به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از مشرق، حجامت نیز مانند هر عمل مهمی، برای اثربخشی بهتر نیازمند مراقبتهایی است تا عوارضی به سراغمان نیاید و بر اساس توان جسمی و روحی، برخی از این مراقبتها باید در لحظات نخست بعد از حجامت انجام گیرد و برخی تا 12 و 24 ساعت بعد باید رعایت شوند و برخی دیگر تا حدود یک هفته است.
اگر فرد در لحظه حجامت، دچار سردی ناگهانی تن، بی‌حالی و ضعف شد باید به او شربتی از عسل خورانده شود؛ این حالت ضعف و سردی ناگهانی را بارها بعد از حجامت افراد دموی دیده‌ایم؛ خوب است برای اینکه به‌موقع ضعف و بی‌حالی فرد جبران شود، قبل از حجامت این شربت آماده باشد، شربت زعفران و عسل، شربت عرق نعناع و عسل، شربت عرق بهارنارنج با عسل، گلاب با عسل یا آبلیمو با عسل را از پیش آماده کنید.
همچنین می‌توان به فرد، چند عدد خرما یا یکی دو قاشق غذاخوری عسل، خوراند؛ اگر فرد در اثر ضعف ناگهانی، احساس سرگیجه و سردرد دارد دستمالی را به گلاب یا عطر گل محمدی یا عطرهای گرم‌مزاج دیگر (مریم، یاس و...) آغشته کنید و برای استنشاق به بینی او نزدیک کنید، سردرد او به سرعت بهبود می‌یابد.
اگر فرد دچار سرگیجه بعد از حجامت شد باید پس از حجامت، چند ساعتی از رانندگی پرهیز کند.
برای پانسمان محل حجامت، عجله نکنید و حجامت کننده را تحت فشار نگذارید زیرا حجام باید مراقبت کند، تا جایی که خون از بدن فرد سرازیر می‌شود، به خونگیری ادامه دهد؛ این حالت با لیوان حجامت معمولی برای افراد پرُخون با سه بار لیوان گذاشتن تمام می‌شود؛ اگر خونگیری به قدر کافی از فرد انجام نشود، جای حجامت تا حجامت بعدی دچار خارش خواهد شد زیرا خون کثیف در آن اجتماع کرده ولی کاملا دفع نشده است.
روی زخم حجامت را با عسلی که آن را به گاز استریل یا پارچه نرم و لطیف آغشته می‌کنید، بپوشانید؛ مطمئن باشید عسل، بهترین پماد برای زخم، جراحت و حتی سوختگی است.
خوردن انار، پس از حجامت هم در روایات توصیه شده است؛ عالم آل محمد (ص) فرمود: «وَ مُصَّ مِنَ الرُّمَّانِ الْإِمْلِیسِیِ فَإِنَّهُ یُقَوِّی النَّفْسَ وَ یُحْیِی الدَّمَ» آب انار ملس را با مکیدن بخور که نفس را تقویت و خون را زنده می‌کند. (طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرسالة الذهبیة) - ایران ؛ قم، چاپ: اول، 1402ق. ص 61)
همچنین امام عسکری (ع) می فرماید:«کُلِ الرُّمَّانَ بَعْدَ الْحِجَامَةِ رُمَّاناً حُلْواً فَإِنَّهُ یُسَکِّنُ الدَّمَ وَ یُصَفِّی الدَّمَ فِی الْجَوْفِ» پس از حجامت انار شیرین بخور که خون را فرو می‌نشاند و آن را در درون بدن، تصفیه می‌کند. (مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار (ط - بیروت) - بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق. ج 59، ص123)
بهتر است وعده غذایی بعد از حجامت را پرخوری نکنید اما یک غذای مقوی مانند آبگوشت، فسنجان، حلیم، شوربا و غذاهای زودهضم و ... میل کنید؛ باز هم از ترشیها، لبنیات و غذاها و گوشتهای سردمزاج، پرهیز کنید و به ویژه شام را ماست نخورید؛ عقلیی می‌نویسد: «و بعد الفراغ، چون یک ساعت کامل بگذرد غذا تناول فرمایند.» (عقیلی علوی شیرازی، سید محمد حسین بن محمد هادی، خلاصة الحکمة (عقیلی)، 3جلد، اسماعیلیان - قم، چاپ: اول، 1385 ه.ش.، ج2 ؛ ص457)
