به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پس از روی کار آمدن دولت‌های یازدهم و دوازدهم و مخالفت‌های گسترده با سیاست‌های دولت قبل و اتخاذ سیاست‌های جدید خصوصا در بحث حامل‌های انرژی، بر آن شدیم این سیاست‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. در تاریخ چهارم اردیبهشت ۱۳۹۳ آخرین مرحله هدفمندی یارانه‌ها در بخش بنزین و گاز و ... انجام شد و بنزین سهمیه‌ای ۷۰۰ تومان و آزاد ۱۰۰۰ تومان اعلام شد، این آخرین مرحله سهمیه بندی در دولت بود و در سال ۱۳۹۴ بنزین به طور کامل از سهمیه بندی خارج و با قیمت ۱۰۰۰ تومان عرضه شد.
این اتفاق با صحبت‌های آقای روحانی همزمان شد که دو نرخی بودن فسادزا بود برای همین آن را تک نرخی کردیم. نکته‌ای که قابل تامل بود درباره حذف کارت سوخت از مدار سوختگیری بود که فلسفه ایجاد آن جلوگیری از قاچاق بنزین (ارزانی در داخل نسبت به خارج) و تنظیم مصرف بهینه در کشور بود که با دلایل سست و غیر منطقی آقای زنگنه وزیر نفت دولت حذف شد به چندی از سخنان ایشان اشاره می‌کنیم؛
۱) عدم استفاده از اطلاعات کارت‌های سوخت: به اعتقاد من طی هفت و هشت سال گذشته هیچ استفاده‌ای از اطلاعات مندرج در کارت‌های سوخت نشده است. در ادامه گفتند: ما طی سال‌ها استفاده از سامانه سوخت میلیون‌ها اطلاعات جمع آوری کردیم، اما از کدامیک از آن‌ها استفاده کردیم؟
۲) فساد بنزین دو نرخی: «در تاریخ ۵ اردیبهشت ماه ۹۵ هم گفتند: دو نرخی بودن قیمت بنزین فساد می‌آورد و وزارت نفت نه تنها با دو نرخی بودند قیمت بنزین بلکه با دو نرخی بودن هیچ فرآورده نفتی موافق نبودند.»
۳) در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۹۵ در اظهار نظری عجیب درباره طرح سهمیه بندی بنزین گفت: «بهتر است یک چیز به شما بگویم، کاری که هیچ کس در دنیا انجام نمی‌دهد و تنهاما انجام می‌دهیم را باید به آن شک کنیم و بر عکس کاری که در همه جای دنیا انجام می‌شود را اگر انجام ندادیم نیز باید به آن شک کنیم. هیچ کس در دنیا از سامانه هوشمند سوخت استفاده نکرده است.»
۴) در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا: «دو قیمتی شدن سوخت معادل فساد است.»
این اظهارات آقای وزیر در تمام مصاحبه‌ها - روزنامه‌ها - و خبرگزاری‌ها درج شده است. البته از این موضع گیری‌های وزارت نفت که بگذریم هنوز هم آقای رئیس جمهور و آقای زنگنه دلایل و اسنادی برای دو نرخی بودن و فسادزا بودند ارائه نکرده اند. علی ایحال بعد از اجرای این سیاست‌های نادرست و خسارت بار، قاچاق حامل‌های انرژی به شکلی بسیار بالا افزایش یافت و مصرف روزانه بنزین به حدی بالا رفت که که کشور واردات بنزین خود را افزایش داد.
جرقه‌های پشیمانی در سال ۹۷
پس از تک نرخی شدن بنزین و اتفاقات بعد از آن در سال ۱۳۹۷ پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سه فاز نهایی شد این پالایشگاه با همت و پشتکار جوانان ایرانی و قرارگاه خاتم الانبیا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به پایان رسید و کشور را در حوزه بنزین خود کفا کرد، این خودکفایی باعث شد ایران از واردکنندگی به صادر کنندگی روی بیاورد، اما هنوز راه قاچاق باز بود، دولت هم به این نتیجه رسیده بود که سیاستش اشتباه است، اما توان بازگشت به شرایط قبل را در خود احساس نمیکرد و با خروج آمریکا از برجام هم دولت، خود را در سختی و تنگا می‌دید.
