به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در دنیای امروز، مهارت‌آموزی یکی از اساسی‌ترین نیازهای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی است. بسیاری از کشورها با تغییر رویکرد از آموزش نظری صرف به سمت آموزش‌های مهارت‌محور، توانسته‌اند سطح اشتغال، کارآفرینی و بهره‌وری را افزایش دهند. دانشگاه ملی مهارت نیز در همین راستا تأسیس شده و تلاش می‌کند با ارائه آموزش‌های کاربردی و متناسب با نیازهای بازار کار، نقش مهمی در توانمندسازی نیروی انسانی ایفا کند.
تاریخچه و تأسیس دانشگاه ملی مهارت
آموزش‌های مهارتی و فنی در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و از دوره‌های قدیم در قالب استادشاگردی رواج داشته است. با ورود فناوری‌های جدید و گسترش صنعت، نیاز به آموزش رسمی مهارت‌ها بیشتر شد و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای در قالب هنرستان‌ها و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای شکل گرفتند.
دانشگاه ملی مهارت در واقع نسخه تکامل‌یافته دانشگاه فنی و حرفه‌ای است که در سال ۱۳۹۰ تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت. در سال ۱۴۰۳، با تغییرات ساختاری و رویکرد جدید، نام آن به دانشگاه ملی مهارت تغییر یافت تا بر اهمیت آموزش‌های مهارت‌محور در اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال تأکید بیشتری شود.
اهداف و مأموریت‌ها
الف) تربیت نیروی انسانی ماهر و توانمند
یکی از مهم‌ترین اهداف دانشگاه ملی مهارت، پرورش نیروی انسانی ماهر در حوزه‌های مختلف صنعت، خدمات و فناوری است. این دانشگاه تلاش دارد با آموزش‌های عملی و کاربردی، فارغ‌التحصیلانی تربیت کند که بلافاصله پس از اتمام تحصیلات، بتوانند وارد بازار کار شوند.
ب) کاهش بیکاری و افزایش اشتغال‌پذیری
بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یکی از چالش‌های بزرگ کشور است. دانشگاه ملی مهارت با تأکید بر یادگیری عملی و مهارت‌افزایی، تلاش دارد شکاف بین آموزش دانشگاهی و نیازهای بازار کار را کاهش دهد.
ج) توسعه فرهنگ کارآفرینی
این دانشگاه علاوه بر آموزش مهارت‌های فنی، به توسعه روحیه کارآفرینی نیز می‌پردازد. ایجاد استارتاپ‌ها، حمایت از ایده‌های نوآورانه و آموزش مفاهیم کسب‌وکار از جمله برنامه‌های این دانشگاه است.
د) پیوند آموزش و صنعت
دانشگاه ملی مهارت با همکاری صنایع مختلف، نیازهای بازار را شناسایی کرده و بر اساس آن دوره‌های آموزشی طراحی می‌کند. دانشجویان این دانشگاه در حین تحصیل به‌صورت عملی در صنایع مرتبط کارآموزی می‌کنند.
رشته‌ها و دوره‌های آموزشی
دانشگاه ملی مهارت بیش از ۱۷۰ رشته مختلف در مقاطع کاردانی و کارشناسی ارائه می‌دهد. این رشته‌ها شامل حوزه‌های زیر هستند:
الف) گروه مهندسی و فناوری
مهندسی مکانیک خودرو
مهندسی برق صنعتی
مهندسی الکترونیک کاربردی
مهندسی عمران و ساختمان
مهندسی شبکه و امنیت اطلاعات
ب) گروه خدمات و مدیریت
مدیریت کسب‌وکار
حسابداری مالی و صنعتی
هتلداری و گردشگری
مدیریت فناوری اطلاعات
ج) گروه هنر و صنایع خلاق
طراحی لباس و مد
انیمیشن و جلوه‌های ویژه
عکاسی حرفه‌ای
گرافیک و تبلیغات
د) گروه کشاورزی و محیط‌زیست
پرورش گیاهان دارویی
مدیریت منابع آب
فناوری‌های نوین کشاورزی
شیوه‌های آموزش و یادگیری
الف) آموزش کارگاهی و عملی
بیش از ۶۰٪ برنامه‌های آموزشی این دانشگاه شامل آموزش‌های عملی و کارگاهی است. دانشجویان در محیط‌های شبیه‌سازی‌شده و کارگاه‌های تخصصی، مهارت‌های مورد نیاز را فرا می‌گیرند.
