توانند عوارض جانبی توهم‌زا داشته باشند. داروی ضد توهم در سالمندان مانند برخی از مسکن‌ها، داروهای خواب‌آور و ضد اضطراب‌ها ممکن است در دوزهای بالا یا در تداخل با سایر داروها باعث بروز توهم شوند.
برای مدیریت این مشکل، پزشکان معمولاً دوز داروها را تنظیم کرده و یا داروهای جدیدی را جایگزین می‌کنند. این تنظیمات می‌تواند به کاهش و حتی از بین بردن توهمات کمک کند. به همین دلیل، مشورت مداوم با پزشک برای سالمندان اهمیت بسیاری دارد.
سخن پایانی
توهم در سالمندان مسئله‌ای پیچیده است که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند بیماری‌های عصبی، اختلالات روانی، مصرف داروهای نامناسب و یا انزوای اجتماعی بروز کند. درمان و مدیریت این اختلال نیازمند تشخیص دقیق و استفاده از راه‌های درمانی مناسب، از جمله طب سنتی و داروهای ضد روان‌پریشی، است. علاوه بر این، حمایت اجتماعی و توجه به نیازهای عاطفی سالمندان نقش مهمی در پیشگیری و کنترل این وضعیت دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، توصیه می‌شود خانواده‌ها و مراقبان از هرگونه نشانه‌های اولیه توهم در سالمندان آگاه باشند و اقدامات لازم را به‌موقع انجام دهند تا کیفیت زندگی سالمندان بهبود یابد.
