به گزارش سرویس صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دقیقا ۹ ماه پیش بود که زمزمه‌های ورود کرونا به کشور شنیده شد. دیری نپایید که به این شایعات مهر صحت خورد و حضور این مهمان ناخوانده در کشور تایید شد. نظام آموزشی طبیعتا غافلگیر و دچار سردرگمی شد. کلاس‌ها باید از راه دور برگزار می‌شدند و بستری جز فضای مجازی یافت نمی‌شد. تقریبا بر همه‌ی دانشگاه‌های کشور، امری جز تجربه‌ی محدود آموزش از راه دور حاکم نبود و در پی آن، هم مسئولین دانشگاهی و هم دانشجویان دچار چالش‌ها و مشکلات زیادی شدند. مشکلاتی که به طور عمده از ضعف‌های زیر ساختی منشا می‌گرفتند، به مرور و با پیگیری‌های مسئولین دانشگاه، اساتید و دانشجویان، ظاهرا پله پله رفع می‌شدند.
ترم جدید با راه اندازی بستری با امکانات جدید، وعده‌های کاهش بسیاری از مشکلات ترم قبل و بر طرف شدن نواقص پیشین، آغاز شد، اما پس از گذشت مدتی نه چندان دور، عیوب به ظاهر حل شده‌ی سامانه‌ی امید، نمایان شد.
به چند نمونه از عیوب و مشکلاتی که رفع شده بود، ولی اعتراضات و شکایات دانشجویان را در پی داشت، به شرح ذیل اشاره خواهد شد؛
۱. عدم توانایی ارائه خدمات به کاربر، قفل شدن سامانه و خارج کردن کاربر از کلاس درس و حتی خود سایت. از آنجایی که به خاطر شرایط کرونایی، امکان ارزیابی دانشجویان به روش‌های سنتی و امتحانات حضوری وجود ندارد و همچنین برای جلوگیری از تخلفات آموزشی و ضایع شدن حق دانشجویان تلاشگر، بار ارزیابی آن‌ها و لحاظ کردن نمره‌ی پایان ترم، میان فعالیت‌های ترمی و کلاسی تقسیم شد. به همین علت، واضح است که اگر این ایرادات حل نشوند و در حین برگزاری امتحانات میان ترم و پایان ترم که دارای زمان محدود در سامانه است رخ دهد، در صورت عدم توانایی اثبات، ضربه‌ی بزرگ و غیر قابل جبرانی به دانشجو وارد می‌آید.
۲. مورد بعدی که کاملا محسوس است، نحوه‌ی حضور و غیاب در سامانه‌ی امید است که بسیار جای نقد دارد. حضور و غیاب را سیستم بر اساس درصد نسبت حضور دانشجو به حضور استاد در کلاس و فعال و بازبودن صفحه‌ی درس مربوطه می‌سنجد. این ایده، منطقی جلوه میکند، اما مشکل دانشجو زمانی آغاز میشود که استاد، آموزش کافی را برای استفاده از سامانه فرا نگرفته است. به عنوان مثال، استاد اعلام میکند که درس و کلاس به اتمام رسیده است، اما از کلاس خارج نشده و کلاس را نمی‌بندد؟! و گاهی ملاحظه شده است که برخی از اساتید در زمان‌هایی خارج از برنامه‌ی هفتگی وارد کلاس میشوند و همه‌ی دانشجویان آن کلاس، غایب تلقی میشوند بدون آنکه حتی فکرش را کنند.
علاوه بر موارد مذکور، هنگامی که تدریس از مدت زمان دو ساعت فراتر می‌رود، سیستم بایدملاک حضور در کلاس را همان دو ساعت در نظر بگیرد که به هیچ وجه چنین چیزی دیده نشده و در صورت تجاوز مدت آموزش از زمان مقرر در برنامه هفتگی، ملاک همچنان میزان باز ماندن برنامه است.
٣. با گذشت ۹ ماه آموزش مجازی در بستر Adobe Connect متاسفانه همچنان فقدان آموزش مناسب اساتید در جهت آشنایی با نحوه‌ی استفاده از این سامانه و تعامل با دانشجو، احساس میشود. از طرف واحد علمی- صنفی تشکل انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه سمنان، به مسئول محترم آموزش دانشگاه پیشنهاد میشود که در اسرع وقت، آموزش‌های مناسبی در این باره به اساتید ارائه گردد.
۴. با وجود پیگیری مسئولین زحمت کش دانشگاه سمنان و اعلام وزارت ارتباطات در خصوص ایجاد امکان ثبت دامنه‌های ارتباط با مراکز دانشگاهی باهدف رایگان شدن ترافیک آموش‌های مجازی، هنوز برخی دانشجویان مدعی کاهش حجم بسته اینترنتی خود هنگام استفاده از آموزش‌های دانشگاه سمنان هستند. با مراجعه به سایت وزارت ارتباطات و مشاهده لیست دامنه‌های ثبت شده و نیافتن آدرس برخی از دامنه‌های مربوط به آموزش مجازی دانشگاه سمنان، میتوان به صحت ادعای دانشجویان پی برد.
مسئله‌ای که گرچه در لیست ایرادات سامانه و آموزش مجازی نمی‌گنجد، اما از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، قوانین آموزشی می‌باشد. نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۸-۹۹ و ورود ناگھانی کرونا به ایران منجر به تصمیمات صحیح و قابل تقدیر مسئولین ذی ربط شد؛ تغییر قوانین آموزشی مطابق با شرایط کلان‌های مجازی و کانتی‌های زیر نشناختی، از قبیل حذف محدودیت غیبت، حذف قانون مشروطی و جواز حذف ترم بدون احتساب سنوات، به رفع نگرانی‌های دانشجویان در آن ترم کمک شایانی کرد.
اما سوالی که مطرح میشود این است؛ از میان شرایط کرونایی و ضعف زیرساختی برای پوشش تمامی کلاس‌های آنلاین بدون قطعی و اخلال، عدم دسترسی همه‌ی دانشجویان به اینترنت مناسب، وجود امکان تخلفات آموزشی-امتحانی و تسلط ضعیف تعداد قابل توجهی از اساتید جهت استفاده از بستر‌های مجازی و تعامل با دانشجویان، کدام یک تغییر محسوس کرده و نتیجه‌ی مطلوب حاصل شده که قوانین و شروط فوق مجددا به لیست قوانین آموزشی بازگشته اند؟! آیابه واقع نگرانی‌هایی که منجر به حذف و در نظر نگرفتن این قوانین شده بود، همگی به طور کامل برطرف شده اند؟!
سخن آخر؛ امید است که درک متقابل میان دانشجویان، اساتید و مسئولین دلسوز و باتجربه‌ی دانشگاه، به خاطره‌ای خوش از آموزش مجازی در دوران کرونایی تبدیل شود.
گزارش از مهدی محمودی
