به هر حال همانطور که از سابقه آژانس انرژی اتمی پیدا است، این سازمان و رئیس ژاپنی آن به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند، در اختیار قرار دادن اطلاعات دانشمندان هسته ای برای ترورهای چندسال اخیر نمونه بارز اقدامات «اطمینان ساز!» آژانس بوده است، بدون شک موضع گیری به موقع، شفاف و اقدام متقابل تیم مذاکره کننده و نمایندگان می تواند در این «بازار امتیازگیری» موثر باشد.
خبرنامه دانشجویان ایران: اواخر تیرماه و پیش از اعلام توافق وین بود که خبری مبنی بر توافق ایران با آژانس موسوم به «نقشه راه» اعلام شد. آمانو، رئیس ژاپنی آژانس انرژی اتمی در همان موقع امضا با صالحی درباره این سند گفت: "من همین الان نقشه راه میان و آژانس را برای شفاف‌سازی و روشن شدن مسائل باقی مانده مربوط به گذشته و حال در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران امضا کردم." این مصاحبه آمانو در هیاهوی توافق وین گم شد تا اینکه چندی پیش گنگره آمریکا در نامه ای به اوباما خواستار «پاسخگویی» و «انتشار» این سند شدند.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، نخستین بار خبرگزاری رویترز بود که جزئیاتی از یک « توافق محرمانه» بین ایران و آژانس را منتشر کرد، و اعلام کرد که ایران با یک بار دسترسی به پارچین و دسترسی به دانشمندان هسته‌ای خود موافقت کرده است؛ در همین زمینه نیز نشریه «نشنال ریویو» هم در گزارشی نوشت؛ «یکی از این توافقات جانبی مربوط به بازرسی از پایگاه نظامی پارچین است» و «توافق جنبی دیگر مربوط به این مسئله است که ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چطور موضوعات باقی‌مانده مربوط به ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران را حل و فصل کنند».
این مسئله در حالی که با «تکذیب» دو طرف ایرانی و آمریکایی ادامه داشت و حتی مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در همان روزهای ابتدایی "هرگونه توافق محرمانه ای(بین ایران و آژانس)" را رد کرده بود، اما در جلسات پرسش و پاسخی که طی این چند روز در سنا و کنگره آمریکا با کری مطرح شده بود، پرونده این توافق «محرمانه» باز شد. البته در همان جلسات کری و تیم مذاکره کننده آمریکایی از در اختیار قرار دادن جزئیات این توافق به کنگره خبر داده بودند.
همین مسئله ادامه داشت که چهارشنبه هفه گذشته تعدادی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا در نامه ای به اوباما خواستار در اختیار قرار دادن «تمام جزئیات» شدند. در بخشی از این نامه خطاب به اوباما آمده است: «در جریان مذاکرات اخیر برجام با ایران کتوجه شدیم که حداقل دو توافق جانبی بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران انجام شد. این توافقات جانبی در دسترس کنگره آمریکا قرار نگرفته است».
بر همین اساس بود که روز گذشته آژانس انرژی اتمی در بیانیه‌ای اعلام کرد «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس چهارشنبه هفته جاری برای حضور در سنای آمریکا جهت توضیح درباره نتایج پایانی مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 به واشنگتن سفر خواهد کرد. «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا و «بن کاردین» سناتور ارشد این کمیته نیز با تایید این بیانیه نیز اعلام کردند: به منظور آگاهی کامل کنگره از جزییات و تبعات توافق هسته‌ای، اطلاع از نقش آژانس در اجرای این توافق با ایران برای ما حائز اهمیت اساسی است.
روزنامه های صبح امروز کشور در واکنش به «اقدام جدید» رئیس آژانس در به اختیار قرار دادن «اسناد محرمانه» آن را یکی دیگر از مصادیق غیر قابل اطمینان بودن این سازمان عنوان کردند؛ روزنامه وطن امروز در گزارش اول خود نوشت: حضور آمانو در سنا برای توضیح درباره جزئیات توافق هسته‌ای درحالی است که مقامات ایرانی از جمله علی‌اکبر صالحی گفته‌اند شیوه بازرسی‌های توافق شده در نقشه‌راه میان ایران و آژانس باید محرمانه بماند. جلسه آمانو با سناتورها در شرایطی برگزار می‌شود که مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد وندی شرمن، در جلسه‌ای محرمانه با سران کنگره، سازوکار نحوه بازرسی‌ها از ایران را توضیح داده است! مجموعه این اخبار نشان می‌دهد عملیات بازرسی آژانس در ایران به صورت ویژه توسط آمریکایی‌ها رصد می‌شود و آنان حساب ویژه‌ای روی این موضوع باز کرده‌اند."
