به گزارش خبرنگار«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با اعلام امروز سه کشور اروپایی برای اجرای مکانیسم ماشه، به نظر می رسد پیش دستی رسانه ای در مدیریت افکار عمومی که در طول یک سال و نیم اخیر به شدت تحت فشار جنگ همه جانبه اقتصادی و رسانه ای غرب بوده ، یک امر مهم و ضروری است.
طرح مساله
با نگاهی به تحولات دهه اخیر، نشان می دهد که هرگاه جریان رسانه ای جبهه انقلاب اسلامی آگاهانه و مطابق با سناریو و نقش راهبردی، وارد جنگ نرم با جریان رقیب شده، موفق بوده، و هرگاه منفعلانه در این عرصه حاضر شده، گفتمان انقلاب اسلامی متحمل هزینه های اجتماعی و سیاسی خسارت باری شده است. لذا برای عبور و مدیریت مقطع خاص و جلوگیری از تاثیرات مخرب روانی و اقتصادی بازی قابل پیش بینی توجه به راهکارهای رسانه ای پیش دستانه ضروری است. اهمیت این موضوع آنگاه دوچندان می شود که علیرغم بدعهدی های متعدد آمریکا و غرب، اغلب نظرسنجی های مدت اخیر نشان میدهد اکثریت قابل توجه ای از مردم هم چنان گزینه حفظ حداقلی برجام با اروپای بدعهد را به خروج از این توافقنامه ترجیح می دهند و این موضوع اثر القای رسانه ای جنگ، در صورت پایان برجام، می باتشد.
1.مکانیسم ماشه یا snapback برای حل اختلافات بین طرفهای درگیر در برجام پیش‌بینی شده است و فرایندی است که اگر یکی از طرف های برجام به این نتیجه برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست می تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند. این کمیسیون در چارچوب برجام و با هدف نظارت بر اجرای آن تاسیس شده است. اگر در بازه زمانی ۳۵ روزه موضوع شکایت آنگونه که شاکی میخواهد حل و فصل نشود شکایت کننده می تواند این موضوع را به عنوان دلیلی برای توقف اجرای تعهدات برجامی خود در نظر بگیرد. همچنین شکایت کننده می‌تواند شورای امنیت سازمان ملل را نیز در این خصوص آگاه سازد و عدم اجرای برجام را متذکر شود. پس از آن شورای امنیت نیز ۳۰ روز زمان دارد تا درباره استمرار تعلیق تحریم ها یا باز گرداندن آنها قطعنامه صادر کند. اگر در این مدت شورای امنیت نتواند در این خصوص قطعنامه صادر کند، تمام تحریم‌ها که قبل از این توسط شورای امنیت علیه ایران به اجرا گذاشته شده بود به طور اتوماتیک باز می‌گردد. به این ساز و کار مکانیسم ماشه یا «بازگشت سریع تحریم‌ها» می‌گویند. نکته مهم این سازوکار این است که بازگشت تحریم‌ها قابل وتو نیست.
2.مهمترین دلیل سه کشور اروپایی یعنی انگلستان فرانسه و آلمان برای فعال کردن مکانیسم ماشه در زمان فعلی درخواست آمریکا از آنهاست. ترامپ در چهارشنبه شب و بعد از حمله ایران به پایگاه عین السد، از کشورهای اروپایی خواست تا از برجام خارج شوند. اما در ظاهر آغاز گام پنجم کاهش تعهدات ایران را بهانه کرده‌اند که از هفته گذشته اجرایی شده است اما این سه کشور تا زمانی که بخواهند این مکانیسم را به صورت واقعی فعال کرده و تحریم‌های شورای امنیت را بازگردانند ۶۵ روز زمان نیاز خواهند داشت و این به معنای بازگشت تحریم‌ها به صورت ناگهانی نخواهد بود.
3.درصورت بازگردانده شدن تحریم‌های شورای امنیت باید گفت که حجم تحریم های شورای امنیت بسیار کمتر از حجم تحریم‌هایی است که هم اکنون آمریکا علیه ایران اعمال کرده است؛ به طور مثال تحریم نفتی در تحریم های سازمان ملل وجود ندارد. در میان تحریم‌های بانکی نیز تنها تحریم بانک سپه در تحریم سازمان ملل وجود دارد. بنابراین در صورت بازگشت تحریم‌های سازمان ملل نباید منتظر وقوع یک رخداد اقتصادی خاصی در کشور بود مگر اینکه کشورهای غربی بخواهند با استفاده از این مسئله از جو روانی حاکم در کشور استفاده کرده و انتظارات تورمی را بالا ببرند.
4.نکته اصلی در خصوص فعال سازی مکانیسم ماشه این است که ممکن است طرفداران مذاکره با آمریکا بیان کنند که کشورهای اروپایی و به خصوص آمریکا سعی دارند پرونده ایران را از ماده ۴۱ فصل ۷ منشور سازمان ملل به ذیل ماده ۴۲ منشور ببرند. بر اساس ماده ۴۱ اقدامات نظامی علیه ایران نباید انجام شود اما بر اساس ماده ۴۲ میتوان علیه کشوری که پرونده‌اش در ذیل این ماده قرار می گیرد امکان گزینه نظامی را فعال کرد. این در حالی است که انجام شدن عملیات نظامی در عین الاسد عراق توسط ایران و پاسخ ندادن آمریکا به این عمیات، نشان داد که در بحث نظامی ایران ثابت کرده است آمریکا و سایر کشورهای غربی نمی‌توانند و نمی خواهند پرونده ایران را به بحث نظامی بکشانند.
