به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از ایسنا، داود فیرحی در نشست علمی با عنوان "دستاوردها و ناکامیهای ارتقاء حقوق انسانی پس از گذشت ۷ دهه از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر" که در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: وقتی به اعلامیه جهانی حقوق بشر نگاه میکنیم، درست است که در جاهای دیگر هم چالشهایی در مورد حقوق بشر وجود داشته و حتی در خود تمدن غربی هم چالشهایی وجود دارد، اما آنچه که برای ما اهمیت دارد موضوع اسلام و حقوق بشر است.
وی افزود: در جهان اسلام بحثی مطرح شد که عبارتست از حرکت از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۹۰ که فاصله بین اعلامیه جهانی و اعلامیه اسلامی حقوق بشر است و جهان اسلام هنوز به تصمیم روشنی در این مورد نرسیده است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در جهان اسلام با سه چالش بزرگ در زمینه حقوق بشر مواجه هستیم که یکی از چالشها، چالشهای کاملاً فلسفی و الهیاتی است که بسیار اهمیت دارد. چالش دیگر در این زمینه چالش فرهنگی- تاریخی بوده و سومین چالش، چالش فقهی- حقوقی است.
وی در ادامه افزود: از لحاظ الهیاتی هنوز بحث کرامت ذاتی انسان بین مسلمانها در جهان اسلام حل نشده و این مفهوم که کرامت متعلق به طبیعت آدمهاست یا متعلق به مذهب و عقیده آدمهاست وجود دارد و الهیات مسلمانی در این ۷۰ سال کش و قوس درازی را در این رابطه طی کرده است.
فیرحی تصریح کرد: در حوزه چالشهای فرهنگی یکی از مناقشهها، مناقشهای است که در بین خود مسلمانها وجود دارد که آن تقسیم مسلمانها به مومن و غیر مومن است که هنوز این چالش حل نشده است. دومین مناقشه بین مسلمان و غیرمسلمان میباشد و هنوز هم مسائل جدی تحت عنوان پاکی، نجاست یا طهارت مسلمان و غیرمسلمان مناقشه بسیار اساسی در این رابطه بوده و اینها چالشهای فقهی- حقوقی است که وجود دارد.
وی در ادامه گفت: یکی از موضوعات مذهب آزادی در مذهب گزینی است که متفکران مسلمان هنوز این مساله را حل نکردهاند. یکی از مباحث دیگر موضوع آزادی در همسرگزینی است که در رابطه با ازدواج مسلمان با غیر مسلمان مطرح است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: سومین چالش در رابطه با مذهب و برقراری حقوق مسلمان و غیر مسلمان است و مناقشه حقوقی چهارم مربوط به بحث جنسیت است که مسائل مربوط به حق زنان مسلمان به خصوص در حوزه حقوق سیاسی- اجتماعی و تصرف مناصب قضایی و سیاسی هنوز مناقشههای حل نشده جهان اسلام هستند.
فیرحی بیان کرد: در کشورهای اسلامی شاهد دو دوگانه مهم هستیم که زمینه نهیلیسم را فراهم کرده و ناهمسانی نظام ارزشی و عمل را فراهم آوردهاند که یکی از آنها دوگانه نظر و عمل بوده و دیگری دوگانه نفی و اثبات است. امروز مساله حقوق بشر به مساله زمانی ما به خصوص بعد از نیمه قرن دوم بدل شده است، لکن گفتمان دینی همچنان بدون تغیر باقی مانده در حالی که هر روز بر فاصله میان سلوک فعلی و موضع اعتقادی سنتی که در حوزههای دینی، مساجد و مدرسهها تلقین میشود افزوده شده ولی این مساله در سطح اصولی همچنان مبهم و معلق باقی مانده است.
وی تصریح کرد: دوگانه دیگر که در جهان اسلام وجود دارد در مورد جریانهای اسلامی رادیکال، بومیگرا و نفی میراث حقوق بشر است. خیلی از آنها در جریان اسلام که در ایران نیز نمایندگانشان را داریم بر این باورند که حقوق بشر تجربه غربی بوده و جهانی شدنی و به خصوص اسلامی شدنی نخواهد بود.
وی در ادامه افزود: این جریان در ابتدا خیلی قوی بود اما به تدریج دارد اهمیت خود را از دست میدهد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: برخی مفاهیم حقوق بشر در ادبیات امام خمینی(ره) مشاهده میشود که یکی از مهمترین متفکرانی که تغییرات زیادی را شروع کرد ایشان هستند اما شاگردان وی این ادبیات را نادیده گرفتند.
فیرحی در ادامه افزود: امام (ره) معتقد بر فطری بودن آزادی بودند و اینکه انسان بر حسب فطرت عاشق آزادی است و به این لحاظ دین اسلام دین آزادی است.
وی در پایان گفت: جهان اسلام هنوز در تردید پذیرش نهایی حقوق بشر است اما هر چه زمان میگذرد این مفاهیم در جایگاه مفاهیم اسلامی برجستهتر میشود.
