به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ برای مواجههی صحیح با پدیدهها، ابتدا باید ماهیّت آنها را شناخت. پدیدهی اربعین «یکی از حوادث بسیار برجستهای است که خدای متعال منّت گذاشته بر ما و این حادثه را برای ما خلق کرده است.» (۱۳۹۶/۸/۱۵) ماهیّت این نعمت الهی چیست؟ خدا چه نعمتی به امّت اسلامی داده است؟ حضرت آیتالله خامنهای ماهیّت این نعمت را یک «معجزه» میدانند: «حادثهی اربعین ... یک پدیدهی معجزهگون و معجزهآسا است.» (۱۴۰۱/۶/۲۶) خداوند وسیلهای «معجزهآسا»، به مانند عصای حضرت موسیٰ (علیه السّلام)، به امّت اسلامی عنایت کرده است؛ لذا باید «این نعمت را قدر بدانیم، نعمت بزرگی است.» (۱۳۹۵/۹/۳)
حال، امّت اسلامی با این پدیدهی «معجزهآسا» چه کند و به دنبال چه هدفی باشد؟ پاسخ واضح است: همان هدف انبیا و اولیای الهی، یعنی «تمدّنسازی». پیادهروی و حضور همگانی در مراسم اربعین بزرگترین فرصتِ پیش رویِ امّتِ اسلامی برای رسیدن به این تمدّن است. قدردانی این نعمت بزرگ، به استفاده از «ظرفیّتهای تمدّنی» اربعین است. «اگر از این ظرفیّتها استفاده شود، امّت اسلامی به اوج عزّت خواهد رسید.» (۱۳۹۸/۶/۲۷)
تمدّنسازی؛ فلسفهی پیدایش اربعین
اربعین از آغاز برای یک ظرفیّت جهانی پایهریزی شد. «اربعین در حادثهی کربلا یک شروع بود.» (۱۳۸۷/۱۱/۲۸) اوّلین گام، ایجاد یک اتّحاد میان مؤمنان و گردآوری آنان در یک کنگرهی بزرگ بود. در آن زمان، «شیعه یک جمع متفرّقى بود ... یک کنگرهى جهانى لازم بود براى شیعیانِ روزگارِ ائمّه (علیهم السّلام). این کنگرهى جهانى را معیّن کردند، وقتش را هم معیّن کردند. ... آن موعد، روز اربعین است؛ و جاى شرکت، سرزمین کربلا است.» (۱۳۵۲/۱۲/۲۴)
ظرفیّت اربعین مهمترین ابزار مبارزهی ائمّه (علیهم السّلام) برای رسیدن به اهداف بود. «هدف عمدهی آنها هم ایجاد جامعهی اسلامی [بوده]؛ که ایجاد جامعهی اسلامی بدون ایجاد حاکمیّت اسلامی امکانپذیر نیست.» (۱۴۰۳/۲/۱۹) لذا «ائمّه (علیهم السّلام)، همهشان به مجرّد اینکه بار امانت امامت را تحویل میگرفتند، یکی از کارهایی که شروع میکردند یک مبارزهی سیاسی بود، یک تلاش سیاسی بود برای گرفتن حکومت.» (۱۳۶۴/۱/۲۳)