ب) کارآموزی در صنعت
دانشجویان این دانشگاه ملزم به گذراندن دوره‌های کارآموزی در شرکت‌ها، کارخانجات و مؤسسات مختلف هستند تا مهارت‌های خود را در محیط واقعی کار تقویت کنند.
ج) یادگیری الکترونیکی و ترکیبی
دانشگاه ملی مهارت از فناوری‌های نوین آموزشی استفاده کرده و دوره‌های آنلاین و ترکیبی (Blended Learning) را برای انعطاف‌پذیری بیشتر دانشجویان ارائه می‌دهد.
نحوه پذیرش دانشجو
پذیرش در دانشگاه ملی مهارت از طریق کنکور سراسری (ویژه دانشگاه‌های مهارتی) انجام می‌شود. متقاضیان این دانشگاه معمولاً از بین دانش‌آموختگان هنرستان‌ها و شاخه‌های فنی و حرفه‌ای انتخاب می‌شوند. برخی رشته‌ها نیز دارای آزمون عملی و مصاحبه تخصصی هستند.
ارتباط با صنایع و بازار کار
الف) همکاری با صنایع مختلف
دانشگاه ملی مهارت تفاهم‌نامه‌های متعددی با وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت‌های خودروسازی، سازمان فنی و حرفه‌ای و استارتاپ‌های فناوری امضا کرده تا دوره‌های مهارت‌محور خود را متناسب با نیاز بازار طراحی کند.
ب) راه‌اندازی مراکز نوآوری و کارآفرینی
مراکز نوآوری و کارآفرینی در این دانشگاه به دانشجویان کمک می‌کنند ایده‌های خود را به کسب‌وکار تبدیل کنند. این مراکز حمایت مالی، مشاوره و امکانات آزمایشگاهی در اختیار کارآفرینان قرار می‌دهند.
ج) ایجاد فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان
بسیاری از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه به‌دلیل تجربه عملی، به‌راحتی جذب صنایع می‌شوند. همچنین برخی از آنان با حمایت‌های دانشگاه، کسب‌وکارهای شخصی خود را راه‌اندازی می‌کنند.
چالش‌ها و راهکارها
الف) کمبود امکانات و تجهیزات به‌روز
یکی از چالش‌های اصلی این دانشگاه، نیاز به تجهیزات مدرن و به‌روز برای آموزش‌های عملی است. جذب سرمایه‌گذاری از بخش خصوصی و حمایت‌های دولتی می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
ب) تغییر نگرش جامعه نسبت به آموزش‌های مهارتی
در جامعه ایران هنوز بسیاری از افراد تصور می‌کنند که تحصیلات نظری در دانشگاه‌های سنتی ارزش بیشتری دارد. فرهنگ‌سازی و معرفی فرصت‌های شغلی ایجادشده توسط فارغ‌التحصیلان دانشگاه ملی مهارت می‌تواند این نگرش را تغییر دهد.
ج) به‌روزرسانی مداوم برنامه‌های درسی
با توجه به سرعت پیشرفت فناوری، ضروری است که محتوای آموزشی این دانشگاه به‌طور مداوم به‌روزرسانی شود تا فارغ‌التحصیلان با نیازهای روز بازار کار همگام باشند.
آینده دانشگاه ملی مهارت
دانشگاه ملی مهارت در حال توسعه برنامه‌های بین‌المللی و همکاری با دانشگاه‌های خارجی برای افزایش کیفیت آموزش‌های خود است. همچنین برنامه‌هایی برای گسترش آموزش‌های مهارتی دیجیتال، هوش مصنوعی، و فناوری‌های نوین در دستور کار دارد.
این دانشگاه می‌تواند در آینده به قطب اصلی آموزش‌های مهارتی در منطقه خاورمیانه تبدیل شود و الگوی موفقی برای دیگر کشورها باشد.
فرجام سخن
دانشگاه ملی مهارت با تمرکز بر آموزش‌های عملی و نیازمحور، در مسیر تحول نظام آموزشی کشور گام برمی‌دارد. این دانشگاه می‌تواند با تقویت زیرساخت‌های خود، افزایش ارتباط با صنایع و تغییر نگرش جامعه نسبت به مهارت‌آموزی، به یکی از مهم‌ترین مراکز تربیت نیروی متخصص و کارآفرین در ایران و منطقه تبدیل شود.
گزارش از عرفان عباسی
