به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در بحبوحه هیاهوی سیاسی و زمزمههای مذاکراتی میان ایران و آمریکا، بازار ارز و طلا که پیشتر بر مدار التهاب و افزایش قیمت میچرخید، حالا شاهد ریزش چشمگیری است. این تغییرات سریع، بار دیگر بر نقش بیبدیل هیجانات روانی در نوسانات بازار تأکید دارد.
انتظارات تورمی و حباب ۳۰ درصدی
افزایش قیمتها پیش از ریزشها بهدلیل فضای سیاسی و افزایش انتظارات تورمی بود که حتی۳۰ درصد قیمت سکه را حباب تشکیل میداد که با اخبار مثبت از مذاکرات، حباب در حال تخلیه شدن است و حتی با گذشت ۱۰ روز از دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا، ریزش قیمت ارز و طلا همچنان ادامه دارد. با اینحال دور دوم مذاکرات شنبه هفته جاری در رم ایتالیا برگزار شد و این درحالی است که شرایط تحریمی ایران هیچ تغییری نکرده است. این موضوع نشان میدهد که افزایش نرخ ارز دلیل اقتصادی نداشته است.
دلار سقوط کرد، سکه ترکید
دلار در بازار غیررسمی از نرخ ۱۰۵ هزار و ۸۲۰ تومان در پایان هفته دوم فروردین (۱۹ فروردین ۱۴۰۴) به ۸۲ هزار و ۹۰۰ تومان در روز گذشته رسید که طی ۱۳ روز حدود ۲۳ هزار تومان (۲۱.۶درصد) افت را ثبت کرده است. قیمت دلار در روز گذشته حتی تا محدوده ۸۰ هزار و ۹۰۰ تومان هم رسیده بود. قیمت دلار در بازار غیررسمی روز گذشته نسبت به روز شنبه هفته جاری ۱۲۰۰ تومان کاهش را تجربه کرد.
قیمت سکه و طلا هم بهرغم اینکه قیمت جهانی آن رکوردهای جدیدی را ثبت کرده اما در بازار داخل ریزش شدیدی داشته است، بهطوریکه قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی روز جمعه گذشته (آخرین روز کاری هفته میلادی) به ۳۳۲۷ دلار رسید که نسبت به قیمت پایانی هفته گذشته میلادی (۲۲ فروردین ۱۴۰۴) ۹۱ دلار افزایش داشت، در حالیکه هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار داخلی طی همین مدت بیش از یک میلیون تومان افت کرد که این کاهش بهدلیل ریزش نرخ دلار بوده است.
بهای هر گرم طلای ۱۸ عیار دیروز در بازار تهران حدود شش میلیون و ۵۶۷ هزار تومان بود، درحالیکه حتی تا هشت میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم رفته بود و افرادی که با نرخ بالای هشت میلیون تومان خرید کردهاند امروز زیان شدیدی دیدهاند. قیمت هر قطعه سکه تمام طرح جدید نیز دیروز به حدود ۷۴ میلیون تومان رسید، در حالیکه در نیمه نخست فروردین قیمت آن به بالای ۹۷ میلیون تومان رسیده بود. با توجه به کاهش شدید قیمت سکه در ۱۱ روز گذشته، هنوز حباب سکه بیش از ۹میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.
هشدارهایی که شنیده نشد
ریزش قیمت ارز، طلا و سکه در حالی رخ داده که پیش از این بارها نسبت به ریسکهای ورود به این بازارها هشدار داده شده بود، با اینحال برخی در فضای مجازی پیش از این و در زمستان ۱۴۰۳ از دلار ۱۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومانی در بهار امسال خبر میدادند و مردم را برای اینکه عقب نمانند به سرمایهگذاری و ورود پول به این بازارها تشویق میکردند، حتی یکی از این افراد، تورم سه رقمی را برای اقتصاد ایران پیشبینی کرده بود اما امروز و ریزشها نشان داد که عمل به توصیه این فعالان مجازی، چیزی جز زیان نداشته و مردم باید با افراد خبره و صاحب علم مشورت کنند.
افزایش قیمتها هیجانی بود
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با جامجم در مورد هیجانی شدن بازارهای ارز و طلا، اظهار کرد: تغییرات در مسائل و متغیرهای اقتصادی، غیراقتصادی و سیاسی در همه بازارها اثرگذار است، با این حال بازار ارز در چند ماه گذشته به بالاترین سطح خودش رسید و حتی برخی برای تعیین قیمت سکه و طلا، نرخ دلار را در کانال ۱۵۰ هزار تومان محاسبه میکردند.
وی افزود: امروز با انجام مذاکرات ایران و آمریکا، انتظارات تورمی کاهش یافته و افزایش نرخ ارز تا حدود زیادی خنثی شده است. بازار ارز نمیتواند جایگزین یا رقیبی برای بازاری مثل بازار سهام باشد. با اینحال در بازار غیررسمی ارز -که مصداق غیرقانونی بهدرستی برای آن عنوان میشود- مصرفکننده ارز برای سرمایهگذاری و خرید وارد نمیشود.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: افرادی که حتی هویت آنها مشخص نیست با هدف سوداگری و سفتهبازی وارد بازار ارز میشوند و تبدیل نقدینگی یا سوق دادن سرمایهها به سمت بازار ارز طبیعتا چنین ریسکهایی دارد و افرادی که برای سرمایهگذاری وارد این بازار میشوند باید این ریسک را از قبل پذیرفته باشند.
آقابزرگی با تشبیه شرایط کنونی بازار به زمان امضای قطعنامه ۵۹۸، گفت: در آن زمان خیلی از افراد متضرر شدند؛با این حال قیمت سکه از ۹۷ میلیون تومان در پایان اسفند سال ۱۴۰۳ الان به حدود ۷۰ میلیون تومان رسیده در حالیکه نرخ هر اونس جهانی آن زمان ۲۸۰۰ دلار بود و امروز به بالای ۳۳۰۰ دلار رسیده است. ریزش ۳۰ میلیون تومانی قیمت سکه نشان میدهد که بخشی از افزایش آن در ماههای گذشته به صورت هیجانی و کاذب بوده است.
سرمایهگذاری با عقل، نه احساس
وی تصریح کرد: سرمایهگذاری در ارز طبیعتا ریسکهای خود مثل شرایط کنونی را دارد؛ هرچند نمیتوانیم نرخ ارز را براساس هیجانات چه مثبت و منفی ارزیابی کنیم ولی قیمت ارز به متغیرهای کلان اقتصادی مانند نرخ تورم، رشد اقتصادی، حجم نقدینگی و بازیگری بانک مرکزی و دولت بهعنوان بازیگر اصلی در عرضه و تقاضا وابسته است.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: اگر بخواهیم منتظر خبر خوب باشیم تا قیمت ارز بریزد یا بالعکس با یک خبر بد قیمتها بالا برود، طبیعتا نتیجه آن چیزی مانند امروز خواهد شد و برخی افراد در این شرایط ضرر میکنند.
آقابزرگی تاکید کرد: سرمایهگذاری نیازمند رعایت مؤلفههای آن است، با اینحال اگر فردی خانه و خودرو ندارد، نباید اقدام به سرمایهگذاری کند و سرمایهگذاری مختص کسانی است که ملزومات اولیه مثل مسکن، خودرو و امکانات اولیه و نقدینگی قابل پسانداز دارند و بعد اقدام به سرمایهگذاری پساندازهای خود میکنند.
سوءاستفاده سفتهبازان از جو هیجانی
حمیدرضا جیهانی، کارشناس اقتصادی در مورد کاهش قیمت طلا و سکه بهدلیل تحولات سیاسی به جامجم گفت: بازارهای مالی مانند طلا، سکه و ارز در ایران بیشتر تحت تاثیر تحولات و اخبار سیاسی است و متغیرهای اقتصادی مانند عرضه و تقاضا یا شاخصهای کلان اقتصادی نقش کمتری در آن دارد.وی با تاکید بر اینکه در شرایطی فعلی فضای بازار ارز هیجانی است و ورود به آن سبب زیان مردم خواهد شد، بیان کرد: کاهش شدید نرخ ارز در واکنش به اخبار مذاکرات بوده بهطوریکه قیمت سکه و طلا بهطرز قابلتوجهی کاهش داشته است.
این کارشناس گفت: زمانی که نرخ ارز بهصورت روزانه دچار نوسان میشود، بیشتر جنبه روانی دارند نه اقتصادی و دلالان و سفتهبازان در چنین شرایطی از جو هیجانی بازار و نوسانات لحظهای برای کسب سود استفاده میکنند که سبب بیثباتی بیشتر در بازار خواهد شد.
بر این اساس، افت شدید نرخ دلار و سکه در فروردین ۱۴۰۴ عمدتاً ریشه در فضای سیاسی و انتظارات تورمی داشت، نه عوامل اقتصادی واقعی.
گزارش از امیر کریمی
