به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کشاورزان اصفهان، روز گذشته با همراهی و حمایت انبوه مردم در بستر خشک زاینده رود حاضر شدند تا برای جاری شدنِ دوباره زاینده رود مطالبه گری کنند. تصاویر و فیلم‌هایی که منتشر شده نشان می‌دهد، اصفهانی ها در مقابل پل خواجو، تجمع کرده و شعار می‌دهند: «زاینده رود رو پس بده، به اصفهان نفس بده.» این تجمعات اعتراضی از جمعه گذشته و همزمان با سفر وزیر نیرو به اصفهان شدت گرفت و علی‌اکبر محرابیان، خطاب به کشاورزان تأکید کرد: «من برای احقاق حق تمامی کشاورزان ایستاده‌ام؛ زیرا رئیس جمهور از من خواسته تا به اصفهان سفر کنم و مسائل شرق اصفهان را به صورت دقیق بررسی کنم.»
بیشتر بخوانید: گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» از وضعیت بحرانی محیط زیست؛
لب‌های خشکیده تالاب‌ها در جستجوی آب
روزها و هفته هاست که مقام‌های خانه کشاورز استان اصفهان گلایه می کنند که وضعیت معیشت نزدیک به یک میلیون کشاورز این استان به دلیل کم آبی، دچار بحران شده است و از سوءمدیریت‌ها و برداشت‌های غیرمجاز از زاینده‌رود و بارگذاری‌های بیش از اندازه از این رودخانه نیز انتقاد کرده اند که موجب شده این رودخانه دائمی در فلات مرکزی به رودخانه‌ای فصلی و مقطعی تغییر ماهیت دهد.
ریشه یابی اعتراضات
اعتراض تازه کشاورزان به عدم تأمین حق‌آبه استان و خشک شدن زاینده‌رود که قدمتی طولانی دارد، از ۱۷ آبان با تجمع مقابل شرکت آب منطقه‌ای و صداوسیمای اصفهان شروع و از روز ۱۸ آبان بر بستر خشک زاینده‌رود ادامه یافته است.
اعتراضات کشاورزان اصفهانی به بی‌آبی زاینده رود و تأمین نشدن حق‌آبه درحالی صورت می گیرد که آنها معتقدند حق‌آبه این استان به شهرهای دیگر اختصاص داده می‌شود و مصرف آب در صنایعی که باید در کنار دریا ساخته شوند، ظلم به کشاورزان است. اردیبهشت امسال کشاورزان گفتند که «دولت و وزارت نیرو چنانچه مشکل آب شرب و صنعت دارد باید برود آنها را تأمین کند و این هیچ ارتباطی به ما کشاورز که حق‌آبه دار هستیم ندارد. حرف ما این است که اگر آقایان می‌گویند ۷۵ درصد از سد زاینده‌رود در حال حاضر خالی است چرا همچنان آب استان یزد تأمین می‌شود و حتی در میزان ارسال آب شرب آن نیز تغییری ایجاد نمی‌شود؟» معترضان اکنون خواهان تأمین حق‌آبه کشت پاییزه خود هستند. کشاورزان در صحبت با خبرنگاران گفته‌اند: «اگر حق‌آبه ما در شرایط فعلی داده نمی‌شود، باید سهم دیگر بخش‌ها از این رودخانه کاسته شود.»
مشکلات آبی در چهارمحال‌وبختیاری بیشتر از اصفهان است
بارش‌های اندک در سال آبی گذشته و ذخیره پایین سد زاینده‌رود، شرایطی را رقم زده که حتی برای تامین آب شرب نیز نگرانی وجود دارد. در همین زمینه روز گذشته علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو ضمن عذرخواهی از کشاورزان اصفهانی در گفتوگو با شبکه خبر گفت: به دستور معاون اول رئیس‌جمهور قرار شد برای احیای رودخانه زاینده‌رود اصفهان هر چه سریع‌تر جلسه‌ای برگزار و وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صمت در کنار وزارت نیرو به صورت فعال وارد عمل شوند.