همین شرایط باعث شد که زمینه‌چینی‌ها برای برگرداندن سهمیه بندی آغاز شود، اما این بار نه به شیوه در ست بلکه روش‌ای به مراتب غلط، ابتدا به روش دولت نهم و دهم برای اجرای طرح سهمیه بندی می‌پردازیم تا تمایز کار کارشناسی و غیر کارشناسی مشخص شود، دولت نهم برای اجرای طرح سهمیه بندی بنزین حدود شش ماه از از نظر تحلیلگران و صاحب نظران این حوزه از گرایش‌های مختلف استفاده و در صدا وسیما به تبیین آن پرداخت و شب اجرای این طرح رئیس جمهور وقت به طور زنده با مردم صحبت کرد، اما در آبان ۹۸ نه تنها شاهد این موضوع نبودیم که با کمال تعجب چند روز بعد در تبریز رئیس دولت با لحنی طنز آلود مدعی شد خود من هم صبح جمعه از افزایش قیمت بنزین مطلع شدم؛ که دست مایه مطالب مطایبه آمیز مردم کوچه و بازار گردید.
دولت از ابتدای سال ۹۸ به دنبال سهمیه بندی و گران کردن بنزین بود، اما هر دفعه با لو رفتن خبر و صف کشیدن جلوی پمپ بنزین‌ها منتفی می‌شد تا هفته‌ای که منجر به سهمیه بندی شد وزیر نفت گفتند سهمیه بندی نداریم و آخر همان هفته اصل غافلگیری که در عملیات‌های نظامی مرسوم است رخ داد.
ریشه اعتراض و ناراحتی مردم شاید بخش عمده‌ای از آن برای افزایش قیمت بنزین بود، اما نباید از بخش دیگر که، چون ظلم، دروغ، و خراب کردن فکر‌ها است غافل شویم. درست است که تصمیم یک شبه‌ی دولت با آن نحوه کی اطلاع رسانی و آن هم در شب ولادت پیامبر اکرم (ص) و بعد از پیدا شدن ذخایر بزرگ نفتی در خوزستان رخ داد ریشه اعتراض و ناراحتی مردم شاید بخش عمده‌ای از آن برای افزایش قیمت بنزین بود، اما نباید از بخش دیگر که، چون ظلم، دروغ، و خراب کردن فکر‌ها است غافل شویم.
درست است که تصمیم یک شبه‌ی دولت با آن نحوه‌ی اطلاع رسانی و آن هم در شب ولادت پیامبر اکرم (ص) و بعد از پیدا شدن ذخایر بزرگ نفتی در خوزستان رخ داد و تا چند روز هم به آشوب و ناامنی و آسیب به اموال عمومی گذشت و افرادی هم کشته و زخمی شدند، اما این رخداد زائیده آن تصمیم یک شب نبود این واقعه از سال ۹۴ که به آن پرداختیم و از سر لجبازی با دولت قبل و عدم همسو بودند گرایش‌ها وعدم توجه به کار کارشناسی رخ داد؛ و این آفت دولت‌ها در ایران است.
متاسفانه تحلیل‌های دولت بعد از آبان ۹۸ هم نادرست است چرا که درست است قیمت بنزین در ایران نسبت به نرخ جهانی و هزینه پالایش آن بسیار کم است، اما این قیمت کم نسبت به چه چیزی محاسبه می‌شود، حقوق کارمند / دستمزد کارگر یا چه چیز دیگر؟ همین قیمت جدید بنزین برای قشر متوسط و عادی هزینه‌ی بالایی است چه رسد به قشر ضعیف با این وضع کرایه‌ی تاکسی‌ها؟! آقایان قیمت‌های حامل‌های انرژی را با کشور‌های اروپایی و غربی در نظر گرفته و در خصوص درآمد خانوار و حقوق و دستمزد حرفی نمی‌زنند!
گزارش از علی عسگری-دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی
