به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»، افسردگی، یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در ایران است که طبق آمارهای رسمی، حدود ۲۵ درصد مردم را درگیر خود کرده است. آمار ابتلا به این اختلال در زنان ۲ برابر مردان است و مهمترین دلایل این مساله از نظر روانشناسان تغییرات هورمونی، انتظارات جامعه از زنان و شرایطی است که جامعه به زنان تحمیل می‌کند.
اما چرا با وجود بالاتر بودن آمار افسردگی در زنان، امید به زندگی در آنها بیشتر است و بیشتر از مردها عمر می‌کنند؟ و آیا شدت افسردگی هم در زنان بیشتر از مردان است؟
چرا آمار افسردگی در زنان بیشتر است؟
شریفی می‌گوید: آمار افسردگی در زنان به دلایل متعددی بیشتر از مردان است که می‌توان آنها را در سه دسته زیست‌شناختی، روان‌شناختی و اجتماعی بررسی کرد. دلایل زیست‌شناختی برمی‌گردد به نوسانات هورمونی و تفاوت‌های مغزی. تغییرات هورمونی ناشی از چرخه قاعدگی، بارداری، زایمان و یائسگی نقش مهمی در ایجاد یا تشدید افسردگی در زنان دارند. این تغییرات می‌توانند باعث نوسانات خلقی و کاهش سروتونین در مغز شوند که مسئول دور نگه داشتن ما از افسردگی است. درباره تفاوت‌های مغزی هم باید گفت مطالعات نشان داده‌اند که سیستم‌های مرتبط با پردازش احساسات و استرس در مغز زنان حساس‌تر از مردان است.
این روانشناس ادامه می‌دهد: دلیل دوم روان‌شناختی است. واقعیت این است که زنان تمایل بیشتری به نشخوار فکری دارند. در روانشناسی به آن می‌گویند Rumination. یعنی زنان بیشتر از مردان روی مشکلات و احساسات منفی تمرکز می‌کنند که این موضوع خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، زنان در طول زندگی بیشتر از مردها درگیر احساس گناه و سرزنش خود می‌شوند.
این روانشناس در توضیح دلایل شایع‌تر بودن افسردگی بین زنان به دلیل سوم هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در ایران دلایل اجتماعی و فرهنگی هم در افسردگی زنان نقش بسیار مهمی دارد؛ زنان به دلیل نقش‌های چندگانه (مادر، همسر، شاغل بودن) و انتظارات اجتماعی، استرس بیشتری را تجربه می‌کنند. همچنین تجربه خشونت‌های خانگی و تبعیض‌های جنسیتی هم می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی در زنان شود. نابرابری هم یکی دیگر از دلایل اجتماعی است؛ زنان در بسیاری از جوامع دسترسی کمتری به رفاه اقتصادی و حمایت اجتماعی دارند که این امر به افزایش فشارهای روانی منجر می‌شود.
این مشاور به نکته مهم دیگری اشاره می‌کند و می‌گوید: درضمن مردها در ایران به دلایل فرهنگی و ترس از برچسب اختلال روانی، کمتر درباره افسردگی خود حرف می‌زنند، کمتر برای مشکلات روانپزشکی کمک می‌گیرند و درنتیجه کمتر برای درمان مراجعه می‌کنند. چون همیشه به آنها گفته‌اند که مرد باید قوی باشد، نباید مستاصل بشود، نباید گریه کند، مرد رئیس خانه است و نباید کم بیاورد. همین می‌تواند باعث شود که آمار واقعی افسردگی در آنها مشخص نباشد. وگرنه تعداد واقعی مردانی که دچار این اختلال هستند، اتفاقا بسیار بالا است.
