به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چندی پیش انتشار فیلم‌هایی از برخورد‌های خشونت آمیز با زندانیان در زندان اوین با انتقاد‌های تندی از سوی کنشگران سیاسی و اجتماعی از جمله فعالان دانشجویی مواجه شد. در پی این ماجرا اگر چه رئیس سازمان زندان‌ها با انتشار توئیتی هم مسئولیت رفتار‌های غیرقابل قبول در زندان اوین را پذیرفت و هم از ساحت رهبر معظم انقلاب و ملت ایران عذرخواهی کرد، اما اتحادیه‌ها و تشکل‌های دانشجویی با توجه به رسالتی که در جهت مطالبه گری از مسئولان بر عهده دارند با انتشار چندین نامه و بیانیه ضمن تاکید بر ضرورت برخورد با زندان بانان خاطی خواستار پاسخگویی مسئولان قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها در قبال برخورد‌های خشونت آمیز با زندانیان در زندان اوین شدند.
واقعیت ماجرا این است که در پی انتشار نقد‌های جریان دانشجویی نسبت به برخورد‌های خشونت آمیز با زندانیان در زندان اوین با پیگری‌های بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضائی و علوم اداری نشستی با حضور رئیس و معاونین سازمان زندان‌ها و نمایندگان اتحادیه‌ها و تشکل‌های دانشجویی در جهت پاسخگویی به سوالات و ابهامات فعالان دانشجویی در خصوص نحوه اداره زندان‌ها و برخورد با زندانیان برگزار شده، اما علی رغم اصرار دانشجویان بر انتشار جزئیات کامل نشست مذکور در رسانه‌ها تاکنون جزئیاتی از آن از سوی سازمان زندان‌ها منتشر نشده است؛ البته این سازمان به عنوان میزبان نشست، فعالان دانشجویی را برای بیان مسائل و جزئیات مطرح شده در رسانه‌ها منع نکرده با این وجود حسین زیارتی، مسئول دفتر سیاست داخلی واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق و علی بیات، جانشین معاونت سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری از حاضرین دیدار فعالان دانشجویی با مسئولین سازمان زندان‌ها که در ادامه مهمترین بخش‌های مطرح شده را می‌خوانید.
برای جلوگیری از تکرار اتفاقات زندان اوین چه تمهیداتی اندیشیده شده؟
علی بیات، جانشین معاونت سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری گفت: برگزاری نشست مسئولان سازمان زندان‌ها با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی به عنوان اولین جلسه‌ای که ازبدو پیروزی انقلاب تاکنون با حضور دانشجویان برگزار شده حرکت پسندیده‌ای بوده است با این وجود ما امیدواریم این جلسات در آینده نیز به صورت علنی و با حضور سایر تشکل‌ها و رسانه‌ها استمرار پیدا کنند.
یکی از سوالاتی که در نشست با مسئولان سازمان زندان‌ها پرسیده شد این بود که چه تمهیدانی برای جلوگیری از تکرار اتفاقات زندان اوین اندیشیده شده است که در این راستا توضیحاتی از سوی رئیس سازمان زندان‌ها ارائه شد مثلا به گفته آقای حاج محمدی سربازان سازمان زندان‌ها عمدتا زیر دیپلم بوده و از تحصیلات بالایی برخوردار نیستند و لذا با وجود چنین شرایطی وقوع اتفاقات مشابه زندان اوین اجتناب ناپذیر هستند و سازمان زندان‌ها نمی‌تواند مانع آن‌ها شود. به هر روی درست است که سازمان زندان‌ها نمی‌تواند به طور کامل مانع این اتفاقات شود، اما می‌تواند تمهیداتی بیندیشد که با هزینه زا کردن درگیری‌ها آن‌ها را به حداقل برساند. مضاف بر این سوالی که می‌توان از مسئولان زندان پرسید این است که اگر درگیری‌های زندان اوین با زندانیان مشهور که وابسته به اصحاب قدرت و ثروت هستند رخ می‌داد باز هم می‌گفتند که نمی‌توانند جلوی درگیری‌ها را بگیرند و یا پاسخ دیگری می‌دادند.
مسئله‌ای که وجود دارد این است که شاید به گفته رئیس سازمان زندان‌ها سربازان این سازمان افراد کم سوادی بوده و آموزش‌های لازم را فرا نگرفته باشند، اما در همان فیلم‌ها هم مشاهده می‌کنیم که نیرو‌های رسمی نیز در صحنه‌های درگیری حضور دارند با این وجود سوال این است که چرا این افراد سربازان خاطی را معرفی نمی‌کنند؟
واقعیت این است که حوزه روابط عمومی سازمان زندان‌ها ضعیف است و حتی رئیس این سازمان مشاوران رسانه‌ای خوبی هم در اختیار ندارد که به او یاداوری کنند در رابطه با برخی مسائل به جای انتشار پیام در توئیتر باید به صورت رسمی موضع گیری کند مثلا در خصوص اتفاقات زندان اوین به جای انتشار پیام در توئیتر نیاز بود که سازمان زندان‌ها در قالب یک بیانیه عذرخواهی خود را اعلام کند و این موضوعی بود که تعداد زیادی از فعالان دانشجویی به آن انتقاد کردند و البته پاسخی هم به آن داده نشد.
