به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ حسین قدیانی، رئیس وقت سازمان بسیج دانشجویی در ماجرای مذکور، گفتگویی با نشریه 57 انجام داده است و در این باره توضیحاتی را ارائه کرده است.
بر همین اساس، گزیدهای از این گفتگو را در ادامه میخوانید:
* گویاترین و بهترین معیار را برای حرکت بسیج دانشجویی در مسیر صحیح و درعینحال آرمانگرایانه خود چه میدانید؟
در بحث معیار عملکرد در تشکلهای دانشجویی و بخصوص بسیج دانشجویی، محور فعالیت با توجه به آموزههای دینی ما و نوع نگاه خاص و کارکردی که نسبت به بسیج دانشجویی وجود دارد، محور ولایت است؛ ما از همه ابعاد این موضوع را مورد بررسی قرار بدهیم. میبینیم هم ازنقطهنظر علمی و هم از نگاه سنتی متدهای فراوانی برای فعالیت در تشکلها وجود دارد. محوری بهتر و جامعتر از ولایت نیافتیم. شخص حضرت آقا یک اهتمام جدی به این موضوع دارد؛ از نظر بنده حضرت امام آمدند روی چرایی بسیج دانشجویی صحبت کردند و حضرت آقا چگونگی فعالیت آن را مورد بحث قرار دادند. اگر شما سوابق سخنان و پیامهای امام و حضرت آقا را در مورد بسیج ببینید، از حضرت امام فقط یک پیام در رابطه با بسیج وجود دارد که در همان پیام فلسفه وجودی بسیج دانشجویی را تبیین و رسالتها و مأموریتهای بسیج دانشجویی را معرفی میکند. صحبتهای حضرت آقا را بهویژه در دهه هفتاد ببینید، غالبا عناصری را که قرار هست این رسالتها و ماموریتها را به سرانجام برسانند مورد بحث قرار میدهد. البته از دهه هشتاد که ظاهرا حرکت خاصی از سوی بسیج دانشجویی مشاهده نمیشود ایشان دوباره به بازخوانی رسالتها و ماموریتها میپردازد و در کنار آن به عناصر اشاره میکند. به نظر بنده گاهی اوقات در دانشجوهای بسیجی رفتوبرگشتهایی در ولایتپذیری و ولایت مداری صورت میپذیرد البته بهطور حتم بچههای حزباللهی، خصوصا بسیج، ولایت را بهعنوان محور اصلی حرکتشان تلقی میکنند. ولی آنها زمانی ولایتپذیر میشوند و زمانی ولایت مدار. بدیهی است که بین بر روی مدار ولایت چرخیدن با پذیرفتن آنچه آقا میگویند تفاوت وجود دارد. لذا بنده زمانی احساس میکنم که حرکت بسیج دانشجویی شتابان هست که ولایت مداری را سرلوحه کار خود قرار دهد اما آنجایی که خودش شروع میکند به تأویل و تفسیر کردن از سخنان ولایت و ولایتپذیری را سرلوحه کار خود قرار میدهد، دچار آسیبهایی میشود.
