به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در آوریل ۲۰۱۱، در ضیافت شام سالانه انجمن خبرنگاران کاخ سفید، صحنهای رقم خورد که بعدها بسیاری آن را یکی از تحقیرآمیزترین لحظات زندگی دونالد ترامپ دانستند. در آن شب، ست مایرز، کمدین معروف و مجری برنامه «Late Night»، در مقابل جمعی از مهمترین چهرههای سیاسی و رسانهای واشینگتن، به شوخی گفت: «دونالد ترامپ گفته قصد دارد از طرف حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود. عجیب است، چون من فقط فکر کردم او فقط برای شوخی نامزد شده است.» خنده حاضران در سالن، لحظهای فراموشنشدنی را رقم زد؛ لحظهای که به گفته بسیاری، بعدها انگیزهای شخصی برای ترامپ در مسیر قدرت شد.
اکنون، ۱۴ سال بعد، ترامپ دیگر آن تاجر جاهطلب سابق نیست؛ او رئیسجمهور ایالات متحده و قدرتمندترین مرد جهان است. و اینبار اوست که صحنه را در اختیار دارد و به تلافی آن سالها، به شکلی بیسابقه به سراغ منتقدانش رفته است.
حمله مستقیم به کمدینها و رسانهها
ماجرا با فشار مقامات ارشد دولت بر شرکت والت دیزنی برای تعلیق موقت جیمی کیمل، مجری محبوب تلویزیون آغاز شد. کمی بعد، ترامپ در شبکه اجتماعی خود Truth Social نوشت: «فقط جیمی فالون و ست مایرز باقی ماندهاند»، و از آنها با عنوان «دو بازنده کامل در شبکه خبری جعلی NBC» یاد کرد و از شبکه خواست: «NBC انجامش بده!»
ترامپ در خشم خود فقط به طنزپردازان بسنده نکرد. او در یک سخنرانی، رسانههای لیبرالی را که هنوز جرأت انتقاد از او را داشتند «کاملاً غیرقانونی» خواند و یک روز بعد نیز گفت که شاید لازم باشد مجوز برخی شبکهها لغو شود. او حتی تلاشی ناموفق برای شکایت از روزنامه نیویورک تایمز به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار ترتیب داد و این رسانه را به «بدنامسازی» خود متهم کرد.
قتل چارلی کرک؛ بهانهای برای تشدید سرکوب
تحولات اخیر با قتل چارلی کرک، فعال سرشناس راستگرا و حامی جنبش MAGA، وارد مرحلهای تازه شد. دولت ترامپ بلافاصله انگشت اتهام را به سوی «چپهای رادیکال» گرفت، پیش از آنکه تحقیقات رسمی به نتیجه برسد. ترامپ در مراسم یادبود کرک در آریزونا اعلام کرد که تحقیقاتی درباره «شبکههای دیوانه چپ رادیکال» آغاز خواهد کرد و روز بعد جنبش آنتیفا را «سازمان تروریستی داخلی» نامید.
جی.دی. ونس، معاون رئیسجمهور و مدافع سابق آزادی بیان، از هواداران خواست هر کسی را که از مرگ کرک ابراز شادی کرده بود، معرفی کنند. در پی این فراخوان، شماری از آمریکاییها اندکی پس از ترور، شغل خود را از دست دادند. دیزنی نیز تحت فشار، کیمل را موقتاً از اجرای برنامه کنار گذاشت؛ در حالی که او حمله به کرک را «وحشتناک و هیولایی» توصیف کرده بود. کیمل در برنامهاش هشدار داد که جریان MAGA از این حادثه برای امتیازگیری سیاسی استفاده میکند.
آزادی بیان زیر سایه فشار سیاسی
قتل کرک بهانهای شد برای طرح پیشنهادهایی که اساس آزادی بیان را هدف گرفتهاند. پم بوندی، دادستان کل، علناً پیشنهاد داد که حق آزادی بیان از گروههای خاص، بهویژه چپگرایان، سلب شود؛ پیشنهادی که با اصول متمم اول قانون اساسی در تضاد آشکار است.
این در حالی است که مطالعات متعدد نشان میدهند منشأ اصلی خشونت سیاسی در آمریکا در سالهای اخیر، گروههای راست افراطی و بهویژه انجیلیهای سفیدپوست و هواداران MAGA بودهاند. گزارش مؤسسه ملی عدالت در سال گذشته نشان داد که حملات راست افراطی از سایر اشکال تروریسم داخلی پیشی گرفته است؛ گزارشی که وزارت دادگستری چند روز پس از قتل کرک، بیسر و صدا از وبسایت خود حذف کرد.
سرکوب گسترده مخالفان؛ از دانشگاه تا رسانه
کارزار دولت ترامپ علیه طنزپردازان و منتقدان تنها به عرصه رسانه محدود نیست. طی ماههای اخیر، شاهد اعمال فشار و تهدید بر دانشگاهها، موزهها، ناشران و کتابخانهها بودهایم؛ نهادهایی که بهطور سنتی نقش مهمی در حفظ گفتوگو و تبادل آزادانه ایدهها دارند. پیام دولت روشن است: هر کس با دیدگاههای رئیسجمهور همسو نباشد، باید از طرد، تحریم یا سانسور بترسد.
این سیاستها حتی در میان برخی از متحدان پیشین ترامپ نیز نگرانی ایجاد کرده است. تاکر کارلسون، مجری سابق فاکس نیوز و از حامیان پرشور او، هشدار داده است که اگر قتل کرک بهانهای برای محدود کردن آزادی عقیده شود، «زمان نافرمانی مدنی فرا رسیده است.»
مطبوعات آزاد؛ هدف نخست کارزار دولت
یکی از اولویتهای آشکار دولت ترامپ، کنترل و بیاعتبارسازی رسانههای مستقل بوده است. فردریک داگلاس، فعال قرن نوزدهم، گفته بود: «مستبدان از آزادی بیان میترسند؛ این حقی است که اول از همه آن را سرکوب میکنند.» ترامپ نیز از این قاعده مستثنی نیست.
از ابتدای دوره دوم ریاست جمهوری، سخنگوی وفادار او کارولین لیویت آشکارا روزنامهنگاران سنتی را تحقیر کرده است. کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC)، نهادی که ترامپ نفوذ گستردهای بر آن یافته، چندین تحقیق علیه رسانههای منتقد آغاز کرده است. سازمان خبرنگاران بدون مرز در ماه مه هشدار داد که وضعیت آزادی مطبوعات در آمریکا «وخیم و نگرانکننده» شده است. آنا گومز، کمیسر دموکرات FCC، نسبت به «کارزار سانسور و کنترل» هشدار داد و گفت: «اگر در برابر این روند نایستیم، به معنای تسلیم است.»
الگوی «دولت دوگانه»؛ از آلمان نازی تا آمریکا
تحلیلگران برخی از این روندها را با مفهومی تاریخی مقایسه میکنند که ارنست فرانکل، حقوقدان یهودی-آلمانی، ۸۴ سال پیش در کتاب «دولت دوگانه» مطرح کرده بود. فرانکل توضیح داد که در آلمان پس از روی کار آمدن نازیها، دو ساختار حکومتی همزمان شکل گرفت: یکی «دولت بههنجار» که نظم قانونی را برای اکثریت حفظ میکرد و دیگری «دولت ممتاز» که با خشونت نامحدود علیه گروههای خاص، حقوق آنها را به تدریج سلب میکرد.
عزیز حق، استاد حقوق، در مقالهای در آتلانتیک نوشت که امروز نیز نشانههای شکلگیری نوعی «دولت دوگانه» جدید در ایالات متحده دیده میشود. به باور او، فرمانهای اجرایی ترامپ از مرزهای اصول بنیادین قانون اساسی عبور کرده و روندی نگرانکننده را رقم زده است.
کارزار دولت ترامپ علیه رسانهها، کمدینها و مخالفان سیاسی، صرفاً واکنشی احساسی نیست؛ این یک حمله سازمانیافته به بنیان آزادی بیان است. از لغو مجوز رسانهها گرفته تا اعمال فشار بر شرکتها و ایجاد فضای رعب و سانسور، همگی به سوی تثبیت نوعی انطباق ایدئولوژیک حرکت میکنند.
گزارش از امیر صفره
