به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در آغازین روزهای هفته کتاب و کتابخوانی که شهر کمی رنگ و بوی کتاب به خود میگیرد با قدم زدن در خیابان انقلاب و گشت و گذار در کتابفروشی به سراغ یک کتابفروشی بزرگ رفتیم. کتاب فروشی «نشر اسم» شعبه میدان انقلاب فارغ از اینکه یک کتابفروشی باشد یک مکان فوق العاده زیبا و پر از آرامش در بین کتاب های مختلف است و قسمتی که از همه جا بیشتر نظرمان را جلب کرد اتاق خیال این فروشگاه بود.
به همین مناسبت با «علی رکاب» یکی از کتابفروشان بدون مرز که این عنوان را خودش مفصل توضیح میدهد، در حوزه کتاب، کتابخوانی و حال و هوای کتابفروشی گفتگویی کردیم که پیشنهاد می‌شود خواندن این گپ و گفت لذت بخش را از دست ندهید.
بخش اول گفتگو را بخوانید؛
مطالعه زمانی هدفمند است که منجر به آگاهی شود/ هنوز در مردم جامعه احساس خلا و کمبود نسبت به مطالعه دیده نمی‌شود
در بخش دوم از این گفتگو میخوانید؛
*کرونا در فضای کسب و کار شما و کتابفروشی ها چه تاثیری داشته است؟
رکاب: کرونا در تمامی کسب و کارها تاثیر بخصوصی داشته است، در حوزه کتاب و مخصوصا کتابفروشی هم تاثیر بسزایی داشته است و یک ذهنیت وجود دارد که چون مردم بیشتر در خانه هستند و فراغتی حاصل شده است وقت بیشتری برای مطالعه دارند که بنده به این موضوع قائل نیستم البته قرنطینه فرصتی بود که می توانستند اهالی فرهنگ از آن بهره ببرند اما فضای کرونا و قرنطینه تأثیر خاصی در فضای کتابخوان تر شدن مردم نداشته است و موضوع کتاب و کتابخوانی آنچنان گسترده نشده است ولی می توانستیم از این فرصت استفاده ویژه بکنیم و بنده هم دغدغه خودم بود که از این فضا استفاده کنم و به همین خاطر در فضای مجازی بیشتر حضور پیدا کردم و بیشتر به معرفی کتاب پرداختم و بنده معتقدم که بهانه وقت نداشتن بر ای مطالعه یک بهانه اشتباهی است همانطور که بهانه قیمت بالای کتاب هم برای مطالعه نکردن یک بهانه غلط است به این صورت که فرد نمی خواهد مطالعه کند می گوید وقت ندارم، نمی خواهد مطالعه کند می گوید که قیمت کتاب بالا رفته است نمی خواهد مطالعه کند می گوید کتاب خوب وجود ندارد به نظر بنده قرنطینه برای کتابخوان‌ها وقت خوبی بود.
*چقدر فضای مجازی در حوزه کتاب و کتابخوانی تاثیر داشته است؟
رکاب: در کل اشکالی که ما داریم به طور مثال اگر ماه چیز خوبی را می بینیم و یا موضوع خوبی برخورد می کنیم باید آن را معرفی کنیم به طور مثال اگر من یک چای خوب می خورم باید آن چایی را معرفی کنم، در جامعه ما این اتفاق به طور خوبی رقم نمیخورد به طور مثال اگر ما یک کتاب خوبی خواندیم وقتی که همدیگر را می‌بینیم به همدیگر آن کتاب را معرفی کنیم اما متاسفانه ما این کار را نمی‌کنیم ای کاش در احوالپرسی ها هنگام دید و بازدید یکی از سوالات رایج مان این باشد که جدیداً چه کتاب خوبی خوانده ایم، بنده وقتی دوستانم از من می‌پرسند که چه کتابی خوانده اید خیلی احساس خوبی پیدا می کنم و به بقیه آن را معرفی می کنم؛ متاسفانه خیلی از افراد در برابر فضای مجازی موضع می‌گیرند به خاطر اینکه یک عرصه جدیدی به حساب می آید و متاسفانه قشر فرهیخته و نخبه ما که می توانستند محتوای خوبی در آن ارائه بدهند وارد این مقوله نشده اند و افراد دیگری صرفاً برای کارهای سطحی و امور بی اهمیت وارد این فضا شده‌اند و صاحب و حاکم بر این فضا گشته اند و یکه تاز این عرصه شده‌اند؛ بنده بارها گفته ام که افراد مختلف پیش من می آیند و می گویند که بنده فالوور و دنبال کننده زیادی و در صفحات مجازی ندارم اما بنده به آنها می‌گویم که حتی به تعداد افراد کمی که شما را دنبال می‌کنند هم کتاب خوب را معرفی کنید نکته اینجاست که حتی علمای بزرگ ما هم پامنبری های تعداد کمی داشتند و با همین تعداد کم توانستند که دنیا را تغییر دهند آن هم در آن دوره ای که اگر می خواستیم یک خبری از اینجا به سایر نقاط دنیا ارسال شود زمان و هزینه های زیادی می‌برد، بنده بر این باور هستم که در این فضای مجازی حتی با تعداد افراد کم هم میتوانیم تاثیر بگذاریم که خیلی خوب است و ما باید کار خودمان را در این فضا انجام بدهیم و باید هر وقتی کتاب می خوانیم به دیگران آن را معرفی کنیم من این نکته را به مشتری های خودمان هم در کتابفروشی می گویم و این تأثیر به سزایی دارد چون خوب است کتابی را که میخوانیم آن را معرفی کنیم و به اندازه دو خط درباره آن بنویسیم.
*برای شروع یک کتاب جدید در فضای مجازی عنوان "لذت شروع یک کتاب جدید" را استفاده میکنید، کمی برای ما از این لذت بگویید.
رکاب: فکر می کنم این موضوع برای همه هم جذاب باشد و کتابی که خود آدم انتخاب کرده است و آن را شروع بع مطالعه می کند یک کار لذت بخش است خیلی وقت ها دیده‌ام افرادی دوست دارند کتابشان را زودتر تمام کنند تا کتاب جدیدی را شروع برای مطالعه شروع کنند این امر یک امر لذت بخشی است مگر اینکه یک کار سفارشی باشد که آن را مطالعه می‌کنیم و به آن هیچ حسی نداریم.
*چقدر در روز مطالعه میکنید؟
رکاب: بنده بیشتر از اینکه زمان مطالعه ام زیاد باشد، بر روی تداوم مطالعه تمرکز کرده‌ام و سعی دارم که هر روز مطالعه کنم، بعضی افراد هستند که در یک روز ۱۰ ساعت مطالعه می کنند اما در ۱۰ روز بعدی اصلاً مطالعه ندارد؛ بنده بیشتر در مسیر رفت و آمد به منزل مطالعه می کنم و در زمان‌های صبح زود مطالعه را در برنامه ام قرار داده ام و بیشتر حجم مطالعه ام در صبح های زود انجام می شود و در حال حاضر هم از وقتی که فرزند دار شده ام بیشتر زمانی باید مطالعه کنم که پسرم خواب است، زیرا وقتی که کتابی را می خوانم می‌خواهد آن کتاب را به دست بگیرد و او هم آن را نگاه کند بنده بیشتر به خاطر اینکه مسیر محل کارم از منزل دور است از زمان این مسیر رفت و آمد استفاده میکنم و به مطالعه می پردازم برای بنده این مسیر با تمرکز ترین مسیر است که می‌توانم در آن به مطالعه کنم.
*درباره گروه "کتابفروشان بدون مرز" برای ما توضیح دهید.
رکاب: کتاب فروشان بدون مرز افرادی هستند که در همه جا کتابفروش می باشند و اصلاً مرزی برای کارش از نظر زمانی و چه از لحاظ مکانی وجود ندارد به طور مثال خود بنده خارج از کتاب فروشی امکان ندارد کسی در مورد کتاب سوال کند و بنده پاسخ او را ندهم و بنده در همه مکان ها سعی میکنم با افراد به نوعی یک نسبتی با کتاب پیدا کنم به گونه ای که بنده با میوه فروشی در محل هم ارتباط گرفته ام و هر چند وقت یک بار برای او کتاب می‌آورم و او هم مطالعه می‌کند؛ دقیق تر بگویم که کتابفروش بدون مرز هیچ محدودیتی ندارد به طور مثال شما در روز هیچکس را نمی بینید و به سر کار می‌روید و بر می گردید در آن محل کار هم همکاران را باید به مطالعه توصیه کنید و برای آنها کتاب معرفی کنید، کتابفروش باید مخاطب را ترغیب کند و به هر نحوی آن را به کتاب‌فروشی‌های بکشاند و کتاب را به دستان مخاطب برساند؛ یک نکته مهم است که بنده به آن اعتقاد دارم و آن این است که کتابخوانی صرفاً به خاطر خود کتاب خواند فضیلتی ندارد و آن کتاب خواندنی فضیلت دارد که منتج به آگاهی شود و آگاهی ما را افزایش دهد و آن کتاب خواندن باید بر اساس نیاز ما باشد، معتقد هستم که آدم یک مسئله‌ای دارد و یک سوال برای خود دارد، در حقیقت رشد انسان از سوالی به سوال دیگر افزایش پیدا می‌کند و باید این سوال ها مسیر درستی را طی کند و هر سوال باید ما را به سوال در سطح بعدی هدایت کند و هر سوال یک نیازی در ما به وجود آورده است و ما باید مطالعه مان بر اساس آن نیاز باشد که به آن مطالعه آگاهانه بگوییم و کتابی که مناسب این نیاز هست را پیدا کنیم و شروع به مطالعه آن کنیم.
