به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ روز دانشجو در ایران، به یاد سه دانشجوی شهید ایرانی نامگذاری شده است. سه دانشجویی که هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، معاون رئیس جمهور وقت ایالات متحده امریکا، از ایران و از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، در دانشگاه تهران به دست ماموران رژیم طاغوت به شهادت رسدند.
در واقع دیدار ریچارد نیکسون از ایران اعتراض مردم و دانشجویان را فراهم کرد و در 14 آذر 1332 به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاس‌ها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطۀ دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت. سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاس‌های درس حمله کردند و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی شدند. نیروهای امنیتی در دانشکدۀ فنی، با شلیک تیر موجب مرگ سه دانشجوی این دانشکده به نام‌های احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد.
امروزه اما با گذشت بیش از نیم قرن از آن موضوع، از این روز با عنوان روز دانشجو یاد می‌شود، به طوری که این روز، از جهاتی مختلف از طرف دانشجویان گرامی داشته می‌شود و به عنوان سنلی برای نمایش اقتدار و ریشه مطالبه گری در دانشجو از این روز یاد می‌شود.
اهمیت احیای 16 آذر از76 به بعد به این سبب است که این روز بیش از آن که صبغه آکادمیک و دانشگاهی داشته باشد رنگ و بوی سیاسی دارد و طبعا در دولتی که با شعار توسعه سیاسی بر سر کار آمده بود کارکرد بیشتری یافت تا دولتهای قبلی که دل مشغول سازندگی و جنگ تحمیلی بودند.
بر این اساس، این حرکت تبدیل به یک سنت شده است، و رئیس جمهور هر ساله در روز دانشجو (روز 16 آذر) در یکی از دانشگاه های کشور برای گرامیداشت مراسم روز دانشجو حاضر می‌شود.
دراین پرونده، نگاهی گذرا خواهیم داشت به حضور روسای جمهور دولتهای هفتم تا دهم در دانشگاه ها و در پرونده آتی می‌پردازیم به حواشی موجود دردیدار‌های حسن روحانی در نشست‌های دانشجویی؛
دولت اصلاحات
روز دانشجو/ سال ۱۳۷۶
در نخستین 16 آذر رئیس دولت اصلاحات، تهران به خاطر میزبانی سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (سازمان همکاری‌های اسلامی) تعطیل بود و امکان حضور رئیس جمهوری جدید در دانشگاه وجود نداشت، اما رئیس دولت اصلاحات در نخستین سالروز دوم خرداد و در سال 77 به دانشگاه تهران رفت و نطق مشهوری ایراد کرد که بخش‌هایی از آن در فیلم «بوی کافور- عطر یاس» بهمن فرمان آرا هم آمده است.
روز دانشجو/ سال ۱۳۷۷
رئیس جمهوری وقت ایران به دانشگاه رفت و از مشروطیت و جمهوریت گفت. این مراسم به شدت تحت‌تأثیر چند فقره قتل سیاسی قرار داشت و هنوز وزارت اطلاعات اطلاعیه مشهور درباره دخالت «برخی عوامل خودسر» در قتل فعالان سیاسی و فرهنگی فروهرها و مختاری و پوینده- را صادر نکرده بود. در این سخنرانی بود که رئیس دولت اصلاحات گفت: «در پی قهرمان نباشید»
روز دانشجو/ سال ۱۳۷۸
حضور رئیس جمهوری در دانشگاه در حالی به دلیل بیماری به تعویق افتاد که سال قبل با تن تب دار به مراسم رفته بود. با توجه به واقعه کوی دانشگاه در همان سال و زندانی‌شدن برخی چهر‌های سیاسی فضای دانشگاه پر تنش بود. البته چند روز بعد رئیس دولت اصلاحات به دانشگاه علم وصنعت رفت. فضا انتخاباتی بود و درپیش‌بودن انتخابات مجلس ششم و بحث کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی جامعه و دانشگاه را به شدت سیاسی کرده بود. سخنان او انتظار روزنامه‌های اصلاح طلب را که پر تعداد و مؤثر بودند برآورده نکرد، اما اصل گفت‌وگو مورد استقبال قرار گرفت.
روز دانشجو چهارم/ سال ۱۳۷۹
رئیس دولت اصلاحات در حالی در مراسم 16 آذر شرکت کرد که دانشجویان، نگران کاندیدا نشدن او برای دوره بعد بودند. توقیف شماری از مطبوعات در اردیبهشت همان سال فضای جامعه را تغییر داده بود و صدای رئیس جمهوری هم دیگر چندان به گوش مردم نمی‌رسید. هنگامی که حاضران شعار دادند: «افشا کن- افشا کن» او پاسخ داد: «مطلبی برای افشاگری ندارد». این سخن به مذاق روزنامه محوری اصول‌گرایان بسیار خوش نشست و به استهزای کسانی پرداخت که مدام از رئیس دولت اصلاحات افشاگری می‌خواستند.