ارتباط افسردگی و کوتاه شدن عمر
اما با وجود بالا بودن آمار افسردگی در زنان در مقایسه با مردان، چرا امید به زندگی در زنان ایرانی بیش از مردان است و چرا زنان بیشتر عمر می‌کنند؟ شریفی توضیح می‌دهد: لزوما این دو (افسردگی و طول عمر) ارتباط مستقیمی با هم ندارند. آنچه که باعث شده امید به زندگی در زنان بیشتر باشد، یکی مزیت‌های ژنتیکی و هورمونی است؛ زن‌ها به طور طبیعی مزیت‌های زیستی دارند که از آنها دربرابر برخی بیماری‌های خطرناک محافظت می‌کند. مثلا هورمون استروژن در زنان نقش محافظتی دربرابر بیماری‌های قلبی ایفا می‌کند. حداقل تا زمان یائسگی. چون بعد از یائسگی دیگر ترشح این هورمون قطع می‌شود.
این روانشناس ادامه می‌دهد: دلیل دیگر این است که زنان معمولاً سیستم ایمنی قوی‌تری نسبت به مردان دارند که به مقاومت بیشتر آنها در برابر بیماری‌های عفونی و مزمن کمک می‌کند. نکته بعدی این است که زنان عمدتا سبک زندگی سالم‌تری دارند. آنها بیشتر از مردان به سلامت خود اهمیت می‌دهند و رفتارهای پرخطر کمتری انجام می‌دهند. مثلا سیگار کشیدن، مصرف الکل و رفتارهای خشونت‌آمیز در مردان شایع‌تر است. یک دلیل مهم دیگر در طول عمر زن ها این است که زنان تمایل بیشتری به مراجعه به پزشک و پیگیری درمان دارند. در حالی که مردها معمولاً مشکلات جسمی یا روانی را نادیده می‌گیرند. شما می‌بینید خیلی از مردها چند سال یک بار هم برای انجام یک چکاپ ساده یا آزمایش خون مراجعه نمی‌کنند. اما زن ها به این موضوع پایبندترند.
شریفی می گوید: نقش نان‌آور بودن مردها را هم نباید نادیده بگیریم. درست است که الان زنان پا به پای مردها کار می‌کنند، اما در نگاه جامعه همچنان مرد است که مسئولیت تامین رفاه خانواده را بر عهده دارد. بنابراین فشار اقتصادی و اجتماعی بیشتری به مردها وارد می‌شود که این می‌تواند به بیماری‌های قلبی، سکته و بروز سایر مشکلات در آنها منجر شود و منجربه مرگ زودرس آنها شود.
شدت افسردگی در مردها بیشتر است
این روانشناس در ادامه گفتگو به موضوع بسیار مهمی درباره شکل افسردگی در زنان و مردان اشاره می‌کند و می‌گوید: هرچند افسردگی در زنان شایع‌تر است، اما مردان معمولاً با شدت بیشتری اثرات و تبعات مشکلات روانی را تجربه می‌کنند. مثلا برخی مطالعات گویای آن است که نرخ خودکشی در مردان ایرانی بالاتر از زنان است. چون همان طور که گفتم، مردها کمتر از زنان برای مشکلات روانی خود کمک می‌گیرند. یا مردهای زیادی را می‌شنویم که زن و بچه‌های خود را ترک کرده و متواری شده‌اند. درواقع شدت اختلالات روانی در مردها بسیار بالا و تاب‌آوری آنها پایین است.
شریفی تاکید می‌کند: درست است که میزان افسردگی در زنان بیشتر است، اما مردان به دلایل زیستی، رفتاری و فشارهای اجتماعی، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر بیماری‌های خطرناک و مرگ زودرس دارند. همین عوامل می‌تواند موجب شود که امید به زندگی در مردها کمتر باشد.
علائم افسردگی در زنان شامل چه مواردی است؟
خانم‌ها روحیه حساسی دارند. به همین دلیل است که خطر ابتلا به افسردگی در خانم‌ها معمولا دو برابر آقایان است. از سوی دیگر طبق آمار زنان ایرانی ۳ الی ۴ برابر بیشتر از حد معمول دچار این بیماری می شوند. از این رو با شناخت علائم افسردگی در زنان می‌توان در بسیاری از موارد از بروز بیماری‌های روحی پیشگیری کرد. از این رو در این مطلب به بررسی مهمترین علائم افسردگی در زنان می‌پردازیم. برای درمان افسردگی به این صفحه سر بزنید و برای سنجش میزان افسردگی خودتان، رایگان تست بدهید.
