به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دهم اردیبهشت ماه، روز ملی خلیج فارس، یکی از مهمترین مناسبتهای ملی ایران است که نهتنها بهعنوان یک رویداد تاریخی، بلکه بهعنوان نماد هویت ملی، فرهنگی و تمدنی ایرانیان شناخته میشود. این روز یادآور اصالت تاریخی و حقوق حاکمیتی ایران بر این آبراه استراتژیک است که در طول قرنها، نقش حیاتی در شکلگیری تمدنهای باستانی، تجارت جهانی و روابط فرهنگی ایفا کرده است.
در این گزارش، به بررسی ابعاد فرهنگی و اجتماعی روز ملی خلیج فارس میپردازیم و تأثیر این پدیده جغرافیایی-تمدنی را بر هویت جمعی ایرانیان تحلیل میکنیم.
خلیج فارس در بستر تاریخ و فرهنگ ایران
۱. پیشینه تاریخی نام خلیج فارس
نام "خلیج فارس" از کهنترین دوران تاکنون در اسناد تاریخی، نقشههای جغرافیایی و متون ادبی بهکار رفته است. از هرودوت در یونان باستان تا ابنبطوطه در قرون وسطی، همگی از این آبراه با نام "سینوس پرسیکوس" یا "خلیج فارس" یاد کردهاند. این نامگذاری نهتنها یک واقعیت جغرافیایی، بلکه نشاندهنده تمدن کهن ایرانی است که همواره با این دریا پیوند خورده است.
۲. خلیج فارس در ادبیات و هنر ایرانی
خلیج فارس در اشعار شاعران بزرگی چون حافظ، سعدی و فردوسی بهعنوان نماد عظمت ایران زمین ستوده شده است. در دوران معاصر نیز هنرمندان ایرانی در قالب شعر، موسیقی، سینما و نقاشی، به بازتاب زیباییها و اهمیت این آبراه پرداختهاند. برای مثال، ترانههای "خلیج همیشه فارس" یا فیلمهای مستند درباره جزایر ایرانی خلیج فارس، گواهی بر این پیوند ناگسستنی هستند.
۳. خلیج فارس بهعنوان میراث فرهنگی یونسکو
در سالهای اخیر، تلاشهایی برای ثبت جهانی خلیج فارس بهعنوان میراث ناملموس فرهنگی در یونسکو انجام شده است. این اقدام نهتنها بر هویت تاریخی ایران تأکید دارد، بلکه باعث تقویت غرور ملی در میان نسل جوان میشود.
روز ملی خلیج فارس و تقویت هویت اجتماعی
۱. نقش رسانهها و فضای مجازی
در سالهای اخیر، رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی نقش مهمی در آگاهیبخشی درباره اهمیت خلیج فارس ایفا کردهاند. هشتگهایی مانند #خلیج_همیشه_فارس یا #روز_ملی_خلیج_فارس در روزهای مناسبتهای مرتبط، ترند میشوند و میلیونها کاربر ایرانی و غیرایرانی را درگیر میکنند.
۲. آموزش و پرورش و نهادینهسازی فرهنگ خلیج فارس
کتب درسی در ایران همواره بر نام تاریخی خلیج فارس تأکید داشتهاند. برنامههای ویژه مدارس در این روز، مانند مسابقات مقالهنویسی، نقاشی و سرود، باعث شدهاند نسل جدید با اهمیت این موضوع آشنا شوند.
۳. نقش مردم در پاسداشت خلیج فارس
مردم ایران در این روز با برپایی راهپیماییها، نمایشگاههای عکس و صنایع دستی مرتبط با مناطق جنوبی کشور، همبستگی خود را با این میراث ملی نشان میدهند. همچنین، برخی کمپینها مانند "نه به تحریف نام خلیج فارس" در سطح بینالمللی فعال بودهاند.
چالشها و راهکارهای فرهنگی-اجتماعی
۱. تحریف نام خلیج فارس و جنگ نرم فرهنگی
متأسفانه برخی کشورهای منطقه و رسانههای غربی در تلاش هستند تا با تحریف نام خلیج فارس، هویت تاریخی آن را زیر سؤال ببرند. این مسئله یک تهدید فرهنگی است که نیازمند پاسخ هوشمندانه از سوی ایران است.
۲. راهکارهای مقابله با تحریف تاریخی
-
تولید محتوای فرهنگی (فیلم، مستند، کتاب) برای معرفی اصالت خلیج فارس
-
فعالیت دیپلماسی عمومی در مجامع بینالمللی
-
تقویت گردشگری در جزایر خلیج فارس برای نمایش حاکمیت ایران
۳. وحدت ملی حول محور خلیج فارس
خلیج فارس میتواند بهعنوان یک نماد وحدتبخش میان تمام اقوام ایرانی عمل کند. اقوام جنوبی ایران، از عربهای خوزستان تا بلوچها و فارسها، همواره در کنار یکدیگر از این میراث دفاع کردهاند.
روز ملی خلیج فارس تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه جلوهای از هویت چند هزارساله ایران است. این روز فرصتی است برای بازتعریف پیوندهای فرهنگی و اجتماعی ایرانیان با این آبراه استراتژیک. با تقویت آموزش عمومی، تولید محتوای فرهنگی و دیپلماسی هوشمندانه، میتوان از خلیج فارس نهتنها بهعنوان یک جغرافیا، بلکه بهعنوان یک تمدن زنده دفاع کرد.
خلیج فارس، همیشه فارس، همیشه ایرانی.
گزارش از شکوفه راشدی