روز دانشجو پنجم/ سال ۱۳۸۰
اولین سال دور جدید ریاست جمهوری رئیس دولت اصلاحات همراه بود با کسب 22 میلیون رأی و بعد آن واقعه 11 سپتامبر 16آذر به دلیل تقارن با ایام سوگواری حضرت علی (ع) برگزار نشد ولی بعدتر دیدار محدودی با دانشجویان برگزیده داشت. در همین جمع بود که گفت: «از سکوت دانشگاه نباید شادمان بود» و جمله‌ای که روزنامه‌نگاران ارگان صدا‌و‌سیما به عنوان تیتر برگزیدند: «باز هم می‌گویم اعتدال».
روز دانشجو/ سال ۱۳۸۱
16 آذر 1381 رئیس جمهوری در مراسم روز دانشجو حاضر نشد. پیش از آن هم خود گفته بود: «فکر نمی‌کنم امسال 16 آذر جایی بروم. البته همیشه مخلص دانشجویان هستم و با آنان گفت‌وگو می‌کنم و ان‌شاءالله در موقع مقتضی دیدار و گفت‌وگو خواهم داشت.»
روز دانشجو/ سال ۱۳۸۲
در این سال فضای سیاسی کشور از یک سو تحت تأثیر موفقیت اصول گرایان در انتخابات شوراها به ویژه شورای شهر تهران قرار داشت و از‌طرف‌دیگر موضوع انتخابات مجلس هفتم و احتمال رد صلاحیت گسترده موجب شد رئیس دولت اصلاحات ملاحظه کند و در مراسمی شرکت نکند.
روز دانشجو/ سال ۱۳۸۳
در آخرین سال ریاست جمهوری رئیس دولت اصلاحات متفاوت‌ترین 16 آذر رقم خورد. فضا به شدت رادیکال شده بود. با تشکیل مجلس هفتم دانشجویان اصلاح طلب و تحول‌خواه احساس نومیدی می‌کردند و رئیس دولت اصلاحات را به خاطر برگزار‌کردن انتخابات مجلس هفتم مقصر می‌دانستند.
عده ای از دانشجویان در هنگام سخنرانی خاتمی فریاد می‌زدند : « بسه دروغ، بسه دروغ»؛ که خاتمی پاسخ داد شما باید منطقی باشید. بعد از سخنان نماینده برخی از تشکل‌های دانشجویی، عده ای از دانشجویان فریاد زدند «مرگ بر دیکتاتور- خاتمی؛ تو به ما پشت کردی» که خاتمی پاسخ داد: نه هنوز رویم به طرف شماست. خاتمی ادامه داد: باید دموکراسی را قبول داشته باشیم. فقط دیکتاتورها هستند که غیر خودشان را قبول ندارند... ما باید عقاید مختلف یکدیگر را تحمل کنیم ... »؛ که عده ای شعار دادند: « باز دروغ، باز دروغ».
زمانی که خاتمی گفت من اولا شهادت روشنفکری ام را بدهم؛ عده ای شروع کردند به هو کردن خاتمی که در این زمان خاتمی نیز به این اهانت ها واکنش نشان داد و با عصبانیت گفت: « این خلاف مصالح دیگران و روش دموکراتیک است. چند نفری هستند که هو می‌کنند.کاری نکنید که بگویم بیرونتان کنند. آدم باشید. آدم هایی که تحمل دیگران را ندارند خدا نکند به قدرت برسند. در همه چیز انحراف ایجاد کردید حالا آمدید اینجا نمی خواهید که ما حرف بزنیم.»
دولت مهرورزی
روز دانشجو/ سال ۱۳۸۴
رئیس جمهوری دیگر بر سر کار آمده بود. محمود احمدی نژاد که نگاه کاملا متفاوتی با سلف خود داشت و به خاطر مطرح‌کردن بحث هولوکاست مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفته و نام او بر سر زبان‌ها افتاده بود. تهران در این روز به سبب شدت آلودگی هوا تهران تعطیل شد و سانحه سقوط یک فروند هواپیمای سی-130 در 15 آذر حامل نیروهای نظامی و جمعی از خبرنگاران و مرگ نزدیک به 100 نفر فضای جامعه را تحت تأثیر قرار داد. رئیس جمهوری جدید که بر دانشگاهی بودن خود تأکید داشت در سیستان و بلوچستان بر کاهش شهریه دانشگاه آزاد تأکید کرد تا مسیر نگاه‌ها را به سوی این دانشگاه بیرون از اراده دولت تغییر دهد.