کاری که حضرت زینب (سلام الله علیها) کرد این بود که پدیدهی اربعین را به عنوان یک سلاح قوی برای مبارزه با دشمنان و تشکیل حکومت اسلامی به وجود آورد. در محیط اختناق آن زمان، مردم جرئت بُروز حقایقی را که فهمیده بودند نداشتند و این فهم مانند عقدهای در گلوی مؤمنین باقی مانده بود. «این عقده روز اربعین اوّلین نِشتر را خورد؛ اوّلین جوشش در روز اربعین در کربلا اتّفاق افتاد.» (۱۳۸۷/۱۱/۲۸)
ضرورت نگاه تمدّنی امّت اسلامی به اربعین
اکنون که پدیدهی «اربعین جهانی شد و جهانیتر هم خواهد شد» (۱۳۹۸/۶/۲۷)، فرصت استفاده از این ظرفیّت تمدّنساز، بیشازپیش آماده است؛ لذا امّت مسلمان باید از این معجزه برای رسیدن به هدف اصلی استفاده کند. «امروز هدف هر مسلمان باید ایجاد تمدّن اسلامی نوین باشد؛ ... ایجاد تمدّن عظیم اسلامی، هدف نهایی ما است.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) پیدایش هر تمدّنی نیاز به مکتب فکری دارد؛ «بدون مکتب و بدون ایدئولوژی نمیتوان یک تمدّن را به وجود آورد. احتیاج به ایمان است.» (۱۳۹۱/۷/۲۳) اربعین یکی از ارکان مهمّ این مکتب است. چنین تمدّنی دارای مؤلّفههای مهمّی است. «این تمدّن دارای علم خواهد بود، دارای صنعت هم خواهد بود، دارای پیشرفت هم خواهد بود؛ و این مکتب، هدایتکننده و ادارهکنندهی همهی اینها خواهد شد.» (۱۳۹۱/۷/۲۳)
رفتار رژیم جنایتکار صهیونیستی در جنگ تحمیلی دوازدهروزه نشان داد که جبههی استکبار با همین مؤلّفهها دشمنی دارد. این جنگ بار دیگر نشان داد «آنچه استکبار جهانی و در رأس آن، آمریکای جنایتکار با آن مخالف است، همین دین شما و دانش شما است؛ با دین شما مخالفند، با این ایمان گستردهی مردم مخالفند.» (۱۴۰۴/۵/۷) طبیعتاً اربعین نیز به همین دلیل که مؤلّفههای تمدّن اسلامی را ایجاد و تقویت میکند، مورد دشمنی مستکبران قرار دارد. در گذشته نیز «این راه را دشمنان اسلام و دشمنان اهلبیت به خیال خود مسدود کرده بودند. [امّا اکنون] ببینید چه حرکت عظیمی اتّفاق افتاد!» (۱۳۹۳/۱۰/۱۹) با این توصیف، امّت اسلامی باید نگاه خود به اربعین را از یک پیادهروی سادهی معنوی به یک پدیدهی تمدّنساز تغییر دهد تا بتواند با این معجزه، فرعون زمانه را شکست دهد.
ابعاد تمدّنساز راهپیمایی اربعین
سؤال مهم اینکه امّت اسلامی از این معجزه چگونه استفاده کند؟ مسلمانان چگونه میتوانند پدیدهی اربعین را در راستای تمدّنسازی به کار گیرند؟ در اینجا، به سه وظیفهی مهمّ امّت اسلامی میپردازیم.
