خبرنامه دانشجویان ایران: سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر، در حالی آغاز شد که امسال هم شاهد حضور گسترده مردم در سینما و البته حضور فیلم‌هایی متفاوت با سال‌های گذشته در سودای سیمرغ هستیم.
به گزارش خبرنگار«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در این بخش، نقدی بر فیلم " زندگی مشترک آقای محمودی و بانو " ساخته روح الله حجازی را مطرح می‌کنیم که در ادامه متن می‌خوانید.
خلاصه داستان
حاج منصور(حمید فرخ نژاد) که یک بازاری با تمام مشخصات کلیشه ای این شغل من جمله سنتی و زیرک بودن است به همراه محدثه (هنگامه قاضیانی)، همسر خود که زنی خانه دار، دلسوز و سنتی است و دختر 14 ساله ی خود نگین(ترلان پروانه) که با نوع نگاه مادرش به زندگی مشکل دارد، زندگی می کنند. حضور خواهرزاده محدثه، ساناز(ترانه علیدوستی) و همسرش رامتین(پیمان قاسم خانی) زندگی مشترک منصور محمودی و بانو را دچار مشکلاتی می کند. ساناز به همراه همسرش مدتی بعد از فوت مادر محدثه که مادربزرگ ساناز می شود، برای انجام پاره ای از تغیرات داخلی خانه، چند روزی مهمان آقای محمودی می شوند. ساناز زنی به شدت امروزی است که حضورش در منزل این زوج سنتی و رفتارهای جذابش، برای نگین دختر نوجوان خانواده که از قبل زمینه های لازم برای تغییر هویت را دارد، باعث ایجاد نگرانی در حاج منصور و به خصوص محدثه می شود. ساناز سیگار می کشد، اهل شوخی است، بهترین لباس ها را می پوشد و برای یک دختر نوجوان که از رفتارهای سنتی و محافظه کارانه‌ی مادرش دل خوشی ندارد، چه کسی بهتر از ساناز برای الگو گیری!
از طرفی حاج منصور پی به تلفن های مشکوک ساناز با فرد ثالثی می شود. از نوع صحبت و کلمات رد و بدل شده، این موضوع تداعی می شود که ساناز با مردی به جز همسرش نیز رابطه دارد. در ادامه پیدا شدن شناسنامه ساناز و عدم ثبت ازدواج در شناسنامه وی، نگرانی منصور و محدثه را صد چندان می کند، هر چند ساناز با بیان اینکه عقد موقت هستیم، مقداری خود را تبرئه می کند اما نگاه منفی به ساناز لحظه به لحظه بیشتر می شود تا جایی که مهمانی رفتن ساناز و نگین به خانه ی فرناز،یکی از دوستان ساناز و جواب ندادن موبایل خود و عدم حضور آنها در خانه ی فرناز بنا به تماسی که رامتین با فرناز گرفت، باعث بوجود آمدن مشکلات بیشتری برای نگین و ساناز می شود. نگین برای همراهی ساناز مورد سرزنش قرار می گیرد و ساناز نیز به دلیل دروغ گویی از همسر روشنفکر خود مورد بازخواست قرار می گیرد. ساناز که از همسر امروزی و به اصطلاح "راحت" خود، توقع رفتار غیرت مندانه ندارد با این نوع رفتار، به شدت مقابله می کند و دعوا بین این زوج به ظاهر خوشبخت و شدیدا غربی باز هم بالا می گیرد. در آخر می فهمیم ساناز و نگین برای گرفتن بلیط به آژانس مسافرتی رفتند و آن تلفن های مشکوک، دوست نزدیک رامتین بود که از راحتی و باز بودن بیش از حد رامتین سوءاستفاده کرده و می خواهد به رامتین خیانت کند. در سکانس آخر می فهمیم ساناز و رامتین تنها دو دوست هستند و از قرار معلوم هیچ عقد موقتی در کار نیست.
نقد فیلم
روح الله حجازی یک طلبه ی جوان بود که کارش را در تلویزیون با فیلم هایی با تم مذهبی مثل ماه جبین، سپیده و سایه شروع کرد و فیلم "زندگی مشترک آقای محمودی و بانو" سومین کار سینمایی وی بعد از "در میان ابرها" و "زندگی خصوصی آقا و خانم میم" است. حجازی در آخرین فیلم خود مثل تجربه ی موفق زندگی خصوصی آقا و خانم میم با نگاهی انتقادی به زندگی افراد مدرن و امروزی که دارای گذشته ی سنتی و دیروزی هستند می پردازد. نشان دادن نیمه پنهان و مشکلات زندگی در خانواده های غرب زده مسئله ای است که کمتر در سینمای ما نشان داده شد. زیرا از طرفی اکثریت سینما گران ما از جنس همین افراد هستند و دغدغه شان نشان دادن مشکلات این قشر نیست، اتفاقا آنها می خواهند زندگی سنتی را با نیم نگاهی به زندگی دینی مورد هجوم قرار دهند و به ثنا و ستایش سبک زندگی غربی بپردازند. و در طرف دیگر ماجرا، جمعی از فیلم سازان متعهد نیز به دلیل ضعف در داستان پردازی و دراماتیزه کردن عقاید خود، بعضا به دام کلیشه و رک گویی می افتند و زحمت شان به هدر می رود.
فیلم با قاطعیت از مشکلات خانواده های غربی می گوید که در مقابل مشکلات خانواده های سنتی به شدت بزرگتر و حساس تر هستند. هر چند در ظاهر بسیار زندگی هالیوودی و جذابی دارند. در این فیلم شاهد مشکلات منصور و همسرش هستیم. منصور نمی خواهد همسرش به دلیل بیماری دستش، بیش از حد در آشپزخانه کار کند و این باعث جر و بحث بین انها می شود. اما در زندگی رامتین و ساناز که نماینده قشر مرفه و راحت هستند از بارز ترین ویژگی خود ضربه می خورند. ساناز از پیام های همکاران خانم رامتین به او ناراحت هست و رامتین وقتی می فهمد ساناز در رابطه با تماس های دوستش به او دورغ گفته است به شدت عصبانی می شود. این در حالیست که در مقاطع مختلف فیلم رامتین و ساناز خودشان را افرادی باز و به دور از تعصب معرفی می کنند.
بیرون آمدن طبقه متوسط جدید از بطن خانواده های سنتی موضوع دیگری است که این فیلم اشاره ی ظریفی به آن می کند. در جایی از فیلم متوجه می شویم مادر ساناز زنی به شدت سنتی است که روحیات ساناز کاملا با او در تضاد است. شاید ساناز آینه ی آینده ی نه چندان دور نگین باشد که محدثه نتوانسته در شکل گیری شخصیت وی موثر باشد. اما سوال اینجاست، آیا در جامعه، مادران مذهبی نتوانستند برای فرزندان خود الگوهای مناسبی باشند؟ آیا تمام مشکلاتی که باعث تغییر هویت نوجوانان می شود، به گردن والدین است؟ سهم جامعه، فرهنگ، سیستم آموزشی در مدرسه، دانشگاه و صد البته خود شخص که اراده و قدرت تشخیص دارد، چه مقدار است؟
اگر جامعه ی هدف این فیلم را طبقه ی متوسط جدید شهر نشین هدف گذاری کنیم (موضوع مهمی که روح الله حجازی در نقد فیلم قبلی خود در برنامه هفت به آن اشاره کرد)، فیلم ساز و نویسنده توانستند تصویر واقعی همراه با مشکلاتی که در اینده نه چندان دور از سبک زندگی مدرن شهر نشین، ارائه کنند و این معضلات را به دور از شعار زدگی به این قشر اعلام خطر کند. اما مطمئنا نگاه سطحی و تک بعدی که به محدثه به عنوان مادر سنتی قصه وجود دارد و عدم قدرت وی برای حل کردن مشکلات و باز کردن گره ها باعث می شود واقعیت موجود در جامعه در رابطه با مسئولیت پذیری و ذکاوت مادران مذهبی فدای نگاه بی طرفانه و قوت فیلم نامه شوند که از این نکته می توان به عنوان پاشنه آشیل فیلم برای تماشاگر مذهبی فیلم باشد.
ویژگی‌های فنی فیلم
فیلم برداری هومن بهمنش همچون فیلم های قبلی در سطح قابل قبولی قرار دارد. فیلم نامه دارای شیوه ی معمولی و کلاسیک سه پرده ای نیست. پایان فیلم همچون زندگی خصوصی آقا و خانم میم باز است. این موضوع مطمئنا در گیشه اثر خواهد گذاشت، وقتی که تماشاگر منتظر ادامه داستان است، فیلم تمام می شود و تماشاگر مات و مبهوت از سالن خارج می شود. کارگردانی دقیق است، هرچند قدرت فنی خود را به رخ نمی کشد و دخالتی در روند قصه ندارد.
داستان مینی مال است و مقداری نیاز به دقت دارد و تماشاگر حرفه ای می طلبد. فیلم می توانست در رشته بهترین بازیگر نقش اول زن، فیلم برداری، طراحی صحنه و حتی کارگردانی کاندید سیمرغ شود. همه ی این اگرها زمانی محقق می شد که این فیلم در بخش سودای سیمرغ حضور داشت. عدم حضور این فیلم یعنی منتظر هیچ سیمرغی برای این فیلم نباشید.
