به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بودجه سال ۱۴۰۵ روز سهشنبه هفته گذشته (۲ دیماه) از سوی رئیسجمهور به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. با تغییر آئیننامه داخلی مجلس، روند بررسی لایحه بودجه دستخوش تحول شده است؛ بهگونهای که از این پس، تنها جداول تفصیلی و ارقام بودجه در مجلس بررسی میشود و بررسی احکام بودجه از دستورکار خارج شده است.
الزام دولت به ارائه بودجه برنامهمحور در قالب جداول کلان و تفصیلی
بر اساس آئیننامه داخلی مجلس شورای اسلامی و اصلاح مواد ۱۸۰ و ۱۸۲، دولت مکلف شده است ماده واحده لایحه بودجه را بهصورت برنامهمحور و در قالب جداول کلان و تفصیلی منابع و مصارف، به همراه نسخه الکترونیکی قابل ویرایش، حداکثر تا اول دیماه هر سال به مجلس ارائه کند.
پس از اعلام وصول لایحه بودجه، هیئت رئیسه مجلس مکلف است بلافاصله متن بودجه را در سامانه «قانونگذاری و نظارت مجلس» بارگذاری کرده و همزمان آن را به کمیسیون تلفیق و کمیسیونهای تخصصی مربوط ارجاع دهد.
مهلت سهروزه کمیسیون تلفیق برای اعلام نظر درباره کلیات بودجه
کمیسیون تلفیق موظف است ظرف سه روز گزارش خود را درباره رد یا تأیید کلیات لایحه به هیئت رئیسه ارائه کند. بررسی کلیات در صحن علنی مجلس انجام میشود و در این جلسه، پس از گزارش کمیسیون تلفیق، گزارش کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات نیز به مدت ده دقیقه استماع خواهد شد.
سناریوی رد کلیات؛ فرصت پنجروزه دولت برای اصلاح لایحه
در صورتی که کلیات لایحه بودجه به تصویب مجلس نرسد، دولت موظف است ظرف پنج روز لایحه اصلاحشده را مجدداً به مجلس ارائه کند. چنانچه کلیات برای بار دوم نیز رأی نیاورد، این فرایند تکرار میشود. در مقابل، در صورت تصویب کلیات، لایحه برای بررسی جزئیات به کمیسیونهای تخصصی ارجاع خواهد شد.
فرصت نمایندگان و کمیسیونها برای ارائه پیشنهادات
طبق ماده ۱۸۲ آئیننامه داخلی، نمایندگان پس از تصویب کلیات، پنج روز فرصت دارند پیشنهادهای خود را در سامانه ثبت کنند. کمیسیونهای تخصصی نیز موظف هستند حداکثر ظرف پنج روز به این پیشنهادها رسیدگی کرده و گزارش خود را به کمیسیون تلفیق ارسال کنند. کمیسیون تلفیق نیز ده روز فرصت دارد پیشنهادهای واصله را بررسی و گزارش نهایی را بارگذاری کند؛ فرصتی که تنها برای یکبار و حداکثر تا پنج روز قابل تمدید است.
نحوه بررسی جزئیات جداول منابع و مصارف در صحن علنی
بررسی جزئیات بودجه در صحن علنی، به ترتیب جداول الزامات منابع و سپس جداول الزامات مصارف انجام میشود. در جریان رسیدگی، برای هر جدول، دو مخالف و دو موافق و همچنین نماینده دولت و سخنگوی کمیسیون تلفیق، هر یک حداکثر سه دقیقه فرصت اظهارنظر خواهند داشت و سپس رأیگیری صورت میگیرد.
کمیسیون تلفیق؛ محور بررسی لایحه بودجه با حضور ۴۵ نماینده
در مواردی که گزارش کمیسیون تلفیق رأی نیاورد، پیشنهادهای کمیسیونها و نمایندگان مطرح شده و پس از طی مراحل رأیگیری، در صورت لزوم، بخش مورد نظر برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق ارجاع میشود. در این میان، کمیسیون تلفیق بودجه بهعنوان محور اصلی بررسی لایحه، متشکل از ۴۵ نماینده مجلس است؛ به این ترتیب که از هر کمیسیون تخصصی سه نفر و در کنار آنها ۹ نفر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه، در این کمیسیون عضویت دارند.