* آیا اشتباهاتی که ممکن است در حرکات جنبش دانشجویی به وجود بیاید باید مانع از آوانگارد بودن جنبش دانشجویی و حرکت پیشروانه شود؟
شما ابتدا باید مشخص کنید که سطح توقعتان از بسیج دانشجویی چقدر است. حضرت آقا تعبیری دارند که میفرمایند دانشجوی بسیجی مانند صاحبخانه است و اگر ببیند شیشه پنجره منزلش شکسته شده برای اینکه نسبت به آن تعلقخاطر دارد، سریع آن را تعویض میکند، نگاه حضرت آقا به بسیج دانشجویی این است که آرمانگرا باشد، واقعبین باشد و همیشه در صحنه باشد، لزومی ندارد این دیکتهای که مینویسد بدون غلط باشد، احتمال اشتباه کردن در این فضا وجود دارد اما اگر شما مشاهده کنی که روحیه انقلابی از دانشجو برداشته شد، اگر مشاهده کردی آرمانگراییاش را کنار گذاشت و مصلحتاندیش شد چون مصلحت بینی با مصلحتاندیشی باهم تفاوت دارند اگر بسیج دانشجویی مدام به دنبال معادلات حسابگرانه رفت دچار آسیب میشود؛ اما اگر آرمانگرا بود و در این مسیر گامی برداشت و احیاناً دچار اشتباه شد اشکالی ندارد، زیرا آن مسیر بهدرستی انتخابشده است و اشتباه از فعل و چگونگی رفتار بوده است. این فعل خیلی اهمیت ندارد یعنی کسی که دیکتهای ننوشته شاید همیشه بهعنوان شخص بی غلط محسوب شود اما این شخص هیچوقت توانایی نوشتن نداشته است. طبیعی است که ابتدا باید بنویسد و وقتیکه نوشت سعی کند از میزان غلطهای خود کم کند. اگر بخواهیم تشکلی را مورد قضاوت قرار بدهیم باید در راستای آن چیزی که از آن انتظار میرود از آن مطالبه داشته باشیم. اصلا سطح انتظار این نیست که یک دانشجو مانند دیپلمات عمل کند، دانشجو قرار است که مطالبه گر باشد، یک آرمانخواه و زبان گویای مردم باشد؛ بنابراین باید در این فضا با قدرت قدم بگذارد که شاید در این فضا اشتباهی هم از او سر بزند. اتفاقاً این اشتباهات به او درسی میدهد که در آینده بهتر وارد میدان شود اما اگر به خاطر این اشتباه مورد سرکوب قرار بگیرد موجب میشود که او از آرمانخواهیاش دست بردارد به نظرم کسانی که این داشتن چنین واکنشی نشاندهنده این است که از خواستههای حضرت آقا در مورد تشکلهای دانشجویی آگاه نیستند، ایشان در بسیاری اوقات حاضر است تا هزینه بکند تنها به این خاطر که جوان وارد میدان شود و این جوشوخروش وجود داشته باشد که اگر وجود نداشته باشد هیچ ارزشی ندارد.
* در دوره ریاست شما اتفاقی رخ داد که به تسخیر سفارت انگلیس مشهور شد و حرکتی پرشور و به عبارتی ماکتی از رفتار انقلابی دانشجویان دهه اول بود. به نظر شما چه تفاوتهایی بین تسخیر سفارت امریکا و انگلیس وجود داشت که یکی مورد مدح و تائید ولیفقیه و دیگری بهطور ضمنی مورد انتقاد ایشان قرار گرفت؟
در مورد تسخیر سفارت انگلیس قطعا تحلیل دوگانه وجود دارد. اگر بخواهیم به تحلیل این اتفاق بپردازیم. من از چند نگاه این اتفاق را مثبت میبینیم و هم از نگاهی منفی. ولی اگر بخواهم صادقانه از این اتفاق قضاوتی داشته باشم مجموعا آن را منفی نمیبینم. برخلاف این چیزی که واقعا مطرح میشود. این اتفاق نکات مثبتی هم داشت. اولین نکته مثبت این بود که برای اولین بار بعد از ابتدای انقلاب دانشجو جسارت کرد که مانند اول انقلاب روحیه انقلابی از خود نشان بدهد این یک نگاه ارزشی از نظر بنده است. یعنی دانشجو احساس کرد در این نظام نقش دارد و حتی حاضر شد هزینههای آن را هم بدهد. آنها در ابتدا نمیدانستند چه واکنشی در قبال عمل آنها صورت میگیرد آیا مورد تشویق قرار میگیرند یا تنبیه. همینکه حاضر شدند هزینه بدهند و از نیتشان نیز بنده اطلاع داشتم که خیر بوده است و در راستای نظام و انقلاب و اسلام بوده است برای من خیلی ارزشمند است و احساس میکنم برای نظام هم ارزشمند است. من به شما قول میدهم در آینده اگر قرار باشد مدیران موفقی بیایند که به درد این کشور بخورند