محرابیان ادامه داد: امیدواریم تصمیمات مناسبی را با پیشنهاداتی که در این جلسه مطرح می‌کنیم اتخاذ کنیم و مردم عزیزمان را در مناطق مختلف مطلع و خوشحال کنیم. وی گفت: تلاش می‌کنیم موضوع را به نحوی مدیریت کنیم تا آسیبی را که برخی کشاورزان دیده‌اند به حداقل برسانیم.
محرابیان افزود: شرمنده کشاورزان عزیز هستیم که نمی‌توانیم آنطور که لازم است برای کشت آنها آب تهیه کنیم. از این رو عذرخواهی می‌کنیم و امیدواریم با فضل و عنایت خداوند در ماه‌های آینده بتوانیم این کمبود‌ها را جبران کنیم. البته به اعتقاد کارشناسان مساله زاینده‌رود مربوط به کم‌آبی‌های سال‌های اخیر است و در بالادست نیز این کم‌آبی کاملا ملموس است، به‌گونه‌ای که دیشب استاندار چهارمحال‌وبختیاری در این باره اظهار داشت: 200 روستا و 10 شهرک صنعتی در استان چهارمحال‌وبختیاری به‌وسیله تانکر آبرسانی می‌شود.
علی‌اکبر محرابیان تاکید کرد: مشکلات آبی در چهارمحال‌وبختیاری بیشتر از اصفهان است.
دولت مشکلات کشاورزان را درک می‌کند
«محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهور به دنبال تجمعات صنفی کشاورزان اصفهانی روز گذشته در گفتوگو با صدا و سیما نوید حل مشکلات حوضه آبریز زاینده رود را به کشاورزان داد و تأکید کرد: دولت با جدیت پیگیر حل این مشکل در چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد و خوزستان است.
وی با تأکید بر اینکه دولت مشکلات کشاورزان را درک می‌کند، خاطرنشان کرد: با دستور رئیس جمهور شخصاً از وضعیت زاینده رود و مناطق کشاورزی اصفهان بازدید کرده‌ام و مشکلات کشاورزان را می‌دانم. خشکسالی وضعیت سختی را برای کشور به وجود آورده و این مشکل تنها مربوط به کشاورزان اصفهانی نیست.
معاون اول رئیس‌جمهور از بصیرت مردم اصفهان تشکر کرد و گفت: با توجه به اهمیت موضوع دستور فوری برای رفع این مشکل به وزیران نیرو و جهاد کشاورزی داده شده است. امیدواریم با بررسی طرح‌های مختلف از سوی این وزارتخانه‌ها مشکلات کاهش یابد.
کشاورزان از وعده‌های مسئولان ناامید هستند
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان درباره مطالبات کشاورزان از رئیس جمهور، اظهار داشت: کشاورزان می‌گویند در حضور دادستان و مدیر حوضه آبریز زاینده رود در شورای تأمین و کارگروه سازگاری با کم‌آبی مصوب کردند که ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب برای کشت در تابستان امسال به کشاورز تخصیص دهند اما کمتر از ۸۰ میلیون مترمکعب رهاسازی کردند. از این مقدار آب نیز کمتر از ۴۵ میلیون مترمکعب به کشاورزان رسید و مابقی آب مشخص نیست که چه شده است. از این‌رو کشاورزان اعلام کردند برای کشت پاییز آب نیاز دارند ضمن اینکه سهم آب سال زراعی گذشته را نیز طلبکار هستند.
باید به دولت برای حل مشکلات فرصت داد
«محمد نورصالحی» رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان هم با بیان اینکه مسئولان مطالبات کشاورزان را حق می‌دانند و آنها را پیگیری می‌کنند، گفت: با روندی که دولت آغاز کرده است به مشکل مردم اصفهان و زاینده‌رود هم به نحوی مطلوب رسیدگی خواهد شد و حق و حقوق پایمال شده مردم و کشاورزان شرق و غرب استان مورد توجه قرار خواهد گرفت. نورصالحی تصریح داد: اخیراً با توجه رئیس جمهور دستور داده شد که کارگروهی کار مطالعه بر زاینده‌رود را آغاز کند. همچنین وزیر نیرو با دستور ایشان به اصفهان سفر کرد تا این مشکل برطرف شود.
