به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کنکور سراسری ۱۴۰۰ با حضور بیش از یک میلیون داوطلب در تیرماه برگزار شد، حالا داوطلبان منتظر اعلام نتایج و انتخاب رشته تحصیلی خود در مقطع کارشناسی هستند. در این میان اصلی ترین دغدغه این روزهای داوطلبان و خانواده ها انتخاب یک رشته آینده دار و مناسب برای بازار کار است. خبرنامه دانشجویان ایران به همین بهانه به معرفی رشته های موجود در دوره کارشناسی کرده است.
گروه ریاضی/مهندسی شیمی
آینده شغلی، بازار کار و فرصت های استخدامی مهندسی شیمی
مهندس شیمی می تواند در صنایع مختلف شامل صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی، نساجی، نفت و گاز و پتروشیمی، معدنی،انرژی و تقریبا در هر کارخانه تولیدی کار کند. همچنین با کسب تجربه بیشتر می تواند به رده های نظارتی و مدیریتی مانند ناظر تولید، مهندس طراح، مدیر بخش تحقیق و توسعه یا مدیر کارخانه دست یابد.
در خصوص وضعیت و میزان استخدام مهندس شیمی در ایران آمار دقیقی در دسترس نیست. از آنجا که صنعت نفت و گاز و پتروشیمی مهم ترین و بزرگترین صنعت در کشور ما می باشد، تعداد زیادی از مهندسان شیمی در این صنعت استخدام می شوند. البته رقابت برای کسب بهترین موقعیت های شغلی در صنایع برتر کشور بسیار زیاد می باشد. بدیهی است فارغ التحصیلان مهندسی شیمی که دانش، مهارت و تخصص خوبی داشته باشند، به راحتی در بهترین محل کار و با بالاترین حقوق ها استخدام می شوند.
وضعیت استخدام مهندس شیمی در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است
آمریکا - پیش بینی می شود در سال های۲۲۰۱۰تا ۲۰۲۰، میزان استخدام مهندس شیمی۶ درصد (کمتر از متوسط تقاضا برای مشاغل دیگر) رشد داشته باشد. بسیاری از مشاغل آینده این حوزه در رشته های جدید مانند نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و انرژی های جایگزین خواهند بود.
استرالیا - میزان استخدام مهندس شیمی در سال ۲۰۱۱، ۸ درصد رشد و طی پنج سال گذشته در مقایسه با رشد استخدام همه مشاغل(۱۰.۲درصد)،۷۵.۷درصد رشد داشته است. همچنین پیش بینی می شود میزان رشد تقاضا برای این شغل تا حد زیادی در پنج سال آینده افزایش می یابد.
درآمد و حقوق مهندس شیمی
در خصوص میزان حقوق و درآمد مهندس شیمی در کشور می توان گفت، در بخش دولتی که میزان حقوق و درآمد مهندس شیمی مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می شود.
محاسبه حقوق و مزایا در قانون مدیریت خدمات کشوری
این نکته قابل ذکر است که مهندس شیمی ای که در مناطق نفتی و خارج از شهر کار می کند، به دلیل سختی کار حقوق بالایی دریافت می کند.
میزان درآمد مهندس شیمی در بخش خصوصی متفاوت است. زیرا هر شرکت خصوصی با توجه به اهداف و سیاست ها و توان مالی خود، میزان حقوق و دستمزد کارکنان را تعیین می کند.
باید به این نکته توجه داشت که داشتن دانش و تخصص خوب از عوامل کلیدی و مهم در موفقیت مهندس شیمی برای استخدام شدن و کسب درآمد بالا در بخش خصوصی است.
بر اساس آخرین آمار حقوق مهندس شیمی که در حوزه های مختلف مشغول بکار است، به طور متوسط بین ۹۰۰۰۰۰تومان تا ۴۰۰۰۰۰۰تومان می باشد .
اگر اطلاعات بیشتر و دقیق تری از حقوق مهندس شیمی در شرکت های مختلف،میزان حقوق ها در شهرهای کشور ، مقایسه حقوق مهندس شیمی با سایر رشته های مهندسی و بسیاری اطلاعات مفید دیگر در این زمینه می خواهید می توانید کتاب «آشنایی با برترین رشته های مهندسی» را مطالعه کنید. برای دانلود کتاب اینجا کلیک کنید.
