به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ حسین معماریان در میزگرد بررسی علل کاهش اقبال دانشجویان به آموزش علوم و مهندسی با بیان این که در چهار دهه‌ی گذشته تعداد دانشجویان مهندسی در ایران ۲۴ برابر شده است گفت: در همین مدت، تعداد اعضای هیئت علمی ۲۷ برابر و تعداد رشته‌ها ۲۰ برابر شده است.
وی با نمایش نموداری درباره‌ی پذیرفته‌شدگان فنی و مهندسی در یک دوره‌ی چهل ساله (از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵) گفت: اوج پذیرفته شدگان دوره کارشناسی فنی مهندسی در سال ۱۳۹۰ بوده است. طی دو سال، ۶۰ هزار نفر در رشته‌های فنی مهندسی دانشگاه پیام نور پذیرفته شده‌اند.
عضو هیئت علمی بازنشسته‌ی دانشگاه تهران بیان کرد: در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ تعداد ۴۰۷۳۸۲۷ در آموزش عالی ایران مشغول به تحصیل بوده‌اند که حدود ۲۹ درصد آن‌ها دانشجویان فنی مهندسی بوده‌اند. در همین سال، ۴۶۶۲۲۳ دانشجو از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل شده‌اند که تعداد دانش‌آموختگان فنی و مهندسی ۱۹۴۲۲۹ بوده است. نرخ بیکاری در ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۲ درصد بوده است. این در حالی است که نرخ بیکاری دانش‌آموختگان رشته‌های مهندسی ۳۷.۵ درصد بوده است.
معماریان ادامه داد: در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ بیش از ۴۷ رشته و ۴۵۹ گرایش مهندسی در مقاطع مختلف تحصیلی فعال بوده است. از این ۴۵۹ گرایش فنی مهندسی ۱۲۹ گرایش برای دوره کاردانی، ۳۲ گرایش متعلق به دوره کارشناسی، ۱۷۳ گرایش برای کارشناسی ارشد و ۱۰۶ گرایش برای مقطع دکتری تعیین شده است.
به گفته‌ی وی، ۴۱۸ دانشگاه، دانشکده‌های مستقل و مراکز آموزش عالی دولتی، موسسات غیرانتفاعی و موسسات وابسته به سازمان‌های دولتی رشته‌های فنی و مهندسی را ارائه می‌دهند.
معماریان بیان کرد: با گذر حباب جمعیتی ایجاد شده در دهه ۶۰ از دوره دبیرستان، تقاضا برای آموزش عالی از اوایل دهه هشتاد به سرعت افزایش یافت. در طول یک دهه (۹۲-۸۲)، متوسط نرخ رشد سالیانه دانشجویان کشور ۹.۸ درصد بوده است. در همین مدت، رشد سالیانه دانشجویان در گروه فنی- مهندسی ۱۳.۴ درصد بوده است.
عضو انجمن ترویج علم ایران خاطرنشان کرد: با گذر تدریجی حباب جمعیتی از مانع کنکور، تعداد متقاضیان این آزمون در اغلب گروه‌های آموزشی به تدریج کاهش یافت. طی یک دوره‌ی پنج ساله (۹۴-۹۰) تعداد داوطلبان گروه ریاضی و فنی از ۳۶۰۸۷۳ به ۱۸۱۸۵۶ رسید. این در حالی بود که در همین مدت، تعداد داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی از ۴۵۱۰۲۸ به ۴۹۸۸۲۲ رسید.
وی در توضیح علل کاهش داوطلبان رشته‌های فنی و مهندسی، گسترش کمی بی‌رویه و سریع آموزش مهندسی به ویژه در چند دانشگاه، ارائه آموزش‌های بی‌کیفیت در بسیاری از مراکز آموزشی، انتشار آمارهای سال‌های اخیر در مورد میزان بالای بیکاری دانش‌آموختگان فنی و مهندسی و افزایش جاذبه گروه‌های علوم پزشکی به دلایلی چون تصور بهتر بودن بازار کار را موثر دانست.
معماریان پیامدهای کاهش اقبال داوطلبان کنکور به انتخاب رشته‌ی ریاضی را کوچک شدن مراکز آموزش مهندسی، افزایش صندلی‌های خالی، غیراقتصادی شدن و توقف فعالیت مراکز آموزشی برتر دانست و گفت: تعداد زیاد صندلی‌های خالی نقش کنکور را کمرنگ کرده است و در شرایط جدید گزینه‌های انتخاب متقاضیان بیشتر شده و اولویت‌های آنان تغییر کرده است.
عضو انجمن آموزش مهندسی ایران درباره علل ایجاد چنین شرایطی گفت: جای خالی آینده‌پژوهی در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزشی، اولویت دادن به توسعه و غفلت از توسعه پایدار و کم‌توجهی به تجربیات ملی و بین‌المللی در ایجاد چنین شرایطی موثر است.
وی با تاکید بر لزوم شناساندن جاذبه‌های مهندسی به دانش‌آموزان گفت: اولویت دادن به کیفیت، گذر موفقیت‌آمیز از فرآیند ارزشیابی برنامه‌های آموزشی و ادغام یا ماموریت‌گرا کردن مراکز آموزشی کوچکتر و با امکانات کمتر از جمله اقداماتی است که می‌توان برای افزایش اقبال به رشته‌های فنی و مهندسی انجام داد.
معماریان در پایان گفت: به دلیل ریسک بالای بخش بهداشت و درمان در طول بحران کرونا، افزایش تدریجی اقبال مجدد به آموزش مهندسی محتمل است.