از میان همین بچهها خواهند بود. در مورد این موضوع آیندگان قضاوت خواهد کرد. این نگاه مثبت اول است. دومین نکته مثبت این بود که من زمانی که این اتفاق افتاد و به داخل سفارت رفتم تا بچهها را ازآنجا برگردانیم، با من تماس میگرفتند که همه هیئات مذهبی میخواهند به سمت سفارت حرکت کنند و به این تجمع بپیوندند که من از مسئولین آنها خواهش کردم که به این سمت نیایند. این موضوع نشاندهنده این است که خشم فروخورده دویستسالهای نسبت به انگلیس در میان مردم ما به دلیل همه خباثتهایی که این استعمار پیر علیه کشور ما انجام داده وجود داشته است. امریکا روی پلید خود را خیلی زود آشکار کرد اما انگلیس خیلی دقیق و حیله گرانه سعی میکرد اقدامات خود را عملی کند؛ اما همه مردم میدانستند که منشأ مشکلات ما از کجاست. وقتی برای بار مجدد ساعت یازده شب به سفارت رفتم مشاهده میکردم که مردم با بوق زدن خودروهایشان اظهار شادمانی میکنند و این نشاندهنده این بود که مردم از ته قلبشان از اینکه سفارت انگلیس از سوی دانشجویان تصرف شد خوشحال بودند این مؤید عمق کینه درونی ملت ایران نسبت به استعمار پیر انگلیس بود که از آن بهعنوان سمبل میتوان یاد کرد. سومین نکته مثبت این بود که بعدازآن اتفاقاتی که در جریان فتنه 88 اتفاق افتاده بود مطابق با تحلیلهایی که ما برای انتخابات سال 90 مجلس داشتیم، پاشنه آشیل بحث امنیتی که احساس میکردیم از سوی دشمنان در حال اتفاق است، سفارت انگلیس بهحساب میآمد که با این حرکت دانشجویان و تعطیلی سفارت انگلستان خنثی شد. شما اگر اسنادی را که در جریان واقعه سال 88 پیدا شد ببینید متوجه این امر میشوید که سفارت انگلیس نقش فعالی در وقوع آن حوادث داشت. از آنجایی که نمیشد ادعا کرد که ارتباط ما با انگلستان وصل بود و نه قطع و اینکه ما خلأ قانونی در این رابطه داشتیم کما اینکه در حال حاضر هم به اینگونه است و ارتباط ما با انگلیس معلق است و فضای بلاتکلیفی همچنان وجود دارد این فضای بلاتکلیفی به اذعان بسیاری از مسئولان امنیت یک فرصت مناسب بهحساب میآمد، پس این هم نگاه مثبت به شمار میرفت که توانستیم پاشنه آشیل بحث امنیتی خودمان را قبل از انتخابات از بین ببریم. البته من این حرفها را بعد از چند سال برای شما بازگو میکنم.
اما در مورد نکات منفی این اتفاق باید عرض کنم که اگر ما بخواهیم این واقعه را با تسخیر لانه جاسوسی در سال 58 مقایسه کنیم آن موقع دولت مستقر دولت بلاتکلیفی بود، دولت موقت بر سرکار بود و خیلی هم همراه با انقلاب نبود لذا آن حرکت موجب بیمه شدن انقلاب شد. البته اشخاصی که وادادگی آنها عیان است نسبت به آن واقعه انتقاد میکنند؛ اما در حقیقت اینگونه بود که تسخیر لانه جاسوسی سبب استمرار و تداوم انقلاب اسلامیشد و بهحق حضرت امام از آن بهعنوان انقلاب دوم یاد کردند و حتی انقلاب دوم را بزرگتر از انقلاب اول دانستند. شما در حال حاضر میبینید که در کشورهایی مثل افغانستان و عراق و عربستان سفارتخانههای آمریکا چه نقش تعین کنندهای را نسبت به آن کشورها دارند بازی میکنند و آن اتفاق سال 58 این قضیه را منتفی کرد لذا اگر بخواهیم این موضوع را با تسخیر سفارت انگلیس مقایسه کنیم این موضوع جز نکات منفی بود چرا که در این زمان دولتی همراه وجود داشت [و این حرکت به پای آنها نوشته شد]. البته واقعیتی که وجود داشت این بود که آنچه در دیپلماسی منشعب از نوع نگاه غربی صورت میپذیرد و مطابق آن ملتها نمیتوانند حرفهایشان را بزنند و دولتها هم بر اساس قواعد نظام بینالملل اقدام میکنند به هرحال یک اتفاق مردمی به وقوع پیوست بنده علیرغم همه فراز و فرودهایی که وجود داشت و اینکه این اقدام شاید در آن زمان از نگاه مباحث حاکمیتی اقدام دقیقی نبود ولی امیدوارم که برکات آن در آینده بیشتر خودش را نشان دهد.