الف) تبدیل اربعین به رسانهی افشاگر
اوّلین حرکت حضرت زینب (سلام الله علیها) اربعین را تبدیل به رسانهی پُرقدرت عاشورا کرد. «رسانهی حقیقی [یعنی] فریاد زینب کبریٰ، فریاد حضرت سجّاد ... در آنجایی که ظلمات محض بود؛ اینها بزرگترین رسانه بود. همینها بود که عاشورا را نگه داشت، همینها بود که عاشورا را به امروز رساند.» (۱۳۹۸/۷/۲۱) بنابراین، فلسفهی زیارت اربعین «فریاد» و «تبیین» است. لذا ما نیز «امروز احتیاج داریم که حسینبنعلی را به دنیا بشناسانیم.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) چه چیزی را بشناسانیم؟ منطق امام حسین (علیه السّلام) را. «منطق حسینبنعلی (علیهما السّلام)، منطق دفاع از حق است، منطق ایستادگی در مقابل ظلم و طغیان و گمراهی و استکبار است. ... حرکت عظیم اربعین این پیام را در دنیا منتشر میکند.» (۱۳۹۸/۶/۲۷)
امروزه «در دنیای پیچیدهی پُرتبلیغات و پُرهیاهویی که بر بشریّت حاکم است، این حرکت اربعین، یک فریاد رسا و یک رسانهی بیهمتا است.» (۱۳۹۸/۷/۲۱) زیرا «امروز با صدها وسیله علیه اسلام و علیه معارف اسلامی تبلیغ میشود؛ در مقابل این حرکت خصمانهی جبههی کفر و استکبار، حرکت معرفت حسینی میتواند یکتنه سینه سپر کند، بِایستد و حقیقت اسلام را، حقیقت قرآن را به دنیا معرّفی کند.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) «این خصوصیّت اربعین است؛ یعنی در اربعین افشاگری هم هست، عمل هم هست، تحقّق هدفهای آن افشاگری هم در اربعین وجود دارد.»(۱۳۸۷/۱۱/۲۸)
ب) تقویت اتّحاد تمدّنساز، میان امّت اسلامی
وظیفهی دیگر، اتّحاد و برادری و اخوّت میان مسلمانان است. در اربعین، «سعی کنیم در این راهپیمایی پیوندهای مستحکم بین برادران مسلمان را بیشتر کنیم.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) اگر به ظرفیّت تمدّنی اربعین پی ببریم، درخواهیم یافت که اربعین «یک آیت عظمایی است که خدای متعال دارد نشان میدهد. در روزگاری که دشمنان اسلام و دشمنان امّت اسلامی ... علیه امّت اسلامی دارند کار میکنند، خداوند متعال ناگهان حادثهی راهپیماییِ اربعین را اینجور عظمت میدهد، اینجور جلوه میدهد. ... این نشان میدهد که ارادهی خدای متعال بر نصرت امّت اسلامی تعلّق گرفته است.» (۱۳۹۸/۶/۲۷)
حال، امّت اسلامی باید از این ظرفیّت به طور کامل استفاده کند. «اگر ظرفیّتهای کشورهای اسلامی ... به هم برسند، این دستها در هم گره بخورند، آن وقت امّت اسلامی نشان خواهد داد که عزّت الهی یعنی چه؛ تمدّن عظیم اسلامی را به جوامع عالَم نشان خواهند داد؛ باید هدف ما این باشد و این راهپیمایی اربعین میتواند یک وسیلهی گویایی برای تحقّق این هدف باشد.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) «غربیها هم مجبورند تماشا کنند و نتوانند تحلیل کنند، نتوانند بفهمند و ضربهی این حرکت را هم خواهند خورد.» (۱۳۹۷/۸/۱۲)
ج) حفظ و ارتقاء معنویّت
یکی از مهمترین مظاهر تمدّن اسلامی، معنویّت دینی است. معنویّت دینی بزرگترین مانع رشد تمدّن سراسرمادّی غرب است. در اربعین، «همه راه میافتند به سمت آن معدن و سرچشمهی معنویّت و آزادگی، و این را به رخ دنیای مادّیِ امروز میکشند.» (۱۳۹۸/۷/۲۱) در حقیقت، اربعین مؤلّفهی معنویّت را تقویت میکند؛ زیرا «راهپیمایی عظیمِ اربعین ... یک پدیدهی معنوی است.» (۱۳۹۶/۸/۲۲) لذا مراسم اربعین را «هر چه میتوانیم، باید پُربارتر و معنویتر کنیم؛ معنا و مضمون این مراسم را باید روزبهروز بیشتر کنیم؛ اهل فکر، اهل فرهنگ، اهل اقدام فرهنگی و فکری، برای این حرکت عظیم بنشینند برنامهریزی کنند.» (۱۳۹۸/۶/۲۷) نکتهی مهم، این شور و شوق معنوی اربعین است؛ «این را باید نگه داشت، این آن چیزی است که ضامن بقای این کشور است.» (۱۳۹۵/۸/۲۶)
