مهدی رحمانی* در مطلبی ارسالی به «خبرنامه دانشجویان ایران» پیرامون تصمیم قابل تقدیر اخیر در آموزش و پرورش و لازمههای بعدی آن نوشته است:
مدتی است که نظام آموزشی کشور تحت تاثیر تصمیم مهم وزیر محترم آموزش و پروش قرار گرفته است و بسیاری از نخبگان را به تقدیر از این حرکت شایسته واداشته است.
دکتر بطحائی در تصمیمی تاریخی و تاثیرگذار برگزاری هر نوع آزمونی را در مدارس ابتدایی ممنوع کردند و علت اصلی تصمیمشان پرورش خلاقیت در دانش آموز و حذف استرس از دوره ابتدایی است تا دانش آموزان بتوانند به راحتی آموزش ببینند و والدین نیز دریابند که دیگر نیازی به استرس وارد کردن به دانش آموز وجود ندارد و تلاش کنند در پرورش خلاقیت دانش آموزان همراه معلم و مدرسه باشند.
این مساله تا حدی مهم است که دست بسیاری از موسسات آموزشی را از جیب خانوادهها کوتاه میکند و پدر و مادر مجبور نیستند سالانه هزینه زیادی را صرف خرید کتب کمک آموزشی و کتب گام به گام امتحان و بسیاری کتاب که در جهت بهبود عملکرد دانش آموز در فرایند نمرهگیری و قبولی بود، کنند.
وزیر در جایی دیگر بیان کردند که میخواهند کیف دانش آموزان را از کتاب کمک آموزشی سبک کنند و استرس را از او دور سازند. اقدامات و حرکت دکتر بطحائی در نوع خود قابل ستایش است.
در سال 1390-1389 تصمیم تاثیرگذار دیگری در وزارتخانه آموزش و پرورش گرفته شد و طی آن پست کتابدار آموزشگاهی بهدلیل نداشتن بودجه یا موارد اینچنینی حذف شد. بعد از آن ارائه خدمت در کتابخانههای آموزشگاهی توسط برخی دانش آموزان و مسئولان آزمایشگاه به جای کتابداران متخصص انجام میگرفت.
در مورد اهمیت کتابخوانی و مطالعه در مدارس پژوهشهای متعددی انجام گرفته است و بیان شده است که کتابخوانی، راهی برای دستیابی به دانایی و توانایی است که به آدمی در فهم و درک درست، یاری میرساند و کلید گذر از محدودیتها و جهالتها و ورود به دنیای گسترده و ژرف است. از همین رو، مطالعه پنجرهای به سوی اندیشهها، تجربهها، آموختهها و اندوختههاست. مطالعه و کتابخوانی، ابزار اصلی افزایش سطح آگاهی و دانش همگان است.
اما اشاره به این نکته اساسی است که مطالعه را نمیتوان با زور به دانش آموز تحمیل کرد، بلکه باید به دانش آموز راه یافتن نتایج مفید و ماندگار را آموخت، بیشک تأثیر یک کتاب داستان مناسب در رفتار دانش آموز اگر بیشتر از درس آموزگار نباشد، کمتر نیست و به همین دلیل است که به نقش مؤثر کتابهای داستان در گسترش بینش کودکان توجه ویژه میشود. کتابخوانی فعالیتی تربیتی-اجتماعی است که نیاز به آموزش دارد به گونهای که نوعی یادگیری محسوب میشود. این آموزش باید از خانواده شروع شود، در مدرسه ادامه یابد و در کتابخانهها تکمیل گردد تا به این ترتیب در دراز مدت امر کتابخوانی در جامعه نهادینه شود.
در این راستا استفاده از کتابدار متخصص بسیار میتواند تاثیرگذار باشد. مطالعه تاثیرات شگرفی بر بهبود وضعیت جامعه دارد اما اگر کتاب غیر اصولی و غیر کارشناسی در اختیار دانش آموز قرار گیرد مسائل و انحرافات متعددی را در جامعه بهوجود میآورد که برخی اوقات جبرانناپذیر است. در زمان کنونی که منابع اطلاعاتی روز به روز در حال گسترش هستند و با انفجار اطلاعات مواجه هستیم، شناخت نیاز دانش آموزان و ارائه منابع اطلاعاتی مفید براساس نیاز دانش آموز، از اهمیت بالایی برخوردار است و این مهم نیاز به تخصص و علم به حوزههای علمی دارد. کتابداران با علم به نیازهای دانش آموزان براساس شرایط اجتماعی و روانی میتوانند به مثابه یک مشاور اطلاعاتی در پاسخ به نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان یاری رسان باشند و به بهبود وضعیت کمک کنند.
حال از وزیر محترم آموزش و پروش تقاضا داریم، در مورد پست کتابدار آموزشگاهی و کتابخانه آموزشگاهی تجدید نظر فرمایند تا بسیاری از مسائل و انحرافات علمی موجود مرتفع گردد. تاثیر عملکرد وزیر محترم آموزش و پرورش در ده سال آینده ایران مشخص خواهد شد و نخبگان علمی در کنار ایشان هستند تا درختی که کاشتهاند به ثمر بنشیند.
* دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران، دانشجوی نمونه کشوری در سال 1395 و جوان برتر کشور در سال 1396