بحران زباله‌های الکترونیکی و بازیافت گوشی‌های هوشمند

خبرنامه دانشجویان ایران: زباله‌های الکترونیکی به یک اپیدمی در دنیا تبدیل شده‌اند. آثار خطرناک شیوه نامناسب دفع زباله‌های الکترونیکی، حتی آن بخشی که به وسیله سازمان‌های جهانی انجام می‌شود، یک عامل تخریب کننده جدی در سطح جهانی هستند. میزان ۴۱.۸ میلیون تن زباله الکترونیکی در سرتاسر جهان تولید شده که مدتی است با شیب ملایم و پایداری در حال افزایش است، کارشناسان می‌گویند این اتفاق در هر سال ۴ الی ۵ درصد افزایش دارد.

به گزارش سرویس فناوری اطلاعات «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ روش‌های خطرناک دفع، انباشته شدن این زباله‌ها روی خاک و زباله‌های الکترونیکی دیگری که هرگز از خانه‌های مردم بیرون ریخته نمی‌شوند و برای سال‌ها در انباری یا گاراژ خاک می‌خورند، همگی باعث آسیب جدی به کارگران مشغول در فرآیند دفع، مردم عادی و البته محیط زیست می‌شود. هر نوع از زباله‌های الکترونیکی، از قطعات رایانه‌ها تا بخشی‌هایی از ماشین‌های ساخت و ساز و حتی لامپ‌های سوخته، همه از راه‌های مختلف، به طور کامل یا ناقص، در بالا بردن ریسک آسیب به انسان‌ها و محیط اطراف خود و تخریب آن نقش دارند، به ویژه مواد شیمیایی که در این زباله‌ها موجود است.

اکثر زباله‌های الکترونیکی شامل مدارها و اجزای پرینت شده هستند، مانند قطعات کامپیوتر‌ها و گوشی‌های هوشمند، که یا سوزانده و تبدیل به خاکستر می‌شوند و مقدار قابل توجهی مواد شیمیایی خطرناک در هوا منتشر می‌کنند مانند کربن دی اکسید و یا در حمام اسید قرار می‌گیرند تا فلزات با ارزش از آن‌ها جدا شوند. در حالی که این روش به بازیافت مواد ارزشمند به کار رفته در ابزارهای الکترونیکی مانند مس و طلا منجر می‌شود، مواد مضر دیگری باقی می‌گذارند، مانند اسیدی که در این فرآیند استفاده شده و چاره‌ای جز دفع آن نیست. متاسفانه اغلب اوقات این مواد و مایعات خطرناک در نزدیک‌ترین مکان به آب و رود‌ها رها شده و یا در گودالی در زمین دفن می‌شوند، از همین طریق مواد سمی به طور اجتناب ناپذیر وارد سفره‌‌های آب زیر زمینی و چرخه آب می‌شوند. در نتیجه، وابسته به میزان این مواد شیمیایی، آب طبیعی از آب‌های زیر زمینی به وجود می‌آید و پیش از رسیدن به خانه‌های ما با روش‌های مختلف تصویه و پالایش می‌شود و ممکن است حاوی مواد سمی خطرناک باشد.

مواد شیمیایی حاصل از زباله‌های الکترونیکی همچنین می‌توانند باعث فرسایش سنگ‌ها و خاک اطراف آب‌راه‌های زیر زمینی شوند، در نتیجه این مواد راحت‌تر وارد آب شده و به همراه آن پخش می‌شوند. معضل دیگر به وجود آوردن سیل‌ است، زیرا بستر خاک فرسایش پیدا کرده و آب راحت‌تر حرکت کرده و به سطح می‌رسد. در موارد بسیاری، زباله‌هایی که حاوی طلا هستند در کوره سوزانده می‌شوند، در زمین رها شده و یا در مکان‌های مختلف انباشته می‌شوند، بنابراین میزان زیادی فلز ارزشمند هدر می‌رود. طبق آماری که منتشر شده، در سال ۲۰۱۴ از میلیون‌ها تن زباله تولید شده ۳۰۰ تن آن حاوی طلا بوده که به کارگیری این میزان طلا باعث افزایش طلای در گردش در بازار و همین طور افزایش ارزش جهانی طلا می‌شود، در نتیجه می‌تواند اقتصاد جهانی را هم متاثر کند.

راه کار دیگری که زباله‌های الکترونیکی، به ویژه زباله‌های ناشی از گوشی‌های هوشمند با آن روبرو هستند، بیشتر از سایر روش‌ها به نفع محیط زیست است. گوشی‌های هوشمند را می‌توان بازیافت کرد،‌ به این صورت که یا قطعات سالم آن‌ها را در سایر دستگاه‌ها به کار برد و یا به صورت جداگانه آن‌ها را فروخت، یا گوشی را تعمیر کرد و دوباره از آن استفاده کرد. قطعاتی مانند شیشه‌های صفحه نمایش، فلز و یا پلاستیک بدنه که در دیگر قابل استفاده مجدد نیستند، اغلب ذوب شده و در ساخت سایر وسایل به کار گرفته می‌شوند، مانند روشی که در بازیافت بطری‌های شیشه‌ای، قوطی‌ها و کیسه‌های پلاستیکی انجام می‌گیرد. بسیاری از دستگاه‌های دیگر را هم می‌توان با همین روش بازیافت کرد، مانند MP3 پلیرهای قدیمی، تلویزیون و تلفن‌های رومیزی. اما این دستگاه‌ها اغلب یا به روش‌هایی که در بالا ذکر کردیم دفع می‌شوند و یا برای فرآیند دفع به کشوری خارجی صادر می‌شوند.

صادرات زباله‌های الکترونیکی به خودی خود یک مشکل است. در حالی که کشورهای در حال توسعه بیشترین میزان تولید زباله‌های الکترونیک را دارند، این کشورهای کوچک‌تر هستند که باید تاوان بدهند. یکی از بزرگ‌ترین مراکز دفع و یا انباشت زباله‌های الکترونیکی در دنیا، در روستایی در آفریقا قرار دارد که غلظت آلودگی در آب و خاکش بسیار بیشتر از حد مجاز است که به سادگی باعث ورود مواد خطرناک به چرخه زندگی افراد این روستا می‌شود. هم کارگران این مرکز و هم جمعیتی که از محصولات کشاورزی این منطقه استفاده می‌کنند با بیماری‌های مانند ناتوانی‌های ذهنی، تولد نوزادان ناقص و حتی کما و مرگ مواجه می‌شوند.

با وجود را‌ه‌های نامناسب دفع زباله‌های الکترونیک و مشکلاتی که این زباله‌ها به وجود می‌آورند، راه‌هایی هم وجود دارد که شهروندان با استفاده از آن‌ها می‌توانند به کاهش این بحران اپیدمیک کمک کنند. سازمان‌های بسیاری مانند E-Stewards وجود دارند که از مردم می‌خواهند به طور داوطلبانه وسایل الکترونیکی بلااستفاده خود را به آن‌ها ببخشند. همچنین مراکز محلی بازیافت که در آن‌جا زباله‌های الکترونیک تفکیک می‌شوند هم راه دیگری است که می‌توان به کاهش این معضل کمک کرد.

منبع: Androidheadlines