توجه داشته باشید که تحقیق بالا روی شاغلانی که در استخدام شرکت یا سازمانی (اعم از دولتی یا خصوصی) می باشند، صورت گرفته است. در مورد افرادی که کارآفرین هستند و کار مستقلی در حوزه تخصصی شان، راه اندازی کرده اند، شرایط متفاوت است و آنها با توجه به میزان فعالیت، تخصص، تلاش و پشتکارشان، درآمدهای متفاوتی دارند.
میزان درآمد مهندس شیمی در برخی کشورهای جهان عبارتند از
آمریکا - متوسط درآمد سالانه مهندس شیمی ۹۰.۳۰۰ دلار (متوسط درآمد سالانه مهندسان ۸۳.۳۴۰دلار و برای همه مشاغل۳۳.۸۴۰ دلار) در سال۲۰۱۰و مطابق با آخرین آمارها در سال ۲۰۱۳،۹۴,۳۰۰دلار بوده است.
استرالیا - متوسط درآمد سالانه مهندس شیمی برابر۱۰۷.۴۲۴ دلار (قبل از کسر مالیات) است .
انگلستان - متوسط درآمد سالانه مهندسی شیمی کم تجربه حدود ۳۹.۰۰۰ دلار، مهندس شیمی با تجربه بین ۴۵.۰۰۰تا ۸۳.۰۰۰و افراد دارای پست نظارتی بیش از ۹۰.۰۰۰ دلار می باشد.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر
هر کارخانه تولیدی اعم از کوچک یا بزرگ نیاز به یک مهندس شیمی دارد. چرا که تقریبا در تمام فرآیندهای نوین از مواد شیمیایی استفاده می‌کنند و در حقیقت رشد شگرف صنعت در قرن گذشته تا حدود زیادی مدیون مهندسی شیمی بوده است. به همین دلیل در کشورهای صنعتی این رشته اهمیت ویژه‌ای دارد. تا جایی که میزان تولید و مصرف اسید سولفوریک یک کشور را ، شاخص گستردگی صنایع آن کشور می‌دانند. چون اسید سولفوریک در صنایع شیمیایی کار برد بسیاری دارد و مصرف آن در هر کشور نشانگر گستردگی صنایع شیمیایی و در نهایت کل صنعت آن کشور است.
انتخاب رشته مهندسی شیمی در کشور ما نیز یکی از رشته‌های مهم و پرکاربرد می‌باشد. چرا که ما به عنوان یک کشور نفت‌خیز برای استخراج، پالایش ، انتقال نفت و همچنین برای تبدیل نفت به فرآورده‌های شیمیایی که دارای ارزش افزوده بسیار زیادی هستند، نیاز به تخصص مهندسین شیمی داریم.
فعالیت در دو بخش مهم صنعت تنها منحصر به مهندسین شیمی می‌شود. یعنی تنها یک مهندس شیمی می‌تواند در یکی از این دو بخش فعالیت داشته باشد که این دو بخش عبارتند از:
الف ) طراحی راکتورها ؛ به عبارت دیگر دستگاههایی که در آنها واکنش‌های شیمیایی اتفاق می‌افتد. مثل راکتورهای صنعت پتروشیمی که در آنها از ترکیب دو یا چند ماده ، ماده جدید به وجود می‌آید.
ب ) طراحی دستگاههایی که به جداسازی مواد می‌پردازند. برای مثال نفت خام، مخلوط پیچیده‌ای است که از ترکیب مواد بسیاری تشکیل شده است و به همین دلیل به صورت اولیه قابل استفاده نمی‌باشد. بلکه باید تجزیه شده و از آن نفت سفید، گازوئیل، بنزین، مازوت و … به دست بیاید. کار فوق توسط دستگاه تقطیر انجام می‌گیرد که طراحی آن بر عهده مهندسین شیمی است. البته فرآیند جداسازی منحصر به تقطیر نیست بلکه انواع و اقسام تحولات را داریم که در آن تحولات، جداسازی مواد انجام می‌گیرد مثل استخراج مایع از مایع ،دستگاه جذب سطحی ، لیچینگ و موارد متعدد دیگر.
به عبارت دیگر مهندس شیمی دستگاههایی را طراحی می‌کند که در آنها واکنش‌های شیمیایی و یا فرآیند جداسازی انجام می‌گیرد که البته محصول هر یک از دستگاههای فوق ارزش افزوده بسیار زیادی دارد.