5.ایران گزینه‌های متعددی برای رویارویی با کشورهای اروپایی در پروسه شکایت دارد؛ از یک سو ایران از همان ابتدای خارج شدن آمریکا از برجام می توانست به دلیل خروج این کشور و اعمال تحریم های گسترده از این قرارداد به طور کامل بیرون بیاید اما به دلیل حسن نیت خود این کار را انجام نداد .در عین حال ایران بارها اعلام کرده است که کشورهای اروپایی نیز نتوانستند تعهدات خود را در قبال ایران در اجرایی ساختن برجام اجرایی سازند. از سوی دیگرهمانطور که پیش از این نیز گفته شد ایران نشان داده است که سایه جنگ با انجام عملیات در عین الاسد عراق از کشور دور شده است. ایران با آگاهی از این حقیقت گزینه‌های متعددی در اختیار دارد که یکی از آنها بیرون رفتن کامل از برجام و اخراج بازرسان سازمان آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران است اگر کشورهای غربی تعهدات خود در قبال ایران را اجرایی نمی سازند ایران نیز نباید تعهدی در قبال آنها داشته باشد.
6.فعال سازی مکانیسم ماشه در واقع اولین گام در میان سه گامی است که به نظر می رسد کشورهای غربی قصد دارند در ادامه کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران به کار ببرند. این سه گام عبارتند از فعال سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم های سازمان ملل، بردن نام ایران در لیست سیاهFATF و در نهایت پروژه «لاکربی سازی» از پرونده سقوط هواپیمای اوکراین در ایران. همه این اقدامات همان‌طور که ترامپ در مسئله ترور شهید سلیمانی نیز بیان کرد برای تقویت جریانی در داخل کشور است که به دنبال مذاکره هسته‌ای با آمریکا هستند به همین دلیل قبل از اینکه کشورهای اروپایی اعلام کند که مکانیسم ماشه را فعال می‌کند بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان بیان کرد که برجام باید با توافق مورد نظر ترامپ جایگزین شود.
راهکارهای رسانه ای برای مدیریت افکار عمومی
1.به مردم اطمینان داده شود که حتی در زمانی که پرونده ایران در ذیل ماده ۴۱ فصل ۷ منشور سازمان ملل قرار داشت هیچگاه سایه جنگ بر سر کشور نبوده و در شرایط فعلی نیز نخواهد بود.
2.تاکید شود حتی با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران این تحریم ها به دلیل حجم کم و کوچک بودن در مقایسه با تحریم های آمریکا عملا نمی تواند تاثیری بر اقتصاد کشور داشته باشد.
3.تبیین شود که گفتگو و مذاکره جدید نمی‌تواند تضمینی برای برداشته شدن تحریم‌ها علیه کشورمان باشد چرا که بر اساس برجام و قطعنامه مرتبط با آن که قطعنامه ۲۲۳۱ است تحریم ها همچنان با وجود برجام نیز ادامه داشته اند و قطعنامه ۲۲۳۱ بر خلاف تصور عموم قطعنامه ای صد تحریمی نبوده و در درون خود تحریم نیز دارد.
4.اعلام شود ایران برای مقابله با اقدامات اروپایی ها و فتنه انگیزی آمریکایی ها گزینه های متعددی دارد که یکی از آنها بیرون آمدن کامل از برجام و اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. بزرگترین دستاورد آمریکا از برجام آنطور که خود آمریکاییها نیز گفته اند، اعمال بازرسی‌های گسترده و بی نظیر بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود و اگر این بازرسی ها خاتمه یابد اصولاً از توافق هسته‌ای چیزی باقی نخواهد ماند.
5.اعلام شود این ایران نبوده است که به تعهدات خود عمل نکرده است بلکه اروپایی ها در طول ۱۸ ماهی که آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران بیرون آمده و ایران نیز صبر استراتژیک در پیش گرفته با ارائه پیشنهادات اقتصادی مختلف مانند راه کار SPV و اینسکس به دنبال سرگرم کردن ایران بودند و عملاً کاری برای حفظ برجام نکردند.
6.اطمینان بخشی طبیعی به مردم در خصوص به پایان رسیدن التهابات اقتصادی با توجه اجرای تندترین فشارهای در دوره یک سال و نیم اخیر با استفاده از اقتصاددانان غیرسیاسی و دانشگاهی و میزگردهای علمی و تحلیلی و استفاده از زبان آمار.
7.روشن سازی اهداف عملیات رسانه ای پروژه اجرای مکانیسم ماشه، برای تشدید نارضایتی های مردم در اثر اتقاقات دوماهه اخیر، اغتشاشات آبان ماه و پیامدهای سقوط هواپیمای اوکراینی.
*گزارش از امیرمحمد بهشت آئین