روزنامه کیهان نیز در گزارش صفحه اول خود با کنایه به تعطیلی سه هفته ای مجلس نوشت: "احضار آمانو از سوی سنای آمریکا در حالی است که در این برهه حساس و تاریخی مجلس شورای اسلامی تا 18 مرداد جلسه‌ای نخواهد داشت و سه هفته پایانی شهریورماه نیز بهارستان تعطیل است. هفته اول برای سرکشی از حوزه‌های انتخابیه و دو هفته بعد نیز تعطیلات تابستانی!
تعطیلات مجلس در برهه پایانی مذاکرات و دستیابی به توافق و دوران کوتاه فرصت بررسی آن در حالی است که نهادهایی مانند شورای روابط خارجی آمریکا - به عنوان نهادی غیرحاکمیتی- نیز در این زمان حساس تعطیلات خود را ملغی کرده و به موضوع بحث و بررسی درباره این توافق می‌پردازد! این موضوع را ریچارد هاس رئیس این شورا در گفت و گو با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا بیان کرده است."
روزنامه خراسان با درج تیتر جالبی با عنوان " احضار داور به رختکن حریف!" نیز مینویسد: " حدود 45 درصد از بودجه سالانه آژانس را آمریکا پرداخت می کند. گزارش های آمانو گزارش هایی دوپهلو مبهم و قابل تفسیر است. روزنامه گاردین در 2 گزارش مجزا در اکتبر 2009 (پیش از انتخاب به عنوان مدیرکل آژانس) و در نوامبر 2010 با اشاره به ارتباطات آمانو با سفیر وقت آمریکا در آژانس به نقل از برخی یادداشت های محرمانه آمانو می نویسد که «آمانو در هرگونه تصمیم گیری های کلیدی و راهبردی، چه در حوزه استفاده از پرسنل خاص و چه مسائل مربوط به برنامه هسته ای ایران با آمریکا در توافق کامل است»."
و اما در ایران مهم ترین واکنش به این «سناریوی جدید آژانس» را می توان اظهارات نجفی نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دید، وی در گفتگویی با ایسنا می گوید: متون محرمانه بین ایران و آژانس حتی در اختیار دولت آمریکا هم قرار نگرفته است بنابراین به طور قطع این مساله نمی‌تواند در اختیار نمایندگان سنا هم قرار بگیرد و ایران این موضوع را به طور کامل برای مدیرکل روشن کرده است. قطعا توافق‌ها بین یک کشور عضو و آژانس که جنبه محرمانه دارد به هیچ‌وجه نمی‌تواند در اختیار هیچ کشور دیگری قرار بگیرد و همانطور که در بحث‌های کنگره هم معلوم شد، متون محرمانه بین ایران و آژانس حتی در اختیار دولت آمریکا هم قرار نگرفته است بنابراین به طور قطع این مساله نمی‌تواند در اختیار نمایندگان سنا هم قرار بگیرد. نجفی تاکید کرد: «آژانس می‌داند افشا شدن متون محرمانه چه معنایی دارد و ایران این موضوع را به طور کامل برای مدیرکل آژانس روشن کرده است».
به هر حال همانطور که از سابقه آژانس انرژی اتمی پیدا است، این سازمان و رئیس ژاپنی آن به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند، در اختیار قرار دادن اطلاعات دانشمندان هسته ای برای ترورهای چندسال اخیر نمونه بارز اقدامات «اطمینان ساز!» آژانس بوده است، بدون شک موضع گیری به موقع، شفاف و اقدام متقابل تیم مذاکره کننده و نمایندگان می تواند در این «بازار امتیازگیری» موثر باشد.
