«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ به سراغ نادر طالب زاده، یکی از بیان گذاران جشنواره مردمی عمار رفت تا از او درباره چگونگی ورود قشر دانشجو و وضعیت مستندسازی دانشجویی در کشور مصاحبه بگیرد، مصاحبه ای خواندنی درباره جریان سازی دانشجویان در حوزه های مختلف که متن کامل آن به شرح زیر است:
* چند سالی است که شاهد حضور قشر دانشجو در عرصه مستندسازی و ساخت آثار قابل توجه و قابل دفاع از آنها هستیم، درباره ورود دانشجویان به این حوزه صحبت کنید؟
طالب زاده: ورود دانشجویان به عرصه مستندسازی بر می گردد به حدود 7 سال پیش و دورانی که یک گروه از دانشجویان دوره مستندسازی را بر اساس اصول آموزش فیلمسازی در جشنواره فیلم عمار گذراندند و بعد از آن دانشجویان به دو گروه فیلمسازان آرمان و سفیر تقسیم شدند؛ آثاری که تا به حال توسط این گروه از دانشجویان تولید شده جز اولین سری فیلم های دانشجویان به شمار می رود. البته فعالیت در عرصه مستندسازی بعد از آن به دانشجویان سایر دانشگاه ها نیز سرایت کرد و الگوی فیلمسازی مستند دانشجویی در کشور شکل گرفت.
.jpg)
* قطعا دانشجویان در عرصه مستندسازی هنوز در اوایل راه هستند؛ با این حال درباره ضعف های محتوایی و فرمی آثار تولید شده توسط این قشر توضیح دهید؟
طالب زاده: بعضی از دانشجویانی که در این دوره ها شرکت کرده بودند، دوره را کامل طی کردند و آثار خوبی هم تولید کردند و از سوی دیگر عده ای نیز دوره ها را به طور کامل طی نکردند، ولی به دلیل استعداد بالایی که داشتند، توانستند آثار خوبی را تولید کنند و بنده نیز بسیاری از این فیلمسازان دانشجو را که توانستند موجی در کشور ایجاد کنند در برنامه «راز» دعوت کرده بودم.
درباره ضعف آثار تولید شده توسط دانشجویان نیز باید بگویم که ما قبلا هیچ الگویی از اینگونه فیلمسازی نداشتیم و به همین دلیل نمی توانیم وضعیت الان را با گذشته مقایسه کنیم؛ همچنین در دنیا نیز گروه فیلمساز دانشجو همانند ایران نداریم که بخواهیم وضعیت خودمان را با آنها مقایسه کنیم؛ یا اگر هم چنین گروهی وجود دارد بنده از آن اطلاعی ندارم.
علاوه بر آن به دلیل محدودیتی که در رسانه داریم، فیلمسازان دانشجو توانستند با فیلمسازی مستند ناگفته ها را بیان کنند، به طور مثال کاری تحت عنوان «داد» درباره برخورد با اعتراض های صنفی کارگران ساخته شد و ما نیز بر اساس همین مستند، قسمتی را در برنامه «عصر» به مسئله حق اعتراض اختصاص دادیم و می توانم بگویم در کمتر از 2 ماه، شاهد بودیم که وقتی بحث کاسپین ایجاد شد، حق اعتراض در این مهم لحاظ شد. در حقیقت حق اعتراض در کشور با مستند «داد» و همان برنامه «عصر» در کشور آغاز شد؛ از این رو باید بگویم که آثار ساخته شده توسط دانشجویان را مثبت دیده ام.
همچنین در ماه مبارک رمضان در برنامه «راز» کاری درباره اروندکنار پخش کردیم که بعد از آن مقام معظم رهبری طی دستور رسیدگی به این مهم را صادر کردند؛ با این حال باید بگویم که ریشه همه این برنامه ها و اقدامات به آثار تولید شده توسط دانشجویان بر می گردد، نکته جالب اینجاست که بسیاری از این دانشجویان حتی رشته تحصیلی شان نیز رسانه نیست ولی با ورود به این عرصه کمک کردند که حرکت رو به جلویی در این حوزه داشته باشیم.
البته شاید آثار تولید شده به تنهایی نتوانند کاری انجام دهند، ولی وقتی پیرامون برخی از آنها حرکت هایی انجام می شود، مانند رسیدگی به مسئله نبود حق اعتراض که در ادامه مستند «داد» شکل گرفت؛ کار را به جایی رساند که می بینیم امروزه این حق در کشور ما ایجاد شده است.
* امسال هشتمین دوره جشنواره فیلم عمار برگزار می شود، در طول هفت دوره گذشته مسئولین این جشنواره تا چه اندازه تلاش کردند که فیلمسازان دانشجو را به نهادهای فرهنگی مرتبط کنند؟
طالب زاده: قطعا خود به خود این ارتباط شکل می گیرد؛ چرا که در همان ایام برگزاری جشنواره و حتی بعد از آن با بسیاری از این فیلمسازان دانشجو در شبکه های مختلف خبری مصاحبه هایی انجام شده و این فیلمسازان دیده شدند، در حالی که پیش تر اصلا چنین وضعیتی در کشور وجود نداشت که با یک فیلمساز جوان مصاحبه ای انجام شود و این اتفاقات جدیدی است.
اولین گروه از مستندسازان دانشجو نیز در برنامه «راز» آمدند و حتی دست اندرکاران برنامه «ثریا» که یک برنامه تلویزیونی است نیز خودشان مستندسازی می‌کنند و اتفاقا مستندهای تاثیرگذاری هم می‌سازند و در حقیقت امروزه مستندسازی به وسیله ای برای بیان حقایق و مطالبات اجتماعی تبدیل شده است.
