خبرنامه دانشجویان ایران: "حجاب بی حجاب" شاید بی‌پروا ترین نوشته ای باشد که تا کنون در رابطه با حجاب خوانده ایم. نویسنده در این کتاب به گفته‌ی خودش متمایل است "بی حجاب از حجاب" سخن بگوید – که خود این ظرافت در انتخاب نام کتاب شایسته‌ی تحسین است-.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بی شک "حجاب" یکی از جذاب ترین و چالش بر انگیز ترین موضوعات برای نویسندگان و پژوهندگان اسلامی و حتی بعضا غیر اسلامی میباشد. شاید تقابلی که بین آموزه‌های صریح و روشن اسلامی و هیاهوی تبلیغاتی غرب مبنی بر عدم تفاوت حقوق مرد و زن وجود دارد بر اهمیت این موضوع بی‌فزاید.
حجاب به عنوان "نماد" یک جامعه‌ی اسلامی و شاید وجه تمییز یک جامعه‌ی مسلمان و غیر از آن، در نگاه اول و ظاهری، حائز اهمیت است. همچنین حجاب مناسب و به دور از خودنمایی‌های مرسوم در بین جوامع غربی، می‌تواند معیار خوبی بر سلامت روانی یک جامعه باشد. فلذا دشمنان جمهوری اسلامی یکی از پاشنه‌های آشیل آن را بحث حجاب می‌دانند و از این روست که سالانه هزینه‌های هنگفتی را صرف تبلیغات گوناگون علیه حجاب می‌کنند.
آنها که گذر پوست کتابخوانیشان تا کنون به دباغ خانه‌ی محمد رضا زائری افتاده است می‌دانند شاخصه‌ی اصلی او در نوع نگاهش به مسائل است و البته جسارتش در پرداختن و مهمتر از آن نوع پرداختن. "حجاب بی حجاب" شاید بی‌پروا ترین نوشته ای باشد که تا کنون در رابطه با حجاب خوانده ایم. نویسنده در این کتاب به گفته‌ی خودش متمایل است "بی حجاب از حجاب" سخن بگوید – که خود این ظرافت در انتخاب نام کتاب شایسته‌ی تحسین است-.
"حجاب بی حجاب" با زبانی به نظر عادلانه فعالیت‌های فرهنگی بعد از انقلاب در این حوزه را غافلانه ترسیم میکند و این سوال را در ذهن پررنگ میکند که "چرا با وجود اینکه از دبستان تا دانشگاه، ما روند تحصیلات و خوراک فکری جوانانمان را تعیین می‌کنیم و با وجود اینکه صدا و سیما و روزنامه‌ها و دیگر رسانه ها همه در اختیار ماست؛ خروجی باب میل ما نیست؟!" و مدعی هستیم که دشمن با چند شبکه‌ی ماهواره‌ای و سینمای هالیوود توانسته عنان فرهنگ را از دست ما برباید. و این مشکل را در بی‌سلیقه‌گی و عدم انجام کار فرهنگی درست و البته اینکه هیچگاه بی حجاب به بحث حجاب نپرداخته‌ایم جستجو میکند. و مشکل اصلی نسل جوان امروز را نبود پاسخ‌های مناسب؛ و یا عدم عرضه‌ی این پاسخ ها به او میداند. در همین راستا شجاعت و جسارت شهید مطهری را در کنار توشه فکری او در مقابله با این مساله، ستایش میکند. و به عبارتی اهمیت کار شهید مطهری را نه فقط در انتشار کتاب "مساله‌ی حجاب" بلکه در مکاتبه و نوشتن مقاله برای مجله‌ی "زن روز" میداند.
زائری در این کتاب تاکید میکند "الانسان حریص علی ما منع" و ترویج مستقیم، رسمی و دولتی حجاب را دارای نتیجه‌ی معکوس میداند. او البته با برخورد با برخی افراد و گروهها که حتی ممکن است سازماندهی شده در جهت اهداف دشمن فعالیت کنند مخالف نیست ولی معتقد است در بحث حجاب همانند دیگر مسائل کشور باید ریشه‌ای وارد عمل شد و مثلا به جای برخورد قهری با دختری که همراه خانواده‌اش در پارک حضور دارد باید جلوی ورود کالای مبتذل فرهگی را گرفت و امثالهم.
کتاب زائری سرشار است از مثالهای جالب و خواندنی و کاربردی که بعضا برای خود او پیش آمده است. برای مثال از کج‌سیلقه‌گی‌ها در مورد نوع نشان دادن مادر درخانواده سخن به میان می‌آورد. و حتی مجوز نگرفتن یکی از کارهای فرهنگی اش برای کودکان که علت آن را تفاوت حجاب مادر در داخل و خارج خانه در یک تصویرگری کارتونی میداند. البته علاوه بر این مثالها او با زیرکی مواردی را که از چشم اکثر افراد پنهان می‌ماند و در ناخودآگاه تاثیر منفی بر دید دختران جوان نسبت به حجاب دارد را نیز رویت میکند. برای مثال از چادری بودن زنان گدا در فیلم ها و یا چادر داشتن مجرمین در دادگاهها و امثال این بی‌سلیقه‌گی‌ها، بی‌تدبیری‌ها و یا بی مسئولیتی‌ها شکایت میکند. و البته در کنار این انتقاد ها او همواره سعی میکند راه حل نشان دهد و برای مثال در پیوست شماره 2 کتاب به معرفی موسسه "دار ربی" میپردازد؛ که توانسته در کشور لبنان یک نمونه‌ی مناسب جهت کار فرهنگی و عملی برای ترغیب دختران به انجام دهد.
او که به مانند پزشکی دلسوز در حال بررسی وضعیت فرهنگی کشور است صراحتا برخورد بزن بهادری و گشت ارشادی (گرچه منکر لزوم وجود گشت ارشاد نیست) با مقوله حجاب را بی نتیجه میداند. و در فصل انتهایی کتاب سعی در بازخوانی نظرات رهبری در این موضوع دارد و اجاف شدن در عمل به سخنان را مشکل اصلی وضعیت فرهنگی و حجاب امروز کشور میداند.
رسانه ها و نشریات مختلف از سوی مختلف و گاها نخ نما به مقوله "حجاب" می پردازند و این باعث می شود فعالان فرهنگی به هر متنی درباره حجاب اعتماد نکنند اما خوانندگان "حجاب بی حجاب" معتقدند امروز هر کسی که میخواهد کار فرهنگی در مورد حجاب و یا حتی موارد دیگر انجام دهد لازم است سری به این کتاب زده باشد و البته "حجاب بی حجاب" کتابی آسمانی نیست و قطعا دارای اشکالاتی نیز میباشد. اما آنچه که آن را متمایز میکند، زاویهی دید، جسارت و بی پروایی نویسنده و مثالهای کاربردی آن است.
حجاب بی حجاب که اولین بار توسط نشر آرما به چپ رسید، حال پس از دو سال چاپ سوم را نیز پشت سر گذاشته است و البته به دلیل عدم شناخت جامعه از این کتاب هنوز به نحو درخور مورد استقبال خوانندگان قرار نگرفته است. امید است خواندن کتاب ره گشایی بر دغدغه های فرهنگی مسئولین کشور باشد و البته هر آنکه دغدغهایی فرهنگی دارد.
*گرداورنده: علی کُرد-دانشجوی دانشگاه بیرجند
