استفاده از تسلیحات اتمی همواره به عنوان یکی از موارد واضح جنایت علیه بشریت شناخته شده و به دلیل ابعاد مخرب و غیر انسانی و هم چنین هزینه هایی که بر دولت مهاجم تحمیل می کند همواره از سوی کشورهای مختلف و مجامع بین المللی صرفا به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر تهاجم دیگر دولت ها در نظر گرفته شده و کمتر دولتی است که در عمل اعلام کند که قصد استفاده از این تسلیحات را در صورت بروز جنگ خواهد داشت.
در این بین اما دولت آمریکا پس از روی کارآمدن دونالد ترامپ با تاکید بر نقش این سلاح بر امنیت ایالات متحده بارها به صورت مستقیم و غیر مستقیم تهدید به استفاده ی از آنها کرده است و اخیرا نیز همانگونه که ذکر شد استفاده ی از این سلاح ها را به صورت رسمی و در چارچوب یک سند دولتی مورد تاکید قرار داده است.
جدا از این لفاظی ها ترامپ دستور گسترش ساخت بمب های مینیاتوری کوچک را نیز داده است تا ثابت کند آنچه درباره تسلیحات اتمی بیان می کند صرفا حرف هایی با قدرت بازدارندگی نیست و اگر لازم باشد در این زمینه اقدام عملی هم انجام خواهد داد.
در واقع دولت ایالات متحده ی آمریکا به عنوان تنها دولتی در دنیا که سابقه ی استفاده از این سلاح وحشیانه را دارد برخلاف تمامی موازین بین المللی و در جهت منافع ملی خود که همانا بازداشتن دشمنان از حملات احتمالی است، استفاده از این نوع سلاح را مورد تاکید قرار می دهد.
اما سکوت مجامع بین المللی در این زمینه و عدم واکنش مناسب به تصمیم ترامپ جدا از اینکه یکبار دیگر مهر تاییدی بر ساختار ناعادلانه نظام بین الملل و به طور خاص سازمان ملل متحد خواهد بود، از وجه دیگری نیز می تواند قابل توجه باشد؛ در دنیای امروز موضوعاتی مانند حقوق بین الملل، زندگی در سایه صلح و مواردی از این دست صرفا شعارهای زیبایی است که تا جایی کارایی دارد که منافع قدرت های بزرگ را با مخاطره مواجه نکند.
در همین زمینه می‌توان به مقایسه ی رویکرد بازیگران بین المللی نسبت به سند جدید آمریکا در مورد سلاح‌های هسته ای و در کنار آن برنامه ی موشکی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک سلاح متعارف پرداخت.
در حالی که از یک سو طبق تمامی بنیان های واضح حقوق بین الملل و رویه های جاری در عرف نظام بین الملل گسترش سلاح های متعارف مانند موشک، تانک و ... در حوزه ی حاکمیتی کشورها تعریف می‌شود و هیچ قدرت خارجی حق مداخله در آن را ندارد و از سوی دیگر باز بر طبق همین موازین هرگونه نزدیکی به سلاح های اتمی به شدت محکوم است در کمال تعجب مشاهده می شود که نوع واکنش قدرت های بزرگ به این دو مساله گویا با یکدیگر عوض شده است.
در شرایطی که دولت آمریکا با رویکرد تهاجمی سیاست خارجی خود و به عنوان تنها دولتی در دنیا که سابقه استفاده از تسلیحات اتمی را دارد علنا تهدید به استفاده از تسلیحات اتمی می کند اما فضاسازی ها علیه دولتی می رود که نه تنها در دوران معاصر سابقه ی حمله به کشوری را ندارد بلکه بر اساس تمام موازین بین المللی به گسترش سلاح های متعارفی دست زده که تنها نقش بازدارنده دارد.
این مساله طنز تلخی است که در صورت ادامه ی آن می تواند جامعه ی بین الملل را با چالش های جدی مواجه کند. جامعه‌ای دولتمردان امروز کشور امید بسیاری به آن دارند.
* گزارش از محمدکاظم عبدالحمیدی
