در حمله مغزی، مانند حمله قلبی بلافاصله باید به دنبال کمک بود، چون هر یک دقیقه هم برای این بیماران ارزشمند است. هر چقدر هم معالجه دیرتر شروع شود، صدمات و شدت ناتوانی بیشتر خواهد بود.
خبرنامه دانشجویان ایران: می گویند سکته مغزی سومین علت مرگ و چهارمین علت ناتوانی در جهان است.
عده زیادی از افراد مبتلا به این اختلال نمی میرند، ولی سال‌های سال با نوعی ناتوانی، زندگی خود را ادامه می دهند. این بیماری در ایران هم هر سال جان هزاران نفر را می گیرد، اما به عقیده کارشناسان، مردم هنوز سکته مغزی را به خوبی نمی شناسند.
به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این خصوص میگوید:
علائم و نحوه شروع این نوع سکته چگونه است؟
سکته مغزی یک حادثه ناگهانی است که در قسمتی از مغز به وجود می آید و دارای دو علت است. یکی از علل آن مربوط به پاره شدن یک رگ در داخل مغز است که باعث ایجاد خون اضافی در داخل مغز می شود؛ یعنی سکته مغزی هموراژیک یا خونریزی دهنده.
ولی نوع مهم تر آن، این است که در داخل رگ لخته‌ای ایجاد می شود و رگ را مسدود می کند، در نتیجه به قسمتی از مغز خون نمی رسد و همان قسمت به تدریج می میرد. به این نوع سکته، سکته مغزی ایسکمیک هم می گوییم.
این دو نوع سکته مغزی کاملاً متضاد هم هستند، ولی سکته مغزی نوع دوم شایع‌تر است. برای همین است که تأکید می کنم شناسایی علائم و نحوه شروع این دو نوع سکته، به‌خصوص برای پزشکان از نظر اقداماتی که باید انجام دهند، بسیار مهم است.
در ذهن مردم علائم این اختلال شبیه چه علائمی است؟
الان مردم فکر می کنند علائم سکته مغزی به صورت فلج عمومی بدن است، ولی مهم ترین علامت این اختلال، اختلال بینایی گذرا در یک یا هر دو چشم، اختلال در راه رفتن، درد و سوزش در یک طرف بدن است.
خیلی از افراد فکر می کنند سرگیجه از علائم شروع سکته است. اصلا سرگیجه ارتباطی با سکته مغزی دارد؟
خیر، ببینید، در مورد علائم سکته مغزی 2 نکته مهم مطرح است. اول اینکه معمولاً سکته مغزی باعث کاهش سطح هوشیاری و کُما نمی شود و کسانی که سکته می کنند یک سری علائم موضعی و عصبی پیدا می کنند که این علائم باقی می مانند یا از بین می روند.
دوم اینکه کسانی که دچار سرگیجه می شوند، باید بدانند که این علامت پیش آگاهی سکته مغزی نیست. سرگیجه اگر با علامت دیگری همراه نباشد، به ندرت ممکن است که علت سکته مغزی باشد.
در ضمن این علائم اگر باقی بمانند سکته مغزی اتفاق افتاده، ولی در اکثر موارد به شکل گذرا هستند. برای همین است که ما می گوییم سکته مغزی بیماری نجیبی است که همیشه در می زند و بعد وارد می شود.
پس به او اجازه ورود ندهید. این مثالی است که ما برای بیماران می زنیم.
در مورد تصورات غلط دیگر بیماری چطور؟
مشکلی که الان در رابطه با نحوه برخورد با این بیماران به‌خصوص در ساعات اول وجود دارد، این است که فشار خون بیمار دچار سکته مغزی بالا می رود، ولی مردم یا حتی پزشکان تصور می کنند باید فشار خون را در بیمار پایین بیاورند.
در حالی که در 2 تا 3 روز اول حتی ممکن است بالا بودن فشار خون برای بیمار خوب باشد ولی پایین آوردنش بسیار خطرناک است.
البته در موارد حاد پایین آوردن فشار خون این بیماران لازم است، ولی در ایران داروهای مطمئن پایین‌آورنده فشار خون وجود ندارد. علاوه بر این استفاده از کپسول آدالات برای این بیماران متأسفانه خیلی شایع شده.
این کپسول در دسترس اکثر مردم قرار دارد. به طوری که با مشاهده فردی که نیمه بدنش فلج شده و فشار خونش بالا رفته، این دارو را زیر زبانش می ریزند. علاوه بر استفاده از این دارو، یکی از راه‌های درمانی غلط که شاهد استفاده از آن به‌خصوص در درمانگاه‌ها هستیم، تزریق آمپول دگزامتازون به این بیماران است. این کورتون نه تنها تأثیر مثبتی ندارد، بلکه با بالا بردن قند خون باعث بدتر شدن وضعیت بیمار می شود.
عده‌ای هم نقش استرس را در این میان مطرح می کنند و معتقدند افراد پر استرس بیشتر مبتلا به سکته مغزی می شوند. شما این حرف را قبول دارید؟
خیر، هیچ ارتباطی بین این دو نیست.
سکته مغزی
شما گفتید در حال حاضر داروهایی در دسترس مردم هستند که بالقوه برای این بیماران خطرناکند. در این شرایط داروی مناسبی که باید سریعاً در اختیار بیمار قرار گیرد چه دارویی است؟
ببینید، تعداد زیادی از این بیماران کاندید دارویی هستند که در 3 ساعت اول باید تزریق شود، چون می تواند از مرگ بافت‌های مغزی جلوگیری کند. این دارو که باز‌کننده رگ است و در 3 ساعت اول استفاده می شود، در کشور ما وجود ندارد.
اما در حال حاضر در اروپا و آمریکا به بیمارانی را که زیر 3 ساعت به اینگونه واحدها می آورند، این آمپول تزریق می شود.
تزریق این آمپول
چند درصد احتمال نجات بیمار را افزایش می دهد؟
از 3 یا 4 بیماری که این آمپول به آنها تزریق شده، یک نفر به طور کامل از سکته مغزی نجات پیدا می کند. در حال حاضر هم روش‌های مختلفی است که در همان ساعت اول برای بیمار انجام می دهند که باز هم متأسفانه این روش‌ها در ایران نیست؛ مثلاً در مراکزی، با تحریک مکانیکی و آنژیوگرافی رگ را باز می کنند و گاهی اوقات نیز در ساعت اول بروز سکته، از بالن استفاده می کنند.
این مربوط می شود به پیشگیری اولیه از بیماری . در مورد سکته مغزی چند عامل خطر‌زا وجود دارد که ثابت شده در ایجاد سکته مغزی مؤثرند. فشار خون یکی از این عوامل و مهم ترین آنهاست.
قند و چربی دو عامل مهم دیگر هستند. استفاده از سیگار، چاقی و کاهش فعالیت فیزیکی، بیماری‌های قلبی و اختلال در ضربان قلب نیز از دیگر عواملی هستند که در بحث پیشگیری اولیه باید به آنها پرداخته شود.
با این حال چطور می شود از بروز سکته مغزی در کسی که یک بار به آن دچار شده جلوگیری کرد؟
متأسفانه در بیمارستان‌های کشور ما کسی که با علائم خفیف سکته مغزی مراجعه کرده، به سرعت مرخص می شود و کسی که دارای علائم سنگین است، بستری می شود، در حالی که این روند باید کاملاً برعکس باشد، یعنی کسی که دارای علائم خفیف سکته است باید بستری شود و علائم او به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد تا دیگر این علائم تکرار نشوند.
