خبرنامه دانشجویان ایران: در نوشتار پیشین به اهمیت ابعاد جغرافیایی یمن پرداخته شد، و همانطور که اشاره گردید عوامل شکل دهنده ی جایگاه ممتاز منطقه ای و فرامنطقه ای یمن به واسطه ی در هم تنیدگی مؤلفه های گوناگون است.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ روح الله نجابت * در سطور پیش رو به ابعاد اهمیت اقتصادی یمن پرداخته است، هر چند که بخشی از این جایگاه به واسطه ی موقعیت خاص جغرافیایی یمن پدید آمده است.
ظرفیت های متنوع اقتصادی یمن، این کشور را در موقعیتی ممتاز در سطح فراملی برای تولید ثروت قرار داده است، از جمله ی این ظرفیت ها منابع گازی و نفتی، سنگ های قیمتی، جذب گردشگران خارجی- به واسطه آثار باستانی غنی و مناطق طبیعی بی‌نظیر - وهمچنین جذب سرمایه‌گذاری جهت صید ماهی می باشد.
)نمایی از مناظر طبیعی استان إب(
علاوه بر موارد مذکور ، آنچه که به اهمیت فراملی اقتصاد یمن معنا می بخشد قرار گرفتن در مسیر تجارت دریایی بین المللی و رفت و آمد کشتی های تجاری و نفتکش ها از آب های سرزمینی یمن و رفت وآمد به بنادر این کشور است که موقعیتی ویژه در معادلات اقتصاد بین الملل به یمن بخشیده است.
)مسیرهای اصلی حمل و نقل دریایی و زمینی(
باب المندب پس از حفر کانال سوئز به نوعی پل ارتباطی میان شرق و غرب محسوب گشته است و به عنوان یکی از پرترددترین مسیرهای کشتیرانی جهان ، تاثیر مستقیمی در بازار جهانی انرژی دارد، این تنگه آبراهی است که سالانه بیست هزار کشتی پهن پیکر از آن عبور می کنند که بخش قابل توجهی ازآن ها نفتکش هستند ، به تعبیری باب المندب کلید صادرات انرژی از خلیج فارس به اروپا و آمریکا محسوب می شود وعملا حجم عمده ای از تجارت بین المللی دریایی، متوجه آن است.
تاثیر یمن بر معادلات بازار نفت صرفا در ترانزیت نفت از باب المندب خلاصه نمی شود، با توجه به موقعیت جغرافیایی یمن یعنی امتداد یافتن خاک این کشور به سمت غرب تا مرزهای عمان، این سرزمین را در تماس مستقیم با منابع نفت خلیج فارس و سواحل آن را در نزدیکی خطوط مواصلاتی دریایی به ویژه حمل نفت و رساندن آن به بازارهای جهانی قرار داده است.
قرار گرفتن در همسایگی عربستان سعودی، بزرگ ترین صادر کننده نفت جهان، و تاثیرپذیری سعودی ها از مناسبات سیاسی یمن نیز به نوبه خود در بازار انرژی مؤثر است. حتی در مقاطعی به بهانه کشف نفت در مرزهای مشترک یمن وعربستان ، سعودی ها در صدد ضمیمه کردن مناطق شمالی یمن به خاک خود برآمده اند، مانند آنچه که سال ها پیش در مورد منطقه جیزان در شمال غرب یمن اتفاق افتاده.
البته خود یمن نیز تولیدات محدود نفتی و گازی دارد برای مثال در شش ماه اول 2014 ، یک میلیارد و ٧٩ میلیون دلار از صادرات نفت خام، درآمد داشته است. که البته در قیاس با معاملات بازار جهانی نفت، رقم قابل توجهی نیست و همین میزان هم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با ٤٨١ میلیون دلار کاهش همراه بوده است.
)نقشه منابع نفت و گاز یمن و صنایع وابسته)
مؤلفه های اقتصادی که پیش از این از آن ها سخن گفتیم هنگامی معنا پیدا می کند که بدانیم جمعیت جوان یمن با بیکاری و فقر مفرط دست و پنجه نرم می کند تا آنجا که یمن فقیرترین کشور غرب آسیا و شمال آفریقا قلمداد می شود.منابع غنی یمن که می تواند برای مردمان این کشور تولید ثروت کرده و تاثیرات منطقه ای و فرامنطقه ای این کشور را بیش از پیش گرداند تاکنون به علّت سوء مدیریت و منازعات همیشگی با استعمارگران و جنگ‌های ممتد داخلی، فرصت استفاده و بهره‌برداری را نیافته اند.با همه این اوصاف یمن امروز در زمره عقب مانده ترین کشورها به لحاظ اقتصادی قرار گرفته است.
* دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه تهران
