به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ شیل نوعی سنگ فشرده است که جنس آن خاک رس است. اگر در میان شیل نفت و گاز باشد، به علت نبود ارتباط بین خلل و فرج این سنگ‌ها، نفت و گاز محبوس در آن توانایی خارج شدن ندارد. درنتیجه، روشهای مرسوم برای استخراج هیدروکربن از میادین متعارف کارایی الزام را برای استخراج از میادین شیل ندارند. به این نفت و گاز، نفت و گاز شیل گفته می‌شود.
تولید از منابع نفت و گاز شیل به ترتیب حدود 11 و 21 درصد از کل تولیدات نفت و گاز جهان است و تا سال 2040 نیز این مقادیر تغییر چندانی نخواهد داشت. از این رو این نوع نفت و گاز توانسته بازار جهانی و حتی اثرات تحریمی ایران و ونزوئلا را تحت تاثیر قرار دهد. کانادا، چین و آرژانتین از ظرفیت‌های مناسبی جهت استفاده از این تکنولوژی برخوردار هستند اما فاصله بسیار زیادی با آمریکا دارند.
در حال حاضر ایالات متحده با تولید 8 میلیون بشکه در روز نفت و 800 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال، بیش از 80 درصد از نفت و گاز تولیدی از منابع شیل را در جهان به خود اختصاص داده و حدود دوسوم از نفت و گاز تولیدی خود را از این منابع استخراج می‌کند.
به علت رشد تولید گاز از شیل، از سال 2020 آمریکا به صادرکننده خالص گاز طبیعی تبدیل شده است و پیش‌بینی می شود مقدار خالص صادرات در سال‌های آتی افزایش یابد.
در مقایسه با توسعه میادین نفتی متعارف، توسعه میادین شیل با هزینه اولیه کم و هزینه جاری زیاد همراه بوده و بازگشت سرمایه این پروژه‌ها در زمان کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد. این امر باعث کاهش قدرت اوپک در قیمت‌گذاری شده است.
به منظور کسب سهم جدی از بازار گاز منطقه و جلوگیری از حضور رقبایی مانند ال ان جی آمریکا در این بازار، باید رویکرد تبدیل شدن ایران به مرکز مبادلات(هاب) انرژی منطقه با محوریت تجارت گاز که در برنامه هفتم نیز بدان تاکید شده است، به طور جدی پیگیری شود.
در شکل‌های زیر روند افزایش سهم نفت و گاز شیل از کل نفت و گاز در آمریکا را می‌توان دید.
در شکل زیر نیز پراکندگی نفت و گاز شیل در دنیا آورده شده است.
در نمودارهای زیر نیز میزان ذخایر نفت و گاز اثبات شده که قابل برداشت است آورده شده است.
پیش بینی EIA، اداره اطلاعات انرژی آمریکا از سناریوهای تولید نفت خام شیل از منابع آمریکا تا سال 2050 به شکل زیر است.
اما پیش بینی اوپک کمی متفاوت است. اوپک تولید نفت خام از منابع شیل آمریکا را به شکل زیر پیش‌بینی نموده است.
با فرض تولید 100 میلیون بشکه نفت در اوج تولید در سال 2040، نفت شیل حدود 10% از حجم کل نفت دنیا را در اختیار خواهد داشت که 80 درصد از آن توسط آمریکا خواهد بود.
در نهایت باید گفت بدلیل افزایش عرضه نفت از طریق نفت شیل توسط آمریکا، بازار جهانی نفت ایران نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. در واقع نفت ایران و ونزوئلا در مجموع 4 میلیون بشکه نفت بود که با افزایش تولید 3 میلیون بشکه‌ای آمریکا ناشی از نفت شیل، حذف ایران و ونزوئلا از بازار آسان شده بود.
همچنین با افزایش صادرات گاز شیل از سوی آمریکا، بازار روسیه بشدت به هم ریخته و هاب منطقه‌ای شدن ایران در حوزه گازی نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین باید راهکارهای ارائه شده در برنامه هفتم پیشرفت به منظور تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای گاز بسیار جدی باید دنبال شود.
گزارش از سید مصطفی موسوی‌نژاد
