به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محمد امینی رعیا*/// رشد مستمر نرخ ارز ادامه دارد و به نقاط خطرناکی رسیده! ریشه این رشد و عامل اصلی آن، کاهش مستمر و ریسک‌پذیری بالای درآمدهای ارزی کشور ناشی از تحریم و ضربات دشمن است. ضرباتی که نسبت به آن کمترین تدبیر و واکنش متناسب را داشتیم.
تا زمانی که تدبیر روی زمین و عملیاتی برای تثبیت و افزایش درآمد ارزی کشور نداشته باشیم، بعید است روند صعودی نرخ ارز متوقف شود. مهمترین نقطه اثر تهدیدها و اقدامات دشمن درآمد ارزی ایران است که بخش اصلی آن هم فعلا فروش نفت است و محافظت از آن به اقدامات فوری و هوشمندانه نیاز دارد.
اینکه مسئله رشد مستمر و جهش نرخ ارز را به جای درآمد ارزی که تحت تاثیر این شرایط کم شده و در حال کاهش بیشتر است، به عوامل دست چندم و کم‌اثر یا بیربط تقلیل دهیم یا راهکارهایی ارائه دهیم که اجرای آن یک کت جادویی پر از ارز میخواهد، یعنی واقعیت بزرگی را یا نمیبینیم یا پنهان میکنیم!
تثبیت و افزایش درآمد ارزی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نیازمند چند اقدام است: اقدام اول و فوریت‌دار، تثبیت فروش فعلی نفت به چین و ایجاد زیرساخت‌های رسمی دوجانبه حول آن است. اقدام دوم، استفاده از فرصت فروش نفت به چین برای جذب سرمایه‌گذاری از این کشور است که ظرفیت بزرگی دارد.
من نمیدانم چه زمانی مسئله مهم و راهبردی چین با آن همه فرصتی که میتواند داشته باشد برای ما جدی خواهد شد و از اینکه در این حوزه اینقدر در بی‌تصمیمی و بی‌برنامگی به سر میبریم بسیار متعجب هستم. عقلا باید این موضوع در سطوح بالا اولویت درجه یک داشته باشد اما در عمل اینگونه نیست!
اقدام سوم فعال کردن فرصتها و مسیرهایی است که میتواند در کوتاه‌مدت و میان مدت درآمد ارزی جدید شکل بدهد. مثلا یک حوزه صنایع غذایی است که الان با نصف ظرفیت کار میکند و میتواند با استفاده از مواد اولیه وارداتی و رفع موانع قانون ورود موقت، رونق ایجاد کند و درآمد ارزی حاصل نماید.
اقدام چهارم اهرم کردن واردات کالای اساسی کشور برای تسویه ارزی خارج از سیستم تراستی و تحریم‌پایه با کشورهای دارای ظرفیت مثل برزیل و روسیه است. مسیری که میتواند به تشکیل نقشه جدیدی از تجارت برای ایران تسرّی پیدا کند و امکان تحریم کشور را به حداقل ممکن میرساند.
اقدام پنجم کاهش سرعت و سیالیت بازار غیررسمی است که تمرکز سیاستگذار را به هم میزند. یک بخش این اقدام معادل سیالیت بازار رسمی با استفاده از اصلاح و تکمیل و تثبیت زیرساختهایی مثل بازار توافقی است و بخش دیگر اقدامات سخت جهت بازگشت ارز صادرکنندگان بزرگ و تضعیف مسیرهای خروج سرمایه.
اقدامات دیگری هم میتوان ذکر کرد و از این منظر بن‌بستی وجود ندارد. مهم این است که بدانیم برای اینکه از مهلکه پیروز خارج شویم، راه‌های امکانپذیر و عملیاتی وجود دارد؛ به شرطی که منتظر این نباشیم که تحولات خود به خود اتفاق بیفتد. این برخورد فعالانه، تدبیر و فرماندهی لازم دارد.
اما من واقعا از اینکه هیچ سرعت عملی در اتخاذ تصمیمات فوری در این شرایط خطیر وجود ندارد و طوری برخورد میشود که انگار یک شرایط عادی داریم و در سطوح بالا بیش از حد خوش خیال و آسوده خاطر هستیم بسیار نگرانم. با ادامه چنین وضعیتی، مذاکرات غیرشرافتندانه از رگ گردن به ما نزدیکتر است!
*کارشناس سیاسی