ضرورت آغاز به کار ستاد احیای زاینده‌رود
پس از اعتراضات مکرر کشاورزان که موجب دستور معاون اول رئیس جمهور به وزرای نیرو و جهاد کشاورزی شد و یک هفته بعد از سخنان وزیر نیرو که برای بررسی مشکلات زاینده‌رود و حوضه آبریز اصفهان به این شهر سفر کرد و به کشاورزان اصفهانی وعده داد که خواسته عدالت توزیع آب در جای جای استان‌های مرکزی کشور محقق شود؛ استاندار اصفهان اعلام کرد که مقرر شده مبلغ یک هزار و 500 میلیارد تومان از طریق صنایع، تأمین و در صندوق سازگاری با کم‌آبی به جهاد کشاورزی تحویل شود تا بین حق‌آبه‌داران تقسیم شود.
در همین راستا، حسینعلی حاجی دلیگانی- عضو هیئت‌رئیسه مجلس نیز در پاسخ به پرسشی پیرامون برنامه مجلس برای حل مشکل تالاب گاوخونی و احیای زاینده‌رود تشریح کرده، این پرسشی است که بارها مطرح می‌شود در صورتی که اصلا مجلس نباید برنامه‌ای داشته باشد بلکه اگر ستاد احیای زاینده‌رود که رئیس جمهور وقت دستور تشکیل آن را داد شروع به‌کار کند و مجلس پیگیر آن باشد برای حل مشکل زاینده‌رود کافی خواهد بود.
حاجی‌دلیگانی کم‌آبی را معضل اصلی زاینده رود دانسته و افزود : همه نمایندگان اصفهان به‌نوعی در حال تلاش برای حل مشکل زاینده‌رود هستند اما متأسفانه مشکل اصلی زاینده‌رود کم‌آبی است. باید به‌دنبال منابع جدید آبی باشیم و امیدوارم دولت و وزیر نیرو فکر و برنامه‌ای جدی و اساسی برای حل این مشکل داشته باشند.
تشکیل ستاد احیای زاینده‌رود
نماینده حوزه انتخابی استان اصفهان درباره اقدامات دولت و مسؤولان برای حل مشکل کشاورزان اصفهانی که خواهان حقابه خود هستند، گفت: مردم فهیم اصفهان با تجمع چند هزار نفری آرام و بدون تنش صدای مظلومیت خود را به گوش مسؤولان رساندند تا فکری به حال احیای زاینده‌رود و جاری شدن آب در این رودخانه شود.
محمدتقی نقدعلی با بیان اینکه بنده به عنوان یکی از نمایندگان این استان در مجلس 15 بار از تریبون مجلس فریاد زدم که فکری به حال کشاورزان اصفهان شود، گفت: مکاتبات متعددی نیز در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، همچنین در دولت دکتر رئیسی داشته‌ام و هشدارهای لازم را نسبت به وضعیت نامناسب آب مورد نیاز کشاورزان اصفهانی به مسؤولان داده‌ام که با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک اصفهان نباید منابع آبی این منطقه بدون کار کارشناسی شده انتقال می‌یافت، چرا که اصفهان در شرایط استغاثه قرار گرفته است.
نماینده مجلس افزود: هفته گذشته نیز برای چاره‌اندیشی درباره حل مشکل کمبود آب در اصفهان جلسه‌ای 3 ساعته با شخص رئیس‌جمهور برگزار شد که وی دستورات لازم را به وزیر نیرو و مسؤولان سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط داد به طوری که محرابیان، وزیر نیرو برای بازدید میدانی به اصفهان آمد و از نزدیک در جریان امر قرار گرفت.