همچنین از خوردن غذاهای دیرهضم و یبوست‌زا لااقل تا 24 ساعت بپرهیزید و از خوراکیهای بسیار شور و نمک سود، تا چند ساعتی دوری کنید؛ عالم آل محمد (س) فرمود: «وَ لَا تَأْکُلَنَّ طَعَاماً مَالِحاً وَ لَا مِلْحاً بَعْدَهُ بِثُلُثَیْ سَاعَةٍ فَإِنَّهُ یَعْرِضُ مِنْهُ الْجَرَبُ»؛ و تا دو سوّم ساعت بعد از حجامت، غذای شور و نمک نخور که تو را در معرض جرب قرار می دهد.» (طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرسالة الذهبیة) و نیز فرمود: «وَ أَکْلُ الْمُلُوحَةِ وَ اللُّحْمَانِ الْمَمْلُوحَةِ وَ أَکْلُ السَّمَکِ الْمَمْلُوحِ بَعْدَ الْحِجَامَةِ وَ الْفَصْدِ لِلْعُرُوقِ یُوَلِّدَانِ الْبَهَقَ وَ الْجَرَبَ» و خوردن غذاهای شور، گوشتها و ماهی نمک‌سود، بعد از حجامت و فصد موجب بهق و جرب می‌شود.» (طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرسالة الذهبیة)
حکما توصیه می‌کنند از خوردن تخم‌مرغ هم تا یک هفته پرهیز شود؛ این دستور به ویژه برای افراد سردمزاج و مخصوصاً درباره تخم مرغ صنعتی با جدیت باید رعایت شود؛ صاحب خزائن‌الملوک می‌نویسد: «و پس از حجامت، تخم مرغ نباید خورد که تخم مرغ محدث لَقوِه شود.» (احمد، شمس‌الدین، خزائن الملوک، 2جلد، دانشگاه علوم پزشکی ایران - تهران، چاپ: اول، 1387 ه.ش.، ج1 ؛ ص329)
بعد از حجامت، استراحت کنید اما بهتر است تا چند ساعتی نخوابید به ویژه اگر خون کثیفی داشتید و بار نخستی باشد که حجامت می‌کنید، خوابی سبک و جذاب را تجربه خواهید کرد.
پرهیز از رابطه زناشویی را حداقل تا 12 ساعت ادامه دهید البته افراد ضعیف بنیه باید تا 24 ساعت در آین پرهیز شکیبا باشند.
چنانکه پیشتر هم اشاره شد؛ طبق فتوای مراجع عظام که توسط استاد حسین خیراندیش استفتاء شده و سالها پیش در کتاب خود «حجامت؛ هدیه شب معراج» آورده است، می‌توانید با تطهیر اطراف موضع، بدون نیاز به شستشوی محلّ حجامت، نماز خود را اقامه کنید.
به نوشته سفره سلامت، حدود 12 ساعت پس از حجامت می‌توانید حمام و غسل کنید و حتی روی زخم را با آب ولرم و به آرامی بشوئید؛ برای اینکه احیاناً زخم حجامت سرباز نکند، روی آن را با صابون یا آب داغ و ... نشوئید؛ با این وجود اگر احیاناً روی زخم حجامت باز هم شاهد خونریزی بودید، نگران نشوید؛ پانسمان عسل را تکرار کنید.
تا 24 ساعت پس از حجامت، ورزش و مسابقه ورزشی سنگین مانند شنا و سونا، کوهنوردی، فوتبال جدی، کشتی و... را کنار بگذارید البته اگر توان جسمی کافی دارید می‌توانید ورزش سبک، مانند یک پیاده‌روی یا کوهنوردی ملایم داشته باشید.
در همین مدت سعی کنید از کار سنگین، خشم یا عصبانیت و استرسهای روحی، سیگار، قلیان و موادّ افیونی بپرهیزید؛ عالم آل محمد (ص) فرمود: «وَ إِیَّاکَ وَ کَثْرَةَ الْحَرَکَةِ وَ الْغَضَبِ وَ مُجَامَعَةَ النِّسَاءِ یَوْمَکَ ذَاکَ» در روز حجامت از تحرّک زیاد، غضب و زناشویی بپرهیز.» (طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرسالة الذهبیة)
کبودی، تورّم و خارش اندک چند روزه در محلّ حجامت، طبیعی است حتی وجود تعدادی تاول درموضع حجامت، عادّی است و بهبود می‌یابد البته حجام ماهر، می تواند پیش از حجامت با روغن‌مالی کافی و بادکش‌های متعدد و نه بسیار پُرکشش، این حالات را به حداقل ممکن برساند.