تلاش برای برهم زدن سخنرانی احمدی نژاد بسیار گسترده بود؛ این امر نه تنها برنامه ریزی شده به نظر می‌رسید بلکه حتی دامنه توهین‌ها، هیاهو ها و جنجال‌ها به مراتب از سخنرانی های خاتمی بیشتر و شدید تر بود. اما احمدی نژاد که هیچ‌گاه داعیه روشنفکری نداشت، کوچکترین عصبانیتی پیدا نکرد و در برابر بدترین توهین‌ها و اهانت ها با لبخند و پاسخ‌های هوشمندانه از آن ها عبور می‌کرد.
در بخش دیگری از سخنرانی احمدی نژاد همان تعدادی که از ابتدا قصد برهم زدن جلسه را با سردادن شعارهای تشنج آفرین داشتند، شروع به آتش زدن تصاویر احمدی‌نژاد کردند که احمدی‌نژاد در واکنش به این موضوع عنوان کرد: «پیشگامان ما در راه دفاع از آزادی حقیقی و عدالت مانند شهید رجایی جان و تنشان را سوزاندند و افتخار امثال بنده رسیدن به آن جایگاه و سوختن در راه تعالی این ملت است. آمریکایی‌ها بدانند ما اگر هزار بار هم بسوزیم، یک سانتی‌متر از آرمانهایمان عقب‌نشینی نمی‌کنیم.»
روز دانشجو/ سال ۱۳۸۵
20 آذر 85، اما محمود احمدی نژاد با چهار روز تأخیر به دانشگاه صنعتی امیر کبیر رفت. شاید برای این که ثابت کند می‌تواند با همان سعه صدر رئیس دولت سلف خود با دانشجویان گفت‌وگوی کند، اما فضا رادیکال بود و با اعتراضات شدید رو‌به‌رو شد. رئیس جمهوری اصول‌گرا همان شب در وبلاگ خود - که بسیار دیر به دیر به روز می‌شد - نوشت: «جلسه امروز نشانه وجود آزادی در دانشگاه بود». این مواجهه، اما سبب شد سال‌های بعد از حضور در مراسم 16 آذر منصرف شود و به جمع‌های دانشجویی اصول‌گرا برود. از جمله در آن غروب بارانی که با لباس خیس در دانشگاه امام صادق(ع) ظاهر شد.
محمود احمدی نژاد در سال 85 به صورت سر زده در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق (ع) حاضر شد و زیر باران مورد استقبال قرار گرفت.
روزدانشجو/ از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
رئیس جمهور در سال 86 زودتر از 16 آذر به دانشگاه علم و صنعت رفت، اما پرسش و پاسخ مرسوم در کار نبود.
16 آذر 87 تحت تأثیر ابتکار علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم قرار داشت. زیرا در «همایش سی سال قانون گذاری» برخی سیاسیون را نیز دعوت کرده بود که سابقه نمایندگی یا ریاست مجلس قانون‌گذاری را داشتند، اما خبری از محمود احمدی نژاد نبود. روز دانشجو، اما به رسم گذشته برگزار نشد. در فضای ملتهب 88 قاعدتا مراسم رسمی روز دانشجو برگزار نشد و رئیس جمهوری می‌دانست که چنین امکانی فراهم نیست. سال بعد (89) و بعد هم احمدی نژاد نرفت. در جامعه نیز انتظاری وجود نداشت زیرا خبر اول، زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و قیمت بنزین و عزل وزیر امور خارجه به شکل غیر متعارف بود و همه‌جا یک واژه شنیده می‌شد: «یارانه». سرانجام سال 91 پس از 6 سال به دانشگاه صنعتی شریف رفت. در این 6 سال البته چند بار در دانشگاه‌ها حضور یافته بود، اما نه در 16 آذر و نه در جمع‌های دانشجویی. از جمله در دانشگاه شهید بهشتی به منظور تقدیر از یک استاد در سال 89، در دانشگاه تهران برای شرکت در همایش حکمت مطهر در همین سال و حضور بر سر مزار 5 شهید گمنام دانشگاه امیرکبیر، اما آخرین حضور احمدی نژاد در جمع دانشجویان از جنس 16 آذر را باید همان 20 آذر سال 1385 در دانشگاه امیر کبیر دانست.
روز دانشجو/ سال ۱۳۹۱
در این سال محمود احمدی نژاد به واسطه حواشی که بر سر خانه‌نشینی 11 روزه، ماجرای مرتضوی و آغاز بحث‌ها برای کاندیداتوری اسنفدیار رحیم مشایی به شدت مورد انتقاد جناح‌های مختلف سیاسی قرار داشت. برخی گمان می‌کردند او در آخرین سال از ریاست جمهوری خود، در روز 16 آذر به دانشگاه می‌رود، اما این گمانه زنی خیلی زود رنگ باخت و این‌گونه پرونده احمدی نژاد در روز 16 آذر بسته شد.
* گزارش از محمد رمضانی