فردی اگر بخواهد کتابفروش بدون مرز باشد باید بتواند تمام ویژگی هایی که در مورد یک کتاب فروش را گفتیم را داشته باشد. در اینجا باید این فرد به سراغ انسان ها برود و مانند کتاب فروشی آدم ها به سراغ تو نمی آیند باید به سراغ آنها برویم و نیاز آنها را بفهمیم به آنها بگوییم که برای حل این نیاز باید از کتابها بهره ببرند و آنها را به سمتی هدایت کنیم که به مطالعه آن کتاب روی بیاورند و اینها مستلزم این است که حتما بتوانیم مردم شناسی، جامعه شناسی و روانکاوی بلد باشیم.
این موضوع یکی از سخت ترین مراحل است و باید کتاب فروش بدون مرز حرفه‌ای این توانمندی‌ها را فرا بگیرد، بنده امیدوارم روزی فرا برسد که همه مردم دنیا عضو کتابفروشان بدون مرز باشند محدودیتی هم طبیعتا برای عضو بودن وجود ندارد و در اینصورت می توان گفت آن جامعه جامعه ایده آلی می شود.
بنده قائلم که جامعه ما در حوزه مطالعه حتی توقف نکرده است و دچار پسرفت است متأسفانه در برنامه های تلویزیونی برنامه‌ای که صرفاً به کتاب بپردازد نداریم طبق قول رهبر انقلاب هنوز کتاب در سبد خرید مردم نیامده است و هنوز مردم ما احساس خلا و کمبود نسبت به مطالعه را ندارند و برای آن اهمیت قائل نیستند
*کمی درباره گروه‌های کتابخوانی و حلقه های مطالعه کتاب که در کتابفروشی تان راه اندازی کرده اید برایمان توضیح دهید.
رکاب: این حلقه های کتابخوانی تاکنون برای بنده خیلی برکت داشته است و در حال حاضر در سه حلقه کتابخوانی به صورت مستمر حضور دارم بنده معتقد هستم که این استمرار چون ریشه جوی و احساسی ندارد خیلی مهم است و بر روی آن خیلی تاکید دارم و در این جلسات کتابخوانی هیچ وقت غیبت نکرده ام و همیشه حضور داشته ام و بزرگترین مزیت این جلسات کتابخوانی این است که شما کتاب را از چند منظر میخوانید و زمانی که همزمان کتاب را میخوانی یک منظر برداشت شخصی خودت است و با برداشت های دیگران هم از آن کتاب آشنا می شوی به طور مثال اگر شما در یک حلقه ی کتابخوانی یک کتاب را با ده نفر مطالعه کنید انگار آن کتاب را با ده زاویه دید متفاوت مطالعه کرده ای و این خیلی موثر است و بنده دوست دارم که حلقه های بیشتری شکل بگیرد و خیلی اصرار دارم که آثار شهید مطهری را در این دورهمی ها مطالعه کنم و یک حلقه دیگری که همیشه سعی دارم آن را داشته باشم آن است که بنده با همسرم همیشه یک کتاب را مورد مطالعه قرار می دهیم و در حال حاضر کتابی را که با همدیگر می خوانیم در حوزه تربیت کودک است.
*در پایان اگر نکته و مطلبی دارید برا ما بیان بفرمایید.
رکاب: سوال های شما سوال هایی بود که قبلاً به آن مفصل فکر کرده بودم اما سوال مهم تری که باید همه ما به آن فکر کنیم، به نظر بنده به همان احساس نیاز هم ختم می شود و می تواند بی نهایت جواب داشته باشد این است که "چرا کتاب؟" بنده فکر می کنم این سوال یک سوال خوب و مهم است و ما هیچ وقت از کتاب رهایی پیدا نخواهیم کرد.
* گزارش از سجاد باقری