وی در پاسخ به اینکه چرا پس از سال‌ها اعتراض اصفهانی‌ها نسبت به مشکل کمبود آب تاکنون شاهد اقدامی عملی در این زمینه نبوده‌ایم، گفت: اقرار وزیر نیرو به تصمیمات غلط و غیر‌کارشناسی مدیران گذشته در وزارت نیرو به دلیل اجرای طرح‌های انتقال آب و ناکارآمدی‌های مدیریتی در این بخش نکته مهمی است که می‌تواند راهگشا باشد، این در حالی است که هم شخص روحانی، رئیس‌جمهور سابق و هم اردکانیان، وزیر پیشین نیرو هیچ وقت حاضر به قبول اشتباهات‌شان در بروز کاهش شدید منابع آبی اصفهان به دلیل ناکارآمدی‌های مدیریتی نشدند.
نقدعلی در ادامه گفت: دیگر موضوعی که می‌تواند زمینه‌ساز احیای زاینده‌رود و تامین نیاز آبی این استان شود، تاکید دولت دکتر رئیسی بر این موضوع است که اتخاذ هر تصمیمی درباره زاینده‌رود باید با اولویت تامین حقابه کشاورزان انجام شود که قبلا اینطور نبود به طوری که بخش عمده منابع آبی این منطقه به بخش صنعت و تامین نیازهای آبی شهرهای کاشان، دلیجان و نایین بدون در نظر گرفته شدن حقابه کشاورزان اختصاص می‌یافت.
نماینده مردم شهرستان خمینی‌شهر در مجلس اضافه کرد: طبق نتایج جلسات برای تامین آب زاینده‌رود مادامی که حقابه کشاورزان تامین نشود هیچ اقدامی نباید صورت گیرد اما اقدام عملی‌ای که بتواند گذشته را جبران کند، تشکیل ستاد احیای زاینده‌رود است که امروز معاون اول رئیس‌جمهور نیز دستور تشکیل این ستاد را داد.
تجمع کشاورزان اصفهانی تنها یک مطالبه صنفی است
«اسفندیار امینی» دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان ضمن تأکید بر اینکه این تجمع تنها یک مطالبه صنفی است به «ایران» گفت: کشاورزانی که در بستر خشک زاینده‌رود حاضر شده‌اند تنها از مسئولان می‌خواهند برای جاری شدن دوباره زاینده‌رود چاره‌ای بیندیشند. کشاورزان به طور جدی خواستار اجرای طرح 9 ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده‌رود هستند.
وی ادامه داد: مصوبات قانونی برای توقف طرح بن-بروجن بی‌فایده است، باید در این زمینه راهکار دیگری در دستور کار قرار گیرد. ما تنها خواهان باز شدن آب زاینده‌رود هستیم و هیچ‌گونه خسارت مالی در این زمینه را قبول نمی‌کنیم. قبلاً قرار بود به عنوان خسارت کشت نکردن محصول (نکاشت) به هر کشاورز تا سقف هر هکتار یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان داده شود. هر چند این مبلغ به اندازه یک‌پنجم کاه و کلش گندم کشاورز هم نیست اما همین پول هم پرداخت نشد.
امینی اجرای قانون را خواسته اصلی کشاورزان اصفهان از استاندار و مسئولان دانست و افزود: حوضه زاینده‌رود نیاز به طرح و برنامه جدید ندارد زیرا برنامه همان مصوبات [پیشین] است، اگر مصوبات قانونی را اجرا کنند همه مشکلات حل‌و‌فصل می‌شود. در ادوار گذشته شورای عالی آب، شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود، مجلس شورای اسلامی و شورای تأمین ممنوعیت برداشت جدید از این حوضه را مصوب کرده و حکم دادگاه هم برای توقف این طرح غیرقانونی صادر شده بود اما این طرح همچنان در حال اجراست.
در ادامه فیلم کوتاهی از زبان حجت الاسلام والمسلمین جعفری، رئیس کمیته آب کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست را درخصوص دلایل خشک شدن زاینده رود می بینید:
