به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ لغو معافیت مالیات بر سوخت رانندگان کامیون‌های ترانزیتی از سوی کشور ترکیه که در روز ۸ دی ماه سال جاری اجرا شد، تردد روزانه ۳۰۰ کامیون از مرز بازرگان را با اختلال مواجه کرده و منجر به ایجاد صف طولانی رانندگان در پشت این مرز به دلیل توقف حدودا ۱۰ روزه شده و آنها را در وضعیت سخت آب‌وهوایی و بدون امکانات لازم قرار داده‌است.
لغو معافیت مالیات رانندگان ایرانی
لغو معافیت مالیات بر سوخت رانندگان کامیون‌های ترانزیتی، بر این اساس است که کامیون‌های ایرانی پس از ورود به ترکیه باید مالیاتی معادل ظرفیت باک سوخت خود پرداخت کنند که میزان این مالیات، ۱۵۵ درصد مالیات ویژه مصرف‌کننده در ترکیه تعیین شده‌است.
طبق این قانون که رسانه‌های کشور ترکیه آن را براساس عمل متقابل یاد کردند، کامیون‌داران به ازای هر لیتر ظرفیت باک خود (اعم از این که پر یا خالی باشد) ۲۷ لیر یا به عبارتی برای هر باک معادل ۶۰ تا ۸۰ میلیون تومان، باید مالیات پرداخت کنند.این تصمیم دولت ترکیه در حالی است که دو کشور در بیست و نهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی در آذر ماه سال جاری، حجم تجارت ۳۰ میلیارد دلاری طی ۵ سال را هدف‌گذاری کرده بودند.
کارشناسان ژئوپلیتیکی بر این باورند که تحولات سوریه و قفقاز، ردپای غیرمستقیمی در این تصمیم سخت‌گیرانه و غیرقابل توجیه ترکیه دارد. مصوبه باک پر که از چندین ماه قبل اجرای آن آغاز شده، به دلیل آن است که قیمت سوخت ایران با سایر کشورها تفاوت قابل‌توجهی دارد و انگیزه اقتصادی برای قاچاق سوخت کشور را فراهم می‌کند.
به دنبال اجرای مصوبه باک‌پر برای کامیون‌های ترک، از همان زمان طرف ترکیه به وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که نسبت به لغو این مصوبه برای کامیون‌های ترک اقدام شود و در غیر این صورت آنها در نظر دارند که عمل متقابل انجام دهند، اما در نهایت مذاکرات به نتیجه نرسید و مصوبه فول باک برای کامیون‌های ترک از طرف شرکت نفت در مرزهای مشترک با ترکیه اجرایی شد که بر این مبنا طرف ترک نیز عمل متقابل انجام داد و معافیت مالیاتی سوخت برای کامیون‌های ورودی ایرانی به ترکیه را لغو کرد.
کارشناسان چه می‌گویند؟
مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت عنوان کرد که کامیون‌های ما نه فقط به ترکیه بار می‌برند بلکه مسیر بعدی آنها اروپا می‌باشد و این اختلال می‌تواند در تجارت ایران با اتحادیه اروپا، سنگ‌اندازی کند و به تجارت خارجی کشور آسیب وارد کند.
باقری ادامه داد: از چندین سال گذشته هشدارهایی مبنی بر اقدامات ترکیه داده می‌شد. مسیرهای ایران برای دسترسی به غرب تنها از کانال ترکیه می‌گذشتند. مسیر سوریه و دریای مدیترانه که درگیر تحولات منطقه و حضور آمریکایی‌ها در آن مناطق بود و خط ریلی جلفا، در این چند ساله مورد توجه قرار نگرفت.
باقری برای حل‌وفصل شرایط فعلی پیشنهاد داد که در سطح مقامات دو کشور نشستی برای این موضوع برقرار شود و دو کشور به تعاملی برسند. باقری تصریح کرد که در همکاری حمل‌ونقلی ایران و ترکیه بهتر است که بعد ریلی ضریب بیشتری بگیرد.
در کنار این، مسئولان حمل‌ونقلی کشور بازنگری ویژه‌ای در تعاملات حمل‌ونقلی و ترانزیتی با کشور ترکیه داشته باشند و از مزایای کریدور خلیج‌فارس-دریای‌سیاه که مسیر جایگزین ایران برای دسترسی به دریای‌سیاه و سپس بازار اروپا است، غافل نشوند.
ایران با همکاری هند و ارمنستان، ابتکار منطقه‌ای کریدور چندوجهی خلیج فارس-دریای سیاه (ITC) را در سال ۲۰۱۶ مطرح کرد که خلیج فارس و جنوب ایران را به آذربایجان و ارمنستان، سپس بنادر پوتی و باتومی گرجستان و درنهایت به دریای سیاه متصل می‌کند.
پس از آن، محموله‌ها با استفاده از کشتی به بنادر بلغارستان و سرانجام به اتحادیه اروپا منتقل می‌شود.کریدور خلیج فارس-دریای سیاه برای ایران به چند دلیل اهمیت راهبردی دارد که یکی از دلایل آن، این است که مسیر دسترسی ایران به غرب، مدت‌هاست که در انحصار ترکیه قرار گرفته‌است و به لحاظ امنیتی و ژئوپلیتیکی، ریسک‌هایی را برای کشور به دنبال دارد که حضور ایران در دریای‌سیاه و اتصال به کشورهای بالکان و سپس سایر کشورهای اروپایی، جایگزین مناسبی برای این انحصار است.
ماجرا از زبان رئیس کمیسیون حمل و نقل
رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران از توقف کامیون‌ها پشت مرز بازرگان به دلیل تصمیم ترکیه مبنی بر دریافت مابه‌التفاوت قیمت سوخت از رانندگان ایرانی خبر داد و گفت: با توجه به توقف ۱۰ روزه کامیون‌ها در مرز، وزارت راه باید به صورت عاجل در این حوزه اقدام کند.
فاطمه مقیمی اظهار کرد: ترکیه تصمیم گرفته مابه‌التفاوت قیمت سوخت را از رانندگان ایرانی دریافت کند. دلیل این وضعیت این است که ایران سال‌ها بود که مابه‌التفاوت قیمت سوخت را از رانندگان خارجی که وارد ایران می‌شدند اخذ می‌کرد و الآن ترکیه می‌خواهد عمل متقابل انجام دهد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر فقط به رانندگانی که مبلغ مابه التفاوت را پرداخت کنند اجازه ورود داده می‌شود، تصریح کرد: این مابه‌التفاوت معادل ۲۷۰ لیر روی هر لیتر گازوئیلی است که رانندگان از ایران خارج می‌کنند. اما راننده فقط به اندازه هزینه سفر پول همراه خودش دارد و اگر این مبلغ را پرداخت کند دچار مشکل خواهد شد. شنیده‌ها حاکی از این است که در روزهای اخیر استاندار آذربایجان غربی نشستی برای حل مشکل رانندگان برگزار کردند که جزئیات آن باید از استانداری دریافت شود.
مقیمی با بیان اینکه این رانندگان فقط به ترکیه بار نمی‌برند بلکه این مرز مسیر حرکت به سوی اروپا است، تصریح کرد: بهترین حالت این است که در مورد موافقت نامه‌های حمل و نقل جاده‌ای که بین کشورها امضا می‌شود، به قید فوریت بازنگری شود. این وضعیت اول از همه به رانندگان به عنوان سرمایه انسانی آسیب می‌زند و مشکل بعدی این است که بارهای صادراتی یک هفته تا ۱۰ روز تاخیر در تحویل داشته‌اند که این موضوع به صادرکنندگان آسیب می‌زند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به توقف ۱۰ روزه کامیون‌ها در مرز، وزارت راه باید به صورت عاجل در این حوزه اقدام کند، گفت: ما می‌دانیم که وزیر راه در این حوزه تلاش خواهند کرد، اما در حال حاضر زمان مهم‌ترین فاکتور است.
گزارش از عرفان عباسی
