به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دومین هفته علم ایران و عراق ۲۸ الی یک بهمن ماه ۱۴۰۳ با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران، معاونین وزارت علوم ایران، وزیر آموزش عالی عراق، مسئولان وزارت آموزش عالی این کشور و جمعی از رؤسای دانشگاه‌های منتخب دو کشور در عراق برگزار شد.
اولین «هفته علم ایران و عراق» نیز ۱۵ تا ۲۰ مهرماه ۱۴۰۲ در شهر مشهد و به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شده بود، این همایش در ادامه اولین هفته علم ایران و عراق و با هدف تعمیق روابط حسنه دو کشور و نیز تعاملات ملی بین‌المللی علم و فناوری با توجه به راهبردهای بزرگ دو کشور مسلمان ایران و عراق برنامه‌ریزی شده و از اهداف کلان آن می‌توان به تعامل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های بزرگ بین دو کشور، ایجاد پل ارتباطی بین دانشگاه‌های بزرگ دنیا با دانشگاه‌های دو کشور؛ پژوه های مشترک راهبردی در حوزه علم و فناوری؛ آموزش و تربیت اساتید و متخصصان در حوزه فناوری‌های نوپدید، تبادل استاد و دانشجو در کلیه سطوح و مقاطع تحصیلی اعم از حوزه‌های علوم مهندسی، علوم پایه، ریاضیات، علوم انسانی، پزشکی و کشاورزی و نیز ایجاد زمینه‌های لازم برای تعاملات اساتید در دانشگاه‌های دو کشور و همچنین ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تبادلات علمی بین اساتید کشورهای اسلامی، سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه توسعه علم و فناوری و ایجاد بازارهای کسب و کار مبتنی بر علم و فناوری با نگاهی به بازارهای بزرگ فناوری جهانی و همکاری و مشارکت در زمینه انتشار آخرین دستاوردهای علم و فناوری در بین دانشمندان دو کشور برگزار شد.
از دستاوردهای این همایش می‌توان به انعقاد بیش از ۲۰۰ تفاهمنامه همکاری علمی بین دانشگاه‌های ایرانی و عراقی، بورسیه ۲۰۰ دانشجوی مستعد عراقی، برگزاری دوره‌های مشترک آموزشی، ایجاد شعب دانشگاهی در کشور عراق اشاره کرد.
امید رضایی‌فر، رئیس مرکز همکاریهای علمی بین‌المللی وزارت علوم در گفتگو با خبرنگار مهر درباره جزئیات دومین «هفته علم ایران و عراق» گفت: در راستای ادامه «هفته علم» که سال گذشته در شهر مشهد مقدس با حضور دانشگاه‌های ایران و عراق برگزار شد، تقریباً حدود ۴۰ دانشگاه و ۱۵ پژوهشگاه پارک علم فناوری ایران در کربلا به میزبانی طرف عراقی حضور پیدا کردند.
وی ادامه داد: وظیفه اصلی این نشست، پیگیری تفاهمات قبلی و بررسی نیازمندی‌های جدید و امکانات جدید، مراودات علمی و فناوری از جمله تبادلات دانشجویی، فرصت‌های مطالعاتی اساتید و انجام پروژه‌های مشترک پژوهشی بوده است.
امضای بیش از ۲۰۰ تفاهمنامه همکاری علمی
رئیس مرکز همکاریهای علمی بین‌المللی وزارت علوم ادامه داد: تقریباً بیشتر از ۲۰۰ تفاهمنامه در این نشست به امضا یا به عنوان متمم تفاهم قبلی به تأیید دو طرف رسید و تقریباً طرفین به بررسی مشکلات حوزه‌های مختلف از جمله حوزه دانشجویی مانند دانشجویان عراقی در ایران، امکان حضور دانشجویان ایرانی در عراق و موارد دیگر پرداختند و تقریباً دو روز کامل به این نشست سنگین و پر استقبال اختصاص دادند.
وی افزود: وزیرعلوم ایران هم به دعوت وزیر علوم طرف عراقی در محل وزارت علوم عراق در بغداد حضور یافت و همچنین در نشست‌ها به اتفاق حضور داشتند و برنامه‌های اجرایی را ذیل تفاهمات قبلی که بین وزرا امضا شده بود به تأیید رساندند و پیشنهادات جدیدی هم در حوزه‌های فرصت‌های مطالعاتی برای اساتید و بورسیه‌های دانشجویان مستعد عراقی هم مطرح شد.