.jpg)
* یکی از انتقاداتی که هر از گاهی نسبت به جنبش دانشجوی مطرح می شود، این است که این جنبش از بدنه اجتماع جدا است و به همین دلیل دغدغه اصلی مردم را ندارد، این مهم را قبول دارید؟ به نظر شما مستندهای ساخته شده توسط دانشجویان مطالبات اصلی جامعه را دنبال می کنند؟
طالب زاده: قطعا دانشجو تنها یک دانشجو است و دانشجویان ما به مرز سنی 40 یا 50 سالگی نرسیده اند که دغدغه هایشان متفاوت باشد، ولی در همان سن خودشان با جرات و با ابزار خوب و آموزشی که دیده اند در حال فعالیت هستند و این مهم بسیار جای تقدیر دارد؛ از سوی دیگر می توان جلوی بسیاری از فسادها را از همین طریق گرفت.
نباید فراموش کنیم که هنوز بسیاری از سوژه ها، پیگیری نشده اند و از طرفی نیز هیچ کس جرات نزدیک شدن به برخی از سوژه ها مانند اینکه چطور ثروت های بادآورده نصیب عده ای شده را ندارد، مگر اینکه دانشجویان به سراغ اینگونه سوژه ها بروند.
ما الان شبکه مستند و گروه های مستندسازی در کشور داریم، ولی هیچ کدام از آنها همانند دانشجویان مستندساز نیستند، چرا که دانشجویان با همان امکانات محدودی که دارند حرف های بزرگی را می زنند.
* شما طی چند سال اخیر در فضاهای دانشگاهی حضور زیادی داشته اند، چقدر از ظرفیت این فضا و دانشجویان در ساخت برنامه هایتان مانند «راز» استفاده کرده اید؟
طالب زاده: از این ظرفیت استفاده زیادی کرده ام و هفته گذشته نیز با یکی از جوانان که در حوزه بازی‌های رایانه‌ای و موبایل فعالیت کرده، جلسه داشتم و حتی در برنامه‌ام نیز حضور پیدا کرده است. از سوی دیگر فرهاد عظیما نیز که توانست انیمیشنی را با موضوع پاسخ ایران به حمله آمریکا در خلیج فارس بسازد، جلسه داشتم و اولین بار نیز او را حدود 5 سال پیش که تنها یک اثر 10 دقیقه ای ساخته بود، به برنامه «راز» آوردم، ولی او امروزه یک اثر 87 دقیقه‌ای ساخته و امثال این جوانان به صورت دایم در برنامه ما حضور دارند.
قطعا وقتی رویترز و حتی ترامپ درباره انیمیشن «نبرد خلیج فارس 2» صحبت می‌کنند و حتی شبکه های چینی، فرانسوی و انگلیسی نیز درباره آن مطلب می‌روند، یعنی این انیمیشن انعکاس زیادی داشته است. ما نیز هیچگاه از صحبت کردن با این جوانان خسته نمی‌شویم و با مطرح کردن آنها به مسئولان می‌گوییم که به وظایف شان به خوبی عمل نکردند و باید اقدامات بیشتری را انجام می‌دادند.
قطعا زمانی که رقیب ما درباره این اشخاص صحبت می‌کنند، ما باید به این مسئله و این افراد توجه کنیم؛ در حالی که در داخل کشور درباره این جوانان و به طور مثال شخص فرهاد عظیما حتی 5 دقیقه نیز خبری تهیه نمی‌شود و از این از تنگ نظری های روزگار ما است.
جوانان ما دائما باید دیده شوند تا اعتماد به نفس شان بیشتر شده و به خودشان اعتماد بیش از پیش اعتماد داشته باشند و به الگویی برای سایر افراد تبدیل شوند؛ از این رو توجه به جوانان در این عرصه از سیاست دائمی ما در برنامه هایمان به شمار می‌رود.
.jpg)
* عنوان کردید که آثار تولید شده توسط دانشجویان توانسته موجی را در برخی موضوعات ایجاد کند، چه اتفاقی افتاده که طی 7 سال برگزاری جشنواره عمار چنین وضعیتی را در کشور می بینیم، در حالی که در گذشته حتی دانشجویان رشته فیلمسازی و کارگردانی ما هم نتوانستند چنین اقداماتی را انجام دهند؟
طالب زاده: بحث آموزش و دغدغه مهمترین مسئله است و ما توانستیم این دو بحث را خارج از دانشگاه دنبال کنیم تا جایی که سری اول از دانشجویانی که در دوره های مستندسازی شرکت کردند؛ همگی دانشجویان رشته های برق و مهندسی دانشگاه شریف بوده اند و تنها بعد از طی یک دوره 6 ماهه آموزشی، الان به جایگاهی رسیده اند که خودشان فیلمسازی می کنند.
البته باید بگوییم که متقاضی اصلی برای بحث مستندسازی دانشجویی، خود دانشجویان بوده اند و وقتی کار مرحله به مرحله به پیش رفت دانشجویان بیشتری به این حوزه اضافه شدند.
امروزه بعد از گذشت 7 سالی که از عمر جشنواره فیلم عمار می گذرد، به یک استانداردی در حوزه کیفیت آثار مستند رسیده ایم؛ تا جایی که بسیاری می خواهند بدانند چگونه به این وضعیت و فرهنگ در حوزه مستند دست یافتیم؛ البته باید در حوزه فیلمسازی داستانی نیز بتوانیم چنین وضعیتی را ایجاد کنیم.
* گفتگو از زهرا رمضانی