* نقش احساسات آرمانگرایانه را که شاید حتی مرز واقعگرایی را در این حرکت نادیده گرفت را در تحلیل این قضیه چه گونه میبینید؟
صرفاً احساسات نیست. احساسات ما نیز برگرفته از اندیشه ماست و شما بر اساس تفکر و اندیشهای که دارید دارای احساس خاصی میشوید، احساس بهتنهایی معنا ندارد، شما نمیتوانید ادعا کنید که مثلاً فلانی را همینطوری و به هیچ دلیلی دوست دارید بلکه آن علاقه هم برگرفته از اندیشه شما است و بر اساس اندیشه احساسات شما شکل میگیرد، آن اندیشه خاص همچنین احساسی را به وجود آورد. البته قبول دارم که این احساس در حوزه رفتاری با تندرویهایی همراه بوده است و این تندروی در فضای دانشگاهی به دلیل عدم وابستگی به جناح خاصی دارای سرعتی بیشتر است.البته این احساسات صرفاً در دانشجویان نبود و من خاطرم هست پسازآن اتفاق و همان زمانی که ما سفارت را از جمعیت تخلیه کردیم یکی از مسئولین وقتی میخواست سفارت را تحویل انگلیس دهد و طبیعتاً از دست ما خیلی ناراحت بود و اتفاقی که رخ داده بود مورد قبول آنها نبود، با این وجود اذعان داشت زمانی که میخواست سفارت را تحویل سفیر بدهد و عجز و ناتوانی سفیر را که مشاهده کرد، احساس غرور میکرد و اظهار میکرد به خاطر چنین عظمتی به خود می بالد.
* به نظر میرسد که برجستگی این اتفاق به میزانی بوده است که فراموشنشدنی باشد
بله، و شاید از بهترین روزهای کاری بنده همان روز بهحساب میاید. روزی که درعینحال هم سخت بود و هم زیبا. چون انسان با بحرانی جدی روبرو میشود که از همه جای نظام با انسان تماس میگیرند. نگاههای متفاوتی هم وجود دارد، گروهی شما را نسبت به این موضوع انذار میدهد و گروهی دیگر اعلام حمایت میکند این تنوع آرا برای من بسیار زیبا بود و نشاندهنده این بود که معماری حضرت امام چقدر دقیق بود. دموکراسی را به زیبایی میشد مشاهده کرد. البته همه دریک مورد وحدت داشتند و آن مورد در بحث اقتدار جمهوری اسلامی بود تفاوت در نگاههای متفاوت افراد بود. افرادی اعتقاد داشتند که این اتفاق به اقتدار نظام آسیب میزند و افرادی هم معتقد بودند به تقویت آن میانجامد. اگر صرفاً نگاه سیستماتیک نظام بینالملل که غربیها برای ما دیکته کردند اهمیت داشته باشد بله این نگاه آسیبپذیر بود ولی اگر از نگاه انقلابی به این موضوع نگاه کنیم میتوان ادبیات جدیدی را تعریف کرد که در زمین نظام بینالملل هم بتوان بازی کرد.
* غیر از صحبتی که حضرت آقا در دیدار دانشجویان مطرح کردند، مورد دیگری به صورت خصوصی از سوی ایشان به شما در این خصوص منتقل نشد؟
خیر، نکته ای به ما نرسید.
