اظهارات دولتی‌ها علیه «دولت متزلزل»

خبرنامه دانشجویان ایران: میکائیل دیانی// پس از آنکه سیف در مصاحبه با بلومبرگ گفت «عایدی ایران از برجام، تقریبا هیچ بوده است» برخی صاحبنظران دولت را به 2 مقطع «پیشاسیف» و «پساسیف» تقسیم کردند و گفته شد دولت مانند زمینی است که گسل‌هایش فعال شده و از این به بعد باید هر روز شاهد تکانه‌ای جدید باشد که به‌واسطه واقع‌گویی‌های درون‌دولتی، روحانی و همراهانش را به چالش می‌کشد و اساسا دولت از این پس به «دولت متزلزل» تبدیل خواهد شد.

حالا اما لرزه‌های دیگری برای دولت به‌وقوع پیوسته که هر آنچه را دولت با برساخت‌های رسانه‌ای از خود به نمایش گذاشته بود به چالش می‌کشد و واقعیت دولت را عیان می‌کند. اگرچه روحانی از سال 93 اعلام کرده بود از رکود خارج شدیم و نامه 4 وزیر روحانی، این ادعای وی را نقض کرد و فضای واقعی را به تصویر کشید، مصاحبه اخیر وزیر محترم اقتصاد آب سردی بر هر آنچه به عنوان تلاش دولت در جهت رفع مشکلات اقتصادی و اشتغال در رسانه‌های حامی دولت ساخته شده بود، ریخت. طیب‌نیا گفته است: «در حال حاضر سطح تولید کشور از بالاترین دوران یعنی سال 90 پایین‌تر است که دلیل آن رکود است؛ تلاش ما این است به تولید سال 90 و 91 برسیم و بعد از آن در یک مسیر با افزایش تولید حرکت کنیم».

این واقعیت در حالی بیان می‌شود که بسیاری از ظرفیت‌های اقتصادی موجود ما در حال تعطیل شدن است و به‌جای آن محصولات وارداتی جایگزین می‌شود، محصولاتی که در داخل نیز ظرفیت تولید آنها به راحتی وجود دارد، از جمله واگن‌های ریلی که اخیرا رسانه‌ای شد. گمرک چین، روایت کرده صادرات خودرو و واگن این کشور به ایران در سال گذشته رشدی ۱۱۵ درصدی را به ثبت رسانده است. به بیان ساده‌تر جمهوری خلق چین سال ۲۰۱۳ میلادی بالغ بر ۴۷۳ میلیون دلار وسایل نقلیه موتوری، خودرو و واگن به ایران صادر کرده که این رقم سال ۲۰۱۴ با رشدی  ۱۱۵ درصدی به یک میلیارد و ۱۹ میلیون دلار رسیده است و این در حالی است که 4 شرکت اصلی واگن‌سازی کشور تعطیل شده است.

البته این آمار را در حالت ماکروسکوپیک هم می‌توان مشاهده کرد؛ طبق آن واردات دولت یازدهم تنها از کشور چین 2 برابر شده است و باز این را می‌توان در کنار 20 میلیارد دلار کالایی گذاشت که به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود که اگر همین میزان صرف ایجاد شغل و حمایت از تولید در کشور شود، می‌توان شاهد بهبود شرایط اقتصادی و خارج شدن از رکود بود.

این اظهارنظر طیب‌نیا با کنفرانس خبری اخیر جابری‌انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه دولت یازدهم، تزلزل دولت را تکمیل کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه اذعان کرد برجام ضمانت اجرایی ندارد(!) و این یعنی هر آنچه طی 2 سال از برجام در اذهان ساخته شده سرابی بیش نبوده است.

جامعه‌شناسان پیش‌بینی کرده بودند دولت که همه چیز را موکول به برجام کرده، در پسابرجام که دیگر هیچ بهانه‌ای برای رفع مشکلات ندارد، کم‌کم ناکارآمدی‌های خود را به نمایش خواهد گذاشت و این گزاره‌هایی که امروز از سیف، طیب‌نیا و دیگران بیان می‌شود همان خود واقعی دولتی است که ایده مدیریتی‌اش کارآمدی لازم را برای اداره کشور ندارد.

دولت متزلزل روحانی اما هر روز شکاف‌هایش بیشتر هم می‌شود و روحانی خود نیز به این تعمیق شکاف‌ها کمک می‌کند. ایده دولت برای اداره کشور با خود 3 شکاف «استقلال-توسعه»، «عدالت-توسعه» و «توده- نخبه» را به همراه داشت که دولت باید برای ادامه کار آنها را مدیریت می‌کرد اما رفتن با تویوتای چندصد میلیونی ژاپنی وسط کارخانه «مپنا» و در میان کارگران خسته و ناراضی از وضعیت اقتصادی شکاف «عدالت ـ توسعه» و «توده- نخبه» را بیشتر کرد. در جایی خواندم که نوشته بود «تبعیض از تحریم دردناک‌تر است» و برای مردمی که در تحریم اقتصادی به سر می‌برند، قطعا دردناک‌تر است که بفهمند مدیران دولت که مادام از نداشتن پول و اقدام و عمل برای اقتصاد مقاومتی دم می‌زنند برای خود حقوق 80 میلیونی رد می‌کنند و این فاصله هر روز عمیق‌تر می‌شود و برای جامعه‌ای که «اعتراض» جزئی از ساخت اجتماعی آن است این واقعیت‌ها جرقه‌های پرقدرتی برای بروز و ظهور است. مسیر طی شده توسط دولت که باعث شد حتی حضرت آیت‌الله‌العظمی جوادی‌آملی لب به شکایت بگشاید و بگوید: «در غیرت باید 3 عنصر جمع شود تا آن را بسازند؛ عنصر اول «غیرزدایی» است به این معنا که اجازه ندهیم بیگانه نفوذ کند و خودمان هم در کار دیگران تجسس نکنیم و کسی که بیگانه را راه می‌دهد «دیوث سیاسی» است. بیگانه را در حریم خود راه دادن و وارد حریم غیر شدن با غیرت سازگار نیست...» شکاف «استقلال-توسعه» را در بالاترین سطح خود به نمایش گذاشت.

و همه اینها در حالی است که طرف دیگر برجام خوشحال است که هم جلوی پیشرفت هسته‌ای را گرفته و هم اشتباهات محاسباتی دولتمردان باعث شده سال گذشته ذخایر ارزی ایران ۱۵ میلیارد دلار آب رود، واردات 5/18 میلیارد دلار افزایش و صادرات 5/7 میلیارد دلار کاهش یابد.

دولت از امروز تا خرداد 96 روند نزولی خود را شروع می‌کند و هر روز واقعیت‌هایش مشخص‌تر و ناکارآمدی‌هایش ملموس‌تر می‌شود و این ظرفیت منفی تا حدی بالا می‌رود که دولت در دوگانه «روحانی» و «نه به روحانی» قرار می‌گیرد. جامعه امروز یک مقایسه بین دو جنس دولت صورت می‌دهد؛ واقعیتی که رسانه از دولت ساخته و واقعیتی که به‌صورت ملموس از دولت درک می‌شود و این مسیری که دولت متزلزل روحانی طی می‌کند هر روز غلبه واقعیت‌های ملموس روحانی را بیشتر می‌کند، چرا که وقتی امر دایر شد بین «حفظ وضع موجود» و «تغییر وضع موجود» یا دست‌کم «اعتراض به وضع موجود»، جامعه با ویژگی‌های دولت یازدهم به اعتراض واکنش مثبت‌تری نشان می‌دهد.