صنایع شیمیایی نه تنها باعث افزایش سرمایه و بهبود وضعیت اقتصادی یک کشور می‌شود بلکه در ایجاد بازار کار نیز بسیار موثر است. برای مثال با ایجاد هر شغلی در صنعت پتروشیمی حدود بیست شغل در صنایع پایین‌دستی و وابسته به وجود می‌آید. در این میان مهندسین شیمی به عنوان گردانندگان این صنایع نقش بسیار مهمی دارند.
در واقع اگر در کشور ما سرمایه‌گذاری صنعتی زیاد شود، جامعه به شدت نیاز به مهندس شیمی دارد، چون علاوه بر صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، همه کارخانه‌ها از جمله کارخانه‌های سیمان، سرامیک، صنایع غذایی و حتی نیروگاهها به مهندس شیمی نیاز دارند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا میسر است.
گروه ریاضی/.مهندسی صنایع
آینده شغلی، بازارکار و وضعیت استخدام مهندسی صنایع
به دلیل گستردگی حوزه کاری رشته مهندسی صنایع، امکان کار در همه مراکز و کارخانجات صنعتی، تولیدی و خدماتی برای مهندسان صنایع وجود دارد. به عبارتی مهندسی صنایع در حرفه‌ها و مشاغلی مانند بانکداری، خدمات مشاوره‌ای، صنعت بیمه، شرکتهای هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستانها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیوم های ورزشی و یا هر مکان دیگری که نیاز به برنامه‌ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا بهره‌وری دارد، کاربرد دارد. به علت شباهت زیاد این شغل با مدیریت صنعتی، بسیاری از مهندسان صنایع در حوزه های مدیریتی فعالیت می کنند.
مهندس صنایع در بازار کار کشور به صورت ها و عناوین شغلی مختلفی مطرح است که برخی از آنها عبارتند از:
برنامه ریزی استراتژیک و عملیاتی سازمان- مدیریت تولید- مدیریت مهندسی- مدیریت پروژه- مهندسی لجستیک- سیستمهای تولیدی- مهندسی سیستمهای کیفیت- مهندسی سیستمهای اطلاعاتی- مهندسی مالی- مهندسی ارزش- مهندسی سیستمهای بهره وری- طراحی فرایندها و ساختارهای سازمانی.
از آنجا که هر سازمان، شرکت یا موسسه صنعتی، تجاری و خدماتی در کار خود به مهندس صنایع نیاز دارند، مشخص است که بازارکار خوبی در کشور برای مهندسان صنایع وجود دارد.
البته به شرطی که فرد دارای تخصص، دانش، مهارت و تجربه خوبی باشد. با توجه به اینکه کشور در جهت رشد و توسعه صنایع و تولیدات مختلف می باشد و از طرفی در عرصه های جدیدی مانند تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک و ... وارد شده است، پیش بینی می شود آینده شغلی خوبی پیش روی مهندسی صنایع در ایران باشد.
وظایف مهندس صنایع
تحلیل و بررسی سیستم های موجود، بازنگری جدول زمانبندی تولید، مشخصات فنی، جریان کار تولید و سایر اطلاعات برای درک روش ها و فعالیت های بخش تولید یا خدمات.
سنجش چگونگی تولید محصولات یا ارائه خدمات با حداکثر کارآیی
توسعه سیستم های کنترل مدیریت برای برنامه ریزی مالی و تحلیل هزینه ها به شکل موثر
پیاده سازی روش های کنترل کیفیت برای حل مشکلات تولید و کاهش هزینه ها
همکاری با مشتریان و مدیریت برای توسعه استانداردهای طراحی و تولید
طراحی سیستم های کنترلی برای هماهنگی فعالیت ها و برنامه ریزی تولید برای اطمینان از کیفیت مناسب محصولات
آموزش مدیران، سرپرستان و کارگران در صورت نیاز
رعایت کلیه اصول ایمنی در کار
توانایی مورد نیاز و قابل توصیه
قوی بودن در دو درس ریاضی و فیزیک، همانند سایر رشته های مهندسی، از شروط موفقیت در این رشته است. بخصوص در دروس ریاضیات جدید که آمار و احتمالات این درس به این رشته مرتبط است. همچنین یک دانشجوی مهندسی صنایع باید از خلاقیت و نوآوری برخوردار باشد.
گزارش از محمد رمضانی