البته ناگفته نماند که بسیاری از خانم‌ها تمایل چندانی به شناخت اختلالات روانی خود ندارند. در حالی که در بسیاری از موارد آگاهی از نشانه های این اختلالات و پروسه درمان آنها، می‌تواند کمک بزرگی به داشتن یک زندگی روانی سالم بکند.
افسردگی بالینی یک اختلال روانی است که باعث می شود فرد مبتلا احساس غم و اندوه، بی تفاوتی، ناامیدی و بی ارزشی در زندگی خود داشته باشد.
علائم افسردگی در زنان چیست؟
شناخت علائم افسردگی در زنان می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید در صورت بروز هر گونه مشکل در مراحل ابتدایی آن به دنبال راه‌حل باشید. در ادامه لیستی از علائم افسردگی در زنان را برای شما آورده‌ایم. بی‌شک داشتن یک یا چند مورد از این علائم می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که لازم است برای بررسی‌های بیشتر به یک متخصص مراجعه کنید.
لذت نبردن از علایق و سرگرمی های گذشته
مشکل در تمرکز طولانی مدت
کاهش مداوم اشتها
احساس ضعف و ناتوانی
احساس بی ارزشی و پوچی
عصبانی و خشمگین بودن
نداشتن امید به آینده
گریه‌های بی‌دلیل
داشتن اختلال خواب به ویژه در شب
تفکر درباره مرگ یا خودکشی
احساس گناه
کمبود انرژی و خستگی
تغییر عادت خواب (بیشتر یا کمتر خوابیدن)
نداشتن اعتماد به نفس
تغییر در میل به غذا خوردن (پرخوری یا بی اشتهایی)
دردهای فیزیکی مانند سردرد، کمردرد، مشکلات گوارشی و درد مزمن
احساس غم و مصیبت دائمی
حساس و ناآرام شدن
بروز علائم افسردگی در زنان ناشی از چیست؟
عوامل متعددی در بروز افسردگی در زنان موثر هستند که از جمله آنها می‌توان به عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی، هورمونی، محیطی و مشکلات روانی اشاره کرد. در ادامه هر یک از این موارد به صورت مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
عوامل ژنتیکی
در صورتی که ابتلا به افسردگی در سابقه خانوادگی فرد باشد، احتمال ابتلای این شخص به افسردگی افزایش می یابد. اما این به این معنی نیست که اگر یکی از اعضای خانواده شما به افسردگی مبتلا باشد، شما هم حتما دچار این بیماری می‌شوید. چرا که در بسیاری از موارد افراد مبتلا به افسردگی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی دچار این عارضه نشده‌اند.
عوامل هورمونی
به کمک یک ام آر آی ساده مشخص می شود که مغز فرد مبتلا به افسردگی با مغز فرد سالم فرق می کند. در افراد افسرده، بخش لیمبیک مغز که مسئول تنظیم و کنترل خلق و خو، خواب، اشتها، فکر کردن و رفتار کردن است، درست عمل نمی کند. انتقال دهنده های عصبی مغز که مسئول برقراری ارتباط هستند در افراد مبتلا به افسردگی دچار مشکل می‌شوند.
افسردگی در زنان، نشانه های افسردگی
عوامل محیطی استرس زا
تجربیات تلخ و دردناکی مانند از دست دادن عزیزان، فقر مالی و قرار گرفتن در شرایط استرس زا خواسته و ناخواسته ممکن است باعث بروز افسردگی در زنان شود. کار زیاد، مسئولیت‌های فراوان زندگی، مراقبت از کودکان و سالمندان، کارهای سنگین خانه و تجربه بدرفتاری همگی از جمله این شرایط استرس زا هستند.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
احتمالا می‌دانید که برخی از زنان در حین بارداری یا پس از زایمان دچار افسردگی می شوند. در این دوره هورمون های بدن آنها به طرز غیرقابل باوری تغییر می کنند. از این رو زمینه برای ابتلا به افسردگی فراهم می‌شود.
