به گزارش فارس، چند سالی است به دلیل تقار‌ن ماه مبارک رمضان با ایام تابستان، سفر‌های تابستانی به دو بخش «دور اول» و «دور دوم» تقسیم شده است؛ همچنین از نظر توزیع سفر در این ایام، تعداد سفرها در دور دوم سفر‌های تابستانی بیشتر است.
در بین انواع مدل‌های حمل و نقلی بیشترین آمار سفرها مربوط به سفر‌های جاده‌ای است و پس از آن سفر‌های دریایی، ریلی و سفر‌های هوایی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در این بین بیشترین تقاضا در سیستم ریلی وجود دارد در همین راستا ارائه خدمات مطلوب به مسافران و افزایش کیفیت خدمات، یکی از محور‌های اصلی رضایت مسافران قطار است.
موضوع کاهش تأخیرات در مبدأ و مقصد، مقررات صدور بلیت، شرایط پرداخت خسارت تأخیر و شرایط استرداد بلیت، از مواردی است که همواره مورد سؤال مسافران قطار بوده است.
البته پاسخگویی مناسب، اطلاع‌رسانی دقیق در کنار رشد کیفیت خدمات، از محور‌های مشتری‌مداری محسوب می‌شود و به همین دلیل در کنار کیفیت خدمات دریافتی، یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های مسافران، عدم تأخیر حرکت ناوگان در مبدأ و نداشتن تأخیر در رسیدن به مقصد است. البته سیستم حمل و نقل ریلی در بین همه مدل‌های حمل و نقلی به نداشتن تأخیرات قابل توجه، معروف است اما به هر حال در مواردی نظیر خرید بلیت قطار، استرداد بلیت، دریافت بخشی از مبلغ بلیت به دلیل بروز تأخیر و از این قبیل، مواردی است که ممکن است مورد سؤال بسیاری از مسافران سیستم ریلی باشد؛ این موارد به تفکیک در زیر توضیح داده شده است
* شرایط استرداد بلیت قطار
بنابراین گزارش مقررات ابطال و استرداد بلیت قطار در مراکز فروش به شرح زیر است:
بلیت تا یک ساعت پس از صدور، به شرط عدم حرکت قطار و باز بودن مراکز فروش در مرکز صادر کننده بلیت، با پرداخت کامل بهای آن به مسافر قابل ابطال است.
بلیت قطارهای مسافری در همه مراکز فروش رایانهای بلیت (در ساعات کاری نمایندگی‌های فروش ) با ارائه کارت شناسایی معتبر (کارت ملی-شناسنامه-پاسپورت-گواهینامه) طبق مقررات زیر، قابل استرداد است و نیازی به مراجعه به مرکز خرید بلیت نیست:
الف- تا ساعت 12 روز قبل از حرکت قطار، 90 درصد بهای بلیت پرداخت می‌شود.
ب- از ساعت 12 روز قبل از حرکت تا سه ساعت پیش از حرکت قطار، 70 درصد بهای بلیت پرداخت می‌شود.
ج- از سه ساعت مانده به حرکت تا لحظه‌ی حرکت قطار 50 درصد بهای بلیت پرداخت می‌شود.
د- استرداد بلیت پس از حرکت قطار امکان‌پذیر نیست.
* نحوه استرداد بلیت اینترنتی قطار
امکان خرید اینترنتی بلیت قطار از طریق سایت http://ticket.rai.ir وجود دارد اما استرداد بلیت اینترنتی صرفاً از طریق یکی از مراکز فروش بلیت قطار و با ارائه کارت شناسایی معتبر (کارت ملی-شناسنامه-پاسپورت-گواهینامه) امکان پذیر است.
* شرایط پرداخت خسارت تأخیر در مبدأ و مقصد قطار‌ها و خسارت کاهش کیفیت خدمات
تأخیر حرکت قطار از مبدأ: تأخیر در شروع حرکت قطارهایی که مسافران آن از باجه کنترل بلیت عبور و در سکو یا داخل قطار قرار گرفته‌اند جزو تأخیر نهایی آنها در مقصد محاسبه و مورد ملاک برای پرداخت خسارت قرار می‌گیرد.
تأخیر بیش از حد مقرر قطار اکسپرس یا سریع در رسیدن به مقصد: تأخیر، ناشی از حوادث طبیعی نباشد؛ در صورتی که ورود قطار به ایستگاه مقصد بعد از گذشت وعده غذایی روزانه باشد یک وعده پذیرایی رایگان بر اساس ساعت ورود قطار انجام می‌شود، زمان پذیرایی صبحانه بعد از ساعت 8 صبح، ناهار بعد از ساعت 13 و شام بعد از ساعت 20 است، زمان مورد محاسبه برای تأخیر قطار در مسیرهای مختلف متفاوت است.
تأخیر قطار که منجر به جا ماندن مسافر از قطار بعدی شود: در صورت تأخیر بیش از زمان معین که منجر به جاماندن مسافر از قطار بعدی شود، چنانچه فاصله بین ورود قطار قبلی و حرکت قطار بعدی بیش از سه ساعت باشد و همچنین هر دو بلیت به نام مسافر باشد، وجه کامل بلیت قطار بعدی پرداخت یا مسافر با قطارهای بعدی اعزام می‌شود؛ چنانچه این تأخیر منجر به اقامت در شب شود، هزینه اقامت و غذا بر عهده شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی است، در صورت اعزام با قطار درجه پایین‌تر مابه التفاوت بلیت به مسافر پرداخت می‌شود و در صورت اعزام با قطار درجه بالاتر، مابه التفاوت از وی دریافت نمی‌شود.
تأخیر قطار و جا ماندن مسافر از سفر با سایر وسائل ( کشتی، هواپیما و اتوبوس): چنانچه تأخیر بیش از سه ساعت بوده و ناشی از حوادث طبیعی نباشد و طبق برنامه فاصله بین رسیدن قطار و حرکت وسیله بعدی، بیش از چهار ساعت بوده و هر دو بلیت به نام مسافر باشد، با ارائه مدرک لازم به شرکت راه‌آهن اقدام لازم برای پرداخت خسارت استرداد بلیت و سایر وسائل مسافرتی انجام می‌شود.
انصراف مسافر قبل از شروع سفر به علت تأخیر حرکت قطار در مبادی حرکت: در صورت تأیید تأخیر بیش از یک ساعت و اطلاع‌رسانی به مسافران با شرط باز بودن باجه فروش بلیت ایستگاه و همچنین پانچ نبودن بلیت و تا قبل از حرکت قطار، وجه کامل بلیت در همان روز و در ایستگاه مبدأ پرداخت می‌شود.
ابطال بلیت: حداکثر تا یک ساعت پس از صدور بلیت به شرط عدم حرکت قطار، باز بودن مرکز فروش ابطال بلیت فقط در همان مرکز صادر کننده با پرداخت وجه کامل آن امکان‌پذیر است، مقررات ابطال برای بلیت‌های اینترنتی و خریداری شده از کیوسک وجود ندارد و این دسته از بلیت‌ها فقط طبق قوانین استرداد می‌توان مسترد کرد.
از کار افتادن کامل تهویه: در صورتی که بلیت به نام مسافر باشد، 50 درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات به مسافر حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت تحت شرایطی پرداخت می‌شود.
تغییر اجباری جای مسافر به دلیل انفصال واگن در میان راه: در صورتی که بلیت به نام مسافر باشد، چنانچه به کوپه‌ای با درجه مشابه مندرج در بلیت انتقال یابد 50 درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات و در صورت انتقال به کوپه‌ای با درجه پایین‌تر یا رستوران و راهرو 100 درصد بهای پایه بلیت پس از کسر خدمات به مسافر حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت پرداخت می‌شود.
* شرایط در صورت مفقود شدن بلیت مسافر
به شرط حضور به‌موقع مسافر (حداکثر 45 دقیقه مانده به حرکت) در ایستگاه‌های راه‌آهن که سیستم فروش بلیت آنلاین دارند و در وقت اداری، بلیت المثنی طبق آیین‌نامه مربوط صادر می‌شود.