ضرورت ایجاب می‌کند که نظارت بر سازمان زندان‌ها حداقل توسط نهادی خارج از قوه قضائیه مانند وزارت دادگستری انجام شود تا در صورت بروز اتفاقاتی مانند حوادث زندان اوین بتوان از وزیر در صحن مجلس سوال پرسید و یا او را استیضاح کرد. به هر روی برخی از صاحبنظران معتقدند که اداره سازمان زندان‌ها باید به قوه مجریه محول شود و در عوض سازمان تعزیرات که یک سازمان کاملا قضائی به شمار می‌رود و اداره آن بر عهده وزارت دادگستری است به قوه قضائیه واگذار شود.
برخورد خشونت آمیز با زندانیان خلاف قانون و خلاف شرع است با این وجود در نشست با مسئولان سازمان زندان‌ها یکی از سوالاتی که مطرح شد این بود که آیا از زندانیانی که مورد تعرض قرار گرفته اند دلجویی شده و یا اقدامی در جهت جبران خسارت‌هایی آن‌ها صورت گرفته که آقای حاج محمدی در پاسخ گفت ما در حال شناسایی این زندانیان هستیم.
به گفته آقای حاج محمدی در کشور زندان بد و زندان خوب وجود دارد و سازمان زندان‌ها هم تلاش می‌کند تا وضعیت زندان‌های بد را اصلاح کند با این وجود همین که سازمان زندان‌ها وجود زندان‌های بد در کشور را پذیرفته و یا به خاطر اتفاقات زندان اوین از مردم عذرخواهی می‌کند این رویکرد، رویکرد رو به جلویی است. نکته دیگری که حاج محمدی به آن اشاره کرد این بود که علی رغم امنیتی بودن سازمان زندان‌ها رویکرد او امنیتی نبوده است.
یکی از سوالاتی که در نشست با مسئولان سازمان زندان‌ها مطرح شد در مورد برهنه کردن زندانیان در زمان ورود به زندان بود که به گفته معاون قضایی سازمان زندان‌ها تنها زندانی برهنه می‌شوند که احتمال می‌رود بخواهند مواد مخدر به داخل زندان منتقل کنند.
انتقاد از بی توجهی به سازمان زندان‌ها
مسئله مهمی که از سوی رئیس سازمان زندان مطرح شد بی توجهی سطوح حاکمیتی به سازمان زندان‌ها است به گونه‌ای که بودجه‌های خوبی به این سازمان اختصاص نمی‌یابد. مثالی هم که آقای حاجی محمدی در این رابطه مطرح کرد این بود که نمایندگان مجلس می‌دانند هر گونه تلاش برای افزایش بودجه زندان‌ها محبوبیتی در حوزه انتخابیه شان برای آن‌ها در پی ندارد، ولی اگر همان بودجه را برای احداث ورزشگاه و سینما جذب کنند مردم اقبال بیشتری به آن‌ها نشان می‌دهند.
بحثی که وجود دارد این است که چرا قضات به جای صدور حکم زندان از مجازات‌های جایگزین استفاده نمی‌کنند به هر روی زندان دانشگاه جرم است و زندانیان در این فضا جرائم جدیدتری را هم فرا می‌گیرند و مضاف بر این وقتی که فرد مجرمی روانه زندان می‌شود معلوم نیست چه بلایی بر سر خانواده او می‌آید و این ایرادی است که به قوه قضائیه وارد است.
این نشست در جهت اطلاع یافتن از شرایط زندان‌ها بود
حسین زیارتی، مسئول دفتر سیاست داخلی واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق گفت: بعد از انتشار فیلم‌هایی از برخورد‌های خشونت آمیز با زندانیان در زندان اوین و با توجه به بازتاب رسانه‌ای نقد‌های تشکل‌های دانشجویی نسبت به این موضوع دعوتی از سوی سازمان زندان‌ها در جهت پاسخگویی به سوالات و ابهامات فعالان دانشجویان صورت گرفت، اما در نهایت اگر بخواهم در یک جمله بگویم که در این نشست چه اتفاقی افتاد به نظر بنده هیچ اتفاقی نیفتاد و صرفا این نشست فضایی برای ایجاد آشنایی بین فعالان دانشجویی با مسئولان سازمان زندان‌ها بود؛ البته با توجه به اینکه دانشجویان شناختی از فضای زندان‌ها نداشتند بیشتر هدف ما از حضور در این نشست طرح سوال و اطلاع یافتن از شرایط زندان‌ها بود.