بورسیه ۲۰۰ دانشجوی مستعد عراقی به پیشنهاد وزیر علوم
وی درباره اینکه بورسیه‌های دانشجویان بیشتر در چه زمینه‌هایی بود افزود: این بورسیه‌ها بیشتر به صورت آزاد برای دانشجویان و اعضای هیئت علمی در شرف ارتقا از کارشناسی ارشد به دکتری و تحصیلات تکمیلی بوده و در همه رشته‌های مورد تقاضا بود، علاوه بر این موارد با توجه به ظرفیت حضور دانشجویان عراقی در ایران، آن را با پیشنهاد وزیر علوم ایران به ۲۰۰ بورسیه ارتقا دادیم که این پتانسیل با حضور دانشجویان مستعد عراقی می‌تواند فضای مناسب تحقیقاتی و یک دیپلماسی علمی و فناوری و آینده دار را رقم بزند.
استفاده از ظرفیت‌های مهارت آموزی برای دانشجویان عراقی در عراق و ایران
ضمن اینکه وزیرعلوم کشورمان پیشنهاد دیگری در حوزه فعال سازی ظرفیت‌های مهارت آموزی برای دانشجویان عراقی در عراق و ایران ارائه داد که ظرفیت ویژه دانشگاه‌های «ملی مهارت» و مجموعه‌های «علمی کاربردی» مورد استفاده قرار گیرد و مورد استقبال طرف عراقی نیز قرار گرفت.
رئیس مرکز همکاریهای علمی بین‌المللی افزود: توافق مهم دیگری که صورت گرفت، بحث «ارائه خدمات مشاوره‌ای و نرم افزاری» برای ایجاد «پارک علم فناوری مشترک» با آورده تأمین مالی و پشتیبانی سخت افزاری طرفین بود که بتواند به عنوان یک محور مشترک دیپلماسی علم و فناوری در آینده برای توسعه روابط علمی و دیپلماسی علم و فناوری مورد استفاده قرار گیرد تا مقدمه‌ای باشد برای اینکه بتوانیم در این زمینه با کشورهای دیگر نیز همکاری داشته باشیم.
وی درباره اینکه دراین سفر چند دانشگاه تفاهم نامه همکاری علمی امضا کردند، افزود: تمام دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و مجموعه‌های علمی و فناوری که حضور داشتند با توجه به مذاکرات قبلی، تفاهمنامه هایی را به تعداد مختلف از پنج تا ۱۰ تا ۱۵ مورد به امضا رساندند که رویهم رفته تعدادشان بالغ بر ۲۰۰ مورد بود.
برگزاری دوره‌های ترکیبی با حضور متناوب در دانشگاه‌های مورد تفاهم بین ایران و عراق
رضایی فر درباره برگزاری دوره‌های مشترک بین دانشگاه‌های ایران وعراق گفت: در این زمینه یک مدلی را پیشنهاد دادیم و مورد استقبال طرف عراقی هم قرار گرفت که علاوه بر مدل فعلی که جذب دانشجویان را به صورت کاملاً حضوری داریم، «دوره های ترکیبی با حضور متناوب در دانشگاه‌های مورد تفاهم بین ایران و عراق» آغاز شود البته نیاز به برنامه ریزی دقیق دارد، ولی امکاناتش با توجه به مجموعه ظرفیت‌های که ما در ایران داریم قابل برنامه ریزی است و از طریق معاونت آموزشی وزارت علوم در حال پیگیری است.
افتتاح شعب دانشگاهی با یک مدل مناسب در عراق
در خصوص ایجاد شعب دانشگاهی هم ما ظرفیت‌هایی را قبلاً در عراق به صورت تجربه شده داشتیم و به صورت خاص در جلسه اخیر این موضوع پیگیری شد و امیدواریم با توجه به قول مساعد طرف عراقی به زودی شاهد افتتاح شعب دانشگاهی با یک مدل مناسب در عراق باشیم.
وی درباره برگزاری دوره آموزش مجازی گفت: برای آموزش مجازی به صورت کلی محدودیت‌هایی از نظر فضای پذیرش وجود دارد ولی درقالب مجموعه‌های ترکیبی مقرر شد که آموزش به صورت مجازی در همکاریهای لحاظ شود و در صورت ایجاد بازخورد مثبت، استمرار پیدا کند.
رضایی فر با تاکید بر اینکه افزایش و دغدغه کیفیت یکی از محورهای اصلی نگرانی‌های طرفین ایرانی و عراقی بود، گفت: امیدواریم بتوانیم دانشجویان عراقی را در سطحی پذیرش کنیم که مشابه دانشجویان ایرانی و با یک کیفیت مناسب از دانشگاه‌های ما فارغ التحصیل شوند، فعلاً برنامه‌های صد در صد مجازی در دستور کار نیست ولی به صورت ترکیبی مد نظر هست.
حضور ۶۰ هزار دانشجوی عراقی در ایران
در حال حاضر ۶۰ هزار دانشجوی عراقی در کشور داریم قبلاً این رکورد عدد بیشتری داشته ولی در حال حاضر عدد ۶۰ هزار، عددی است که می‌توانیم به آن استناد کنیم.
بیشتر مشکلات این دانشجویان در افزایش کیفیت تحصیلی شأن و موردی است که بر می‌گردد به توانمندی تحصیلی و استعداد تحصیلی این دانشجویان و مشکلات زبان فارسی برای تطبیق علمی و اجتماعی با مجموعه دانشجویان دیگر در داخل کشور که طرف عراقی خیلی بر این موضوع تاکید داشتند که علاقه دارند دانشجویان عراقی با فرهنگ و زبان ایرانی و فارسی مسیر تحصیل شأن را به اتمام برسانند.
اجرای ۱۳۰ طرح مشترک پژوهشی بین اساتید ایرانی و عراقی
وی درباره ضمانت اجرایی تفاهم نامه‌های صورت گرفته ادامه داد: خروجی‌هایی که از این مجموعه تفاهمنامه ها می‌بینیم، می‌تواند بیانگر این باشد که این تفاهنامه ها عملگرا بودند یا نه، مثلاً ما الان شاهد این هستیم که ۱۳۰ طرح پژوهشی مشترک بین اساتید دو کشور در مرحله نوشتن پیشنهاد است و ما هم به عنوان یکی از محورهای این جلسه در حال تعیین حمایت مشترک برای آن هستیم.
وی درباره اینکه زیرساخت‌های دانشگاه‌های ما چقدر برای پذیرش دانشجویان خارجی آماده است گفت: با توجه به اینکه وضعیت تاریخی آموزش عالی ما تجربه ۴ و نیم میلیون دانشجو را داشته و الان کمتر از دو میلیون دانشجو داریم من فکر می‌کنم حداقل نصف این فاصله را می‌توانیم از دانشگاه‌ها انتظار داشته باشیم یعنی شاید بیشتر از چند صد هزار دانشجوی خارجی را بتوانیم پذیرش کنیم ولی باید دانشگاه‌ها بتوانند مجموعه‌های مالی و به نوعی تأمین فضای ارتباطی از جمله زبان و مسائل مختلف را به نحو مقتضی حل و فصل کنند.
براساس این گزارش همزمان با برگزاری هفتۀ دوم «علم ایران و عراق» در راستای تقویت و گسترش روابط دوستانه و بهبود همکاری در زمینۀ آموزش عالی، تحقیقات علمی و توسعۀ فناوری دو کشور، تفاهم‌نامه‌های همکاری میان برخی از دانشگاه‌های ایرانی و عراقی منعقد شد.
یکی از مقام‌های دیپلماتیک در نمایندگی‌های خارجی در کشورهای مختلف رایزن فرهنگی است؛ دیپلمات‌هایی که در راستای دپیلماسی عمومی، وظیفه اصلی‌شان ترویج و گسترش فرهنگ کشور خود در کشوری است که در آن ماموریت دارند. عموما رایزنان فرهنگی در کشورهای همسایه به علت تشابه فرهنگی موجود بین کشور خودشان و کشور مقصدشان، ماموریت‌شان به نوعی در این حوزه سهل و ممتنع است و باید با هوشمندی و حساسیت بیشتری این ماموریت را پیش ببرند.
عراق یکی از کشورهایی است که در طول سالیان اخیر در ایران دارای رایزن فرهنگی بوده است و با توجه به سابقه مشترک تمدنی، تاریخی و مذهبی دو کشور ایران و عراق تلاش داشته است؛ دیپلمات‌هایی را در این مسئولیت قرار دهد که در کنار آشنایی با ویژگی‌های فرهنگی، مذهبی و آموزشی ایران با ادبیات فارسی نیز آشنا باشد و بتواند به راحتی با مخاطب ایرانی خودارتباط برقرار کند .
با توجه با حضور پرتعداد دانشجویان عراقی در ایران و در آستانه آغاز سال تحصیلی سال ۱۴۰۲ و همچنین انتخاب رایزن فرهنگی جدید عراق در ایران، «یاسر عبدالزهرا الحجاج» در مصاحبه با ایسنا که متن آن به شرح زیر است، در ارتباط با وضعیت حضور دانشجویان عراقی در دانشگاه‌های ایران، مشکلات کنسولی آن‌ها برای حضور در کشورمان و همچنین همکاریهای تهران و بغداد برای تبادل استاد توضیحاتی را ارائه کرده است.
بیشترین دانشجویان خارجی رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های ایران، عراقی هستند
رایزنی فرهنگی عراق در ایران در پاسخ به سوالی در مورد تعداد دانشجویان عراقی شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های کشورمان، با بیان این که بیش از ۵۰ هزار دانشجوی عراقی در ایران درس می‌خوانند، تصریح کرد: این دانشجویان در تمامی مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و حتی پسادکترا در دانشگاه‌های برتر ایران در رشته های مهندسی، علوم انسانی و رشته‌های پزشکی و ... مشغول به تحصیل هستند و شاید بتوان گفت بیشترین دانشجویان خارجی رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران، عراقی هستند.
عبدالزهرا با بیان اینکه اکثر دانشجویان عراقی در ایران در مقاطع ارشد و یا تحصیلات تکمیلی، کارمند دولت عراق هستند، افزود: قدرت و امکانات علمی بسزایی که جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده و همچنین حضور دانشگاه‌های ایرانی در رنکینگ‌های بین‌المللی، باعث شده که دانشجویان عراقی علاقمند به تحصیل در دانشگاه‌های ایران باشند.
رایزن فرهنگی عراق در ایران در ادامه گفت: ما معتقدیم دانشگاه‌های جمهوری اسلامی فضایی را ایجاد می کنند که دانشجویان عراقی همزمان هم از نظر علمی به سطح بالایی می‌رسند و هم در رابطه با مسائل فرهنگی و ارزشی پربار به عراق باز می گردند. این موضوع به خصوص برای کسانی که در بدنه دولت قرار دارند، می تواند مثمرثمرباشد و به انتقال تجارب موجود در ایران به عراق کمک کند.
دانشجویان عراقی بورسیه ایران نیستند
رایزن فرهنگی عراق در پاسخ به این سوال که هفته فرهنگی بین ایران و عراق چه زمانی برگزار می‌شود، گفت: امیدواریم که بتوانیم هفته فرهنگی عراق را در یکی از دانشگاه های برتر جمهوری اسلامی ایران که بالاترین تعداد حضور دانشجویان عراقی در آنجا باشد، برگزارکنیم. در ارتباط با این موضوع منتظریم سال تحصیلی جدید آغاز شود و ان‌شاءالله برای مهر و آبان در این ارتباط برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
رایزن فرهنگی عراق در ایران در پایان صحبت‌های خود با ایسنا تاکید کرد: ۹۰ درصد از دانشجویان عراقی با هزینه شخصی خود در حال تحصیل در ایران هستند و در این ارتباط بحث ارزآوری برای ایران و تبادلات فرهنگی بین دو کشور مطرح است و این گونه نیست که برخی این تصور را دارند که دانشجویان عراقی بورسیه جمهوری اسلامی ایران هستند و این موضوع را مطرح می کنند که چرا این بورسیه به بچه‌های ایرانی داده نمی شود. آنچه که در این زمینه گفته می‌شود واقعیت نیست و ۹۰ درصد دانشجویان عراقی با هزینه شخصی خودشان در ایران تحصیل می کنند، ۱۰ درصد دیگر هم بورسیه دولت عراق هستند.
