به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یلدای ۱۴۰۴ نه تنها بلندترین شب سال، بلکه به تعبیر برخی از رسانهها «گرانترین یلدای تاریخ» بود. رسانه های داخلی اعلام کردند نرخ تورم سالانه میوه و خشکبار در آبان به ۶۱.۸ درصد رسید؛ رقمی که نشان میدهد فشار تورمی بر کالاهای خوراکی، بهویژه اقلام سنتی شب یلدا، به اوج خود رسیده است. افزایش ۶۰ تا ۷۲ درصدی قیمت مغزها مانند گردو، پسته و بادام درختی، سفرههای خانوادگی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
از سوی دیگر، قیمت آجیل مخلوط که سال گذشته حدود ۷۷۰ هزار تومان بود، امسال به بازه ۹۵۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان رسید. این جهش قیمتی نه تنها قدرت خرید طبقه متوسط را کاهش داده، بلکه بسیاری از خانوادهها را به سمت خرید آجیلهای کمکیفیتتر یا حذف آن از سفره یلدا سوق داده است. کارشناسان بازار هشدار میدهند که چنین روندی میتواند به تغییر الگوی مصرف و حتی تضعیف سنتهای فرهنگی منجر شود.
رئیس اتحادیه آجیلفروشان تهران سقف قیمتی ۱.۳ میلیون تومان را برای آجیل شب یلدا تعیین کرده بود، اما گزارشهای میدانی نشان میدهد بازار از این سقف عبور کرده است. این اختلاف میان نرخهای رسمی و واقعیت بازار، بیانگر ضعف نظارت و ناتوانی در کنترل قیمتهاست.
در بخش میوه نیز شرایط مشابهی دیده میشود. قیمت انار، هندوانه و سایر میوههای نمادین یلدا با رشد چشمگیر مواجه شد. هندوانهای که همواره نماد دسترسپذیری و فراوانی بود، امسال با برچسبهای سنگین قیمت عرضه شد. این وضعیت نه تنها فشار اقتصادی را بر خانوارها افزایش داده، بلکه به نوعی شکاف طبقاتی در دسترسی به سنتهای فرهنگی ایجاد کرده است.
از منظر اقتصادی، یلدای ۱۴۰۴ نمونهای روشن از تأثیر تورم بر مناسک اجتماعی است. وقتی هزینههای دورهمی از خود دورهمی سنگینتر میشود، سنتها در معرض تهدید قرار میگیرند. افزایش قیمتها در بازار میوه و خشکبار، علاوه بر فشار مستقیم بر مصرفکننده، پیامدهای اجتماعی گستردهای دارد: کاهش مشارکت در آیینهای جمعی، تغییر الگوی مصرف، و حتی تضعیف حس همبستگی اجتماعی.
با این حال، در دل این بحران، مردم همچنان تلاش کردند چراغ یلدا را روشن نگه دارند. امید به حفظ سنتها و ارزشهای فرهنگی، نیرویی است که حتی در برابر تورم سرسختانه مقاومت میکند. یلدا امسال بیش از هر زمان دیگری یادآور این واقعیت بود که اقتصاد میتواند بر سفرهها سایه بیندازد، اما نمیتواند گرمای دورهمیها را بهطور کامل خاموش کند.
گزارش از هادی هدایت زاده