در این نشست یکی از مباحث فعالان دانشجویی ناظر بر این بود که چرا در فضای عملیاتی باید شاهد وقوع اشتباهاتی مانند وقایع زندان اوین باشیم و در این راستا نیز سوالاتی در خصوص چرایی پخش شدن فیلم کتک خوردن زندانی‌ها در برهه کنونی و یا چرایی بی تفاوت بودن زندان بان‌ها مطرح شد. همچنین در این نشست تاکید فعالان دانشجویی بر این بود که در حوزه نظر هم مشکلاتی در زندان‌ها وجود دارد و بر این اساس برای بررسی و مرتفع کردن آن‌ها باید مجموعه‌ای از نظام مسائل ساخته شود؛ از این رو نظام مسائلی که ما آن را برای کمک به سازمان زندان‌ها آماده کرده بودیم در دو سطح ارائه شد که یک سطح آن ناظر به معایب ساختار زندان‌ها بود.
علت وجود رانت برای برخی از زندانی‌ها چیست؟
در ارتباط با معایب ساختار زندان‌ها ۶ سوال از مسئولان سازمان زندان‌ها پرسیده شد که سوال نخست در خصوص نحوه نظارت بر زندان‌ها بود. ما در عمل می‌بینیم که در حوزه اجرایی اداره زندان‌ها بر عهده قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها است و حیطه نظارت بر زندان‌ها نیز در اختیار نهاد بالادستی یعنی قوه قضائیه قرار دارد و این بدان معناست که نظارت و اجرا در حوزه زندان‌ها از سوی یک نهاد صورت می‌گیرد در نتیجه این شیوه از نظارت نه تنها در عمل هیچ منفعتی ندارد بلکه به تبع این شیوه از نظارت نهایتا معلوم نمی‌شود که در زندان‌ها چه اتفاقی می‌افتد و البته ما زمانی از وضعیت واقعی زندان‌ها مطلع می‌شویم که آبروریزی مانند انتشار فیلم‌های برخورد خشونت آمیز با زندانیان در زندان اوین رسانه‌ای می‌شود.
سوال دیگری که در ارتباط با معایب زندان‌ها پرسیده شد وجود رانت برای برخی از زندانی‌ها بود که از جمله مصادیق آن می‌توان به اتاق اختصاصی برادر رئیس جمهور سابق در زندان اوین و یا اعطای مرخصی طولانی مدت به مهدی هاشمی اشاره کرد. مضاف بر این‌ها سوالاتی در خصوص مدیریت مشکل، نظام پاسخگویی سازمان زندان ها، رسانه و روابط عمومی و امنیت سایبری مطرح شد که متاسفانه مسئولان سازمان زندان‌ها از بین شش سوال مطرح شده در ارتباط با معایب زندان‌ها به چهار سوال هیچ پاسخی ندادند و پاسخ‌های آن‌ها به دو سوال دیگر نیز اگر بخواهیم منصفانه بگوییم فقط در برخی بخش‌ها قانع کننده بود. مثلا در حوزه امنیت سایبری سوالاتی در مورد عوامل نفوذ به دوربین‌ها و پخش فیلم‌های برخورد با زندانیان، سازوکار‌های سازمان زندان‌ها برای جلوگیری از اقدامات مشابه زندان اوین، حجم فیلم‌های به سرقت رفته و احتمال پخش بخش‌های دیگری از این فیلم‌ها و دلیل پخش فیلم‌ها در مقطع کنونی از مسئولان سازمان زندان‌ها پرسیده شد، ولی کم و بیش هیچ پاسخی به آن‌ها داده نشد.
فیلم‌هایی که از زندان اوین منتشر شد بیانگر این است که رفتار زندانبان با زندانی خوب نبوده و این یک مشکل است؛ از این رو ما باید از این اتفاق مجموعه‌ای از نظام مسائل را طراحی کنیم؛ و البته ما این نظام مسائل را طراحی و به مسئولان سازمان زندان‌ها ارائه کردیم.
فیلم‌های منتشر شده از زندان اوین را باید جدی گرفت
واقعیت این است که هر تکه از فیلم‌های منتشر شده از زندان اوین دارای یک پیام و مفهوم است پس سازمان زندان‌ها باید مسائلی را که حل آن‌ها در حوزه اختیارات این سازمان است شناسایی و رفع کند و بررسی مسائلی را نیز که خارج از اختیارات شان است به نهاد‌های های ذی ربط محول کند.