بلیت مفقودی باید از طریق شبکه رایانهای صادر شده و استرداد نشده باشد، صدور بلیت المثنی با 5 درصد قیمت کل بلیت، انجام می‌شود و در صورت مفقود شدن آن، بلیت المثنی دیگری صادر نخواهد شد؛ درحال حاضر بلیت المثنی از طریق سیستم استرداد نمی شود.
استرداد بلیت المثنی فقط به شرط ارائه بلیت اصلی و بلیت المثنی به‌صورت همزمان در ایستگاه‌های آنلاین و همه نمایندگی های فروش و با هماهنگی مرکز یکپارچه فروش بلیت قطار انجام می شود.
* مقررات صدور بلیت نیم بها
صدور بلیت نیم بها برای جانبازان و خانواده‌های معظم شاهد با ارائه اصل کارت شناسایی معتبر در همه مراکز فروش امکان‌پذیر است.
بلیت نیم بها برای کودکان 2 تا 12 سال تمام، با ارائه شناسنامه صادر می‌شود.
برای مسافرت کودکان زیر 2 سال بدون اختصاص جا، 10 درصد بهای بلیت دریافت می‌شود، درصورت تقاضای جا برای اطفال زیر دو سال، بلیت نیم بها برای استفاده در کوپه والدین صادر خواهد شد.
* چگونگی چاپ مجدد بلیت قطار
چاپ مجدد بلیت در همه نمایندگی‌های فروش بلیت قطار در ازای پرداخت 10هزار ریال برای هر برگه کاغذ A4 امکان پذیر است.
در صورت مفقودی بلیت، مسافر می‌تواند با مراجعه به مراکز فروش مستقر در ایستگاه‌های مبدا با پرداخت 5 درصد از بهای بلیت نسبت به دریافت بلیت المثنی اقدام کند.
* لغو حرکت قطار و حقوق مسافر
لغو برنامه حرکت قطار: وجه کامل بلیت، تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش به مسافر پرداخت می‌شود یا می‌تواند با اولویت، بلیت برای قطارهای بعدی تهیه کند.
لغو برنامه رفت قطار برای دارندگان بلیت رفت و برگشت: چنانچه بلیت رفت و برگشت یکسان و همنام باشد، وجه کامل بلیت رفت حداکثر تا یک‌ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش به مسافر پرداخت می‌شود و یا در صدور بلیت قطارهای بعدی اولویت خواهد داشت؛ در صورت تمایل مسافر، وجه کامل بلیت برگشت نیز پرداخت می‌شود، حداکثر زمان استرداد بلیت برگشت 3 ساعت قبل از حرکت قطار است.
لغو حرکت قطار در حین سفر و بازگشت مسافران به ایستگاه مبدأ: چنانچه بلیت به نام مسافر باشد، وجه کامل آن حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش پرداخت می‌شود.
لغو حرکت قطار در حین سفر و اعزام مسافران به مقصد با سایر وسائل نقلیه: چنانچه توقف ناشی از حوادث طبیعی نبوده و رسیدن مسافران به مقصد با تأخیری بیش از زمان معین انجام شود، 50 درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت پرداخت می‌شود.
* متقاضیان سفر با قطار توجه کنند
پذیرایی در برخی قطارهای ویژه، اختیاری و با درخواست مسافر انجام می‌شود بنابراین هنگام تهیه بلیت و در صورت تمایل به پذیرایی در قطار با پرداخت هزینه مربوطه بلیت خود را دریافت کنند.
پرداخت خسارت، با ارائه اصل شناسنامه یا کارت شناسایی معتبر به همراه یک برگ کپی آن و لاشه بلیت تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش بلیت امکان‌پذیر است.
در صورت مشاهده افراد بدون بلیت در قطارهای عادی و سریع، رئیس قطار موظف است بهای کامل بلیت را از مسافر با صدور قبض مربوط، دریافت کند؛ در قطار اکسپرس 50 درصد بیش از بهای بلیت اخذ خواهد شد.
صدور قبض در قطار برای مسافر بدون بلیت، به منزله تأمین جا برای وی نیست.