علائم افسردگی پس از زایمان عبارتند از :
افکار منفی
اقدام به خودکشی
اختلال‌های خواب
اتفاقاتی که در طول بارداری و بعد از زایمان می افتد می‌توانند نقش موثری در ابتلا یا عدم ابتلای فرد به افسردگی داشته باشند. برخی از این اتفاقات مانند سقط جنین، مسائل مربوط به رابطه با پارتنر، احساس عدم حمایت از طرف دوستان یا خانواده می‌توانند باعث تشدید این حالات روانی شوند.
علائم افسردگی در زنان افسردگی در بارداری
افسردگی یائسگی چیست؟
با ورود به مرحله یائسگی، تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهند که ممکن است باعث ایجاد افسردگی در زنان شوند. اتفاقاتی که در طی این دوران فرد با آن مواجه می‌شود نقش موثری در بروز افسردگی یائسگی دارند. مسائل مربوط به رابطه با پارتنر، فشار و استرس در محل کار یا خانه از جمله مهمترین مواردی هستند که می‌توانند علائم افسردگی در زنان را تشدید کنند.
افسردگی پیش از قاعدگی چیست؟
علت دقیق افسردگی پیش از قاعدگی هنوز مشخص نشده است. چیزی که تاکنون بیان شده است تغییرات هورمونی است که باعث می شود که مواد شیمیایی مانند سروتونین در بدن شما تحت تاثیر حالات روحی شما قرار بگیرد.
علائم افسردگی پیش از قاعدگی معمولا موقتی هستند. البته در این دوران ممکن است زنان برخی علائم فیزیکی مانند احساس پف کردگی، سردرد، کمردرد، احساس حساسیت در پستان‌ها و درد شکم را نیز تجربه کنند. این علائم که معمولا با اضطراب و افسردگی همراه است سندروم PMS نامیده می‌شود.
روش‌های پیشگیری از تشدید افسردگی
هر چند افسردگی در زنان ممکن است به دلایل مختلفی بروز کند که در بخش قبل مورد بررسی قرار گرفتند. اما راهکارهایی نیز وجود دارد که به کمک آنها می‌توان از بروز یا تشدید افسردگی پیشگیری کرد.
۱) از دوستان و خانواده کمک بگیرید
همه ما برای اینکه درون خود احساس خوبی ایجاد کنیم به زمان و تلاش نیاز داریم. از این رو برای غلبه بر افسردگی بهتر است هر روز تصمیم مثبتی بگیرید و از دیگران برای انجام دادن آن کمک بگیرید. کمک گرفتن از اشخاص مهم زندگیتان، نقش موثری در غلبه بر استرس دارد. از این رو می‌تواند حال شما را بهتر کند.
۲) به سلامت خود اهمیت بدهید
برای پیشگیری از علائم افسردگی در زنان بهتر است سبک زندگی سالمی را انتخاب کرده و آن را با جدیت دنبال کنید. داشتن رژیم غذایی سالم، ساعت خواب منظم، ورزش، تفریح و یادگیری تکنیک های آرامش به شما کمک می‌کند تا وضعیت روحی خود را به درستی مدیریت کنید.
۳) ورزش را فراموش نکنید!
ورزش بزرگ ترین و قوی ترین ابزار برای غلبه بر بروز علائم افسردگی در زنان است. براساس تحقیقات ورزش منظم بیشتر از داروهای ضدافسردگی در کاهش احساس خستگی و افزایش انرژی تاثیر دارد.
۴) هر روز آفتاب بگیرید
نور آفتاب باعث به تعادل رسیدن سطح سرتونین در بدن می‌شود و به بهبود خلق و خوی شما کمک می‌کند. از این رو برای پیشگری از بروز علائم افسردگی در زنان بهتر است هر روز حداقل به مدت ۱۵ دقیقه در معرض نور آفتاب قرار بگیرید. البته در این مورد استفاده از کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید.
برای شناخت علائم افسردگی در زنان می‌توانید از راهنمایی‌های بهترین پزشک متخصص روان شناس و بهترین پزشک متخصص روان پزشک استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. در مورد تاثیرات افسردگی هم اینجا نوشتیم